Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1980, Side 120

118 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
óbitinn, til þess að landið geti talizt hóf-
lega beitt? Þetta er spurning, sem reynt
hefur verið að svara með tilraunum víðs
vegar um heim. Niðurstöðurnar hafa verið
breytilegar eftir aðstæðum. Hér á landi
hefur þ^tta einkum verið kannað í beitar-
tilraunum þeim, sem unnið hefur verið að
síðastliðin fimm ár á vegum Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins og Sameinuðu
þjóðanna, og þótt þær hafi staðið yfir í
skamman tíma, hafa þær þegar veitt mikla
vitneskju um þetta atriði.
Við útreikninga á beitarþoli hérlendis
hefur verið höfð hliðsjón af niðurstöðum
frá löndum, sem hafa líkust gróðurskilyrði
og Island, en þó eru þær flestar frá
löndum, sem liggja nokkru sunnar og þar
sem gróðurskilyrði eru betri. Hér hefur
verið stuðzt við þá meginreglu, að land sé
hóflega beitt, þegar að minnsta kosti
helmingur af ársuppskeru beztu beitar-
plantnanna stendur óbitinn í lok beitar-
tímans og þá að sjálfsögðu enn meira af
hinum lélegri. Eins og að framan er getið,
eru jurtkenndar plöntur, með nokkrum
undantekningum þó, mest bitnu tegund-
irnar á sumrin, og það ákvarðast því að
verulegu leyti af hlutfallinu milli þeirra og
trjákennds gróðurs, hve mikið af heildar-
uppskeru gróðurlendis má nýta, svo að
hóflegt geti talizt. Hlutfallið milli jurta og
trjákennds gróðurs í fóðri sauðfjár á
sumrin er að sjálfsögðu allbreytilegt eftir
gróðurfari, en þó minna en ætla mætti.
Hér er miðað við, að þegar um helmingur
af uppskeru jurta á þurrlendi hefur verið
fjarlægður með beit, hafi verið bitin um
10% trjákennds gróðurs, um 30% jurta og
10% trjákennds gróðurs á mýrlendi og
10% jurta og 10% trjákennds gróðurs í
flóum. Sé þurrlendisgróður hæfilega
nýttur, þarf þess vegna ekki að hafa
áhyggjur af því, að votlendi sé ofbeitt,
þegar um sauðfjárbeit er að ræða.
4. TAFLA.
Hlutfallsleg nýting heildaruppskeru gróðurlendis
við hóflega beit.
TABLE 4.
Percentage utilization of the annualyield of plant communi-
ties under proper grazing.
Gróðurlendi Plant communities <400 m >400 m
Mosaþembur Moss heaths 36,3 24,7
Kvistlendi Dwarf shrub heaths . . . 16,0 14,6
Kjarr- og skóglendi Woodlands with1): gras-elfting grasses-horsetail .... 50,0
kvistgróður dwarf shrubs 14,3
gras-kvistgróður grasses-dwarf shrubs . . 20,6
Sefmóar Rush heaths 37,6 39,1
Starmóar Sedge heaths 43,0 42,4
Graslendi Grasslands 45,4 47,7
Snjódældir Snowpatches 35,8 24,0
Blómlendi Forbs 44,0 48,0
Fléttumóar Lichen heaths 11,4 24,8
Jaðrar Halfbogs 49,7 46,4
Mýrar Bogs 28,0 28,0
Flóar Fens 10,0 10,0
Nýgræður Sec. succ. vegetation .. . 50,0 48,4
b Botngróður
Annual growth of trees not included