Bændablaðið - 24.09.2020, Blaðsíða 7

Bændablaðið | Fimmtudagur 24. september 2020 7
LÍF&STARF
A llt til dagsins í dag hefur mikið verið á sig lagt til að ná fé af fjalli á haustin. Nú standa víða
yfir fjárleitir og þar eftir réttarrag. Margt
hefur verið ort um smalamennskur gegnum
árin. Þó að eftirfarandi kveðskapur verði
aldrei talinn til tímamótakveðskapar, þá
er öllum hollt að heyra og sjá hugleysu á
blaði. Kvæðið er eftir Guðmund Árnason
dúllara og ort í Herkastalanum í Reykjavík
24.10.1908:
Ég upp alinn er við það
einatt smala þegar í stað,
hjörð að ala, þekkti ég það
þá og bala slá með hrað.
Fénaður mikill þótti þá,
þrjú nær hundruð sauðir,
þurfti í húsið þeim að ná,
þeir voru annars dauðir.
Elskaði friðinn ætíð þá
og vel liðinn flestum hjá
undan sló á allan hátt
óskaði ró ég fengi og sátt.
Unun mesta er að sjá,
eiga hesta og fást við þá,
heyja lest og fleira að fá
og fást við hressta búskapsstjá.
Mætur náungi upp mig ól
og man til fyrst þar sá ég sól.
Allt frá fjórða aldursári
alveg þá laus frá öllu fári.
Velmegun var þar góðra gæða,
gat því jafnan mín horfið mæða.
Kökur ei vandist við,
var það að gömlum sið,
en hafði ótal gæði
í allra besta næði.
Mjólk drakk ég mikla og góða,
sem má ég vel um ljóða.
Sex kýrnar sáust þar
sannlega mjólkaðar.
Einn og annar var slyngur
osta- þar -tilbúningur.
Skyrið var svo með sóma
sannlega allt í blóma.
Tvær gangnastemmur, glænýjar, sendi mér
Ingólfur Ómar Ármannsson. Ekki verður
þeim beint jafnað við kveðskapinn hér að
ofan, allavega verður ekki klagað upp á
bragfræðina hjá Ingólfi Ómari:
Kemur saman leitarlið,
lifnar yfir seggjum.
Gangnamenn af gömlum sið
glaðir súpa á dreggjum.
Sungið var af miklum móð,
margan gladdi segginn.
Ærið kenndur oft ég stóð
upp við réttarvegginn.
Tölvubréf barst mér frá Philip Vogler
á Egilsstöðum. Hann er ástríðufullur
við vísnagerð og hefur lagt sig í fram­
króka við að læra vel bragfræðina. Philip
tók á dögunum þátt í smalamennsku á
Sandbrekkuafrétti í Hjaltastaðaþinghá.
Það vakti honum sérstaka athygli, að einn
fjáreiganda í göngunum taldi sig sjá full­
komlega fyrir hvernig ein hans áa myndi
haga sér þegar hún skyldi til réttar rekin.
Góðbændur grunar þannig rétt til um atferli
og háttalag sinna áa. Þetta þótti Philip furðu
sæta og færði það í ferskeytluform:
Í skapgerð sinna skjáta að spá
er skemmtun gagnleg bændum,
helst því gruna hegðun má
um haust sem er í vændum.
Örugglega hefur áður birst á þessum
blöðum vísa Þórarins Hjartarsonar frá
Tjörn í Svarfaðardal. Hún lýsir meistara­
lega erfiðleikum í göngum:
Ósigur er aumt að játa
eftir þung og gengin spor.
Farðu í rassgat rolluskjáta
og reyndu að drepast svo úr hor.
Umsjón:
Árni Geirhjörtur Jónsson
kotabyggð1@gmail.com
258MÆLT AF
MUNNI FRAM
Konurnar hjálpuðust að við að rúlla reflinum upp eftir að formlegum saumaskap var lokið. Nú er þess beðið að refilinn verður settur upp í
einhverju góðu sýningarhúsnæði á Hvolsvelli. Myndir / Magnús Hlynur Hreiðarsson
Njálurefillinn á Hvolsvelli tilbúinn:
Ríkisstjórnin veitti 25 milljónum króna í refilinn
Ríkisstjórnin samþykkti á dögunum að
veita Rangárþingi eystra 25 milljónir
króna af ráðstöfunarfé sínu til að koma
Njálu reflinum á Hvolsvelli í varanlegt sýn-
ingarhúsnæði.
Gert er ráð fyrir að heildarkostnaður við
að hanna og koma upp sýningu á reflinum
nemi um 50 milljónum króna.
Nokkrar hressar konur á Hvolsvelli komu
saman í síðustu viku og tóku síðustu saum­
sporin í refilinn. Eftir það var honum rúllað
upp og hann látinn bíða þar til hann verð­
ur settur upp í varanlegt sýningarrými á
Hvolsvelli.
Það voru þær Christina M. Bengtsson og
Gunnhildur E. Kristjánsdóttir sem hófu verk­
efnið fyrir sjö árum og sjö mánuðum. Mun
betur gekk að sauma refilinn en þær reiknuðu
með því þær höfðu gefið sér tíu ár í verkefnið.
Refillinn er saumaður með völdu íslensku
ullargarni sem er sérstaklega jurtalitað fyrir
verkefnið, refilsaumur er forn útsaumur sem
stundaður var á víkingaöld. Saumaskapurinn
hefur verið að mestu framkvæmdur af íbúum
í sveitarfélaginu en auk þeirra hafa um 2.000
manns saumað í refilinn með leiðsögn.
Kristín Ragna Gunnarsdóttir, teiknari,
listamaður og bókmenntafræðingur, er
hönnuður Njálurefilsins. /MHH
Lilja Einarsdóttir sveitarstjóri færði konunum blómvönd frá sveitarfélaginu þegar síðustu saumsporin
voru tekin í refilinn. Hér eru þær frá vinstri, Christina, Lilja, Kristín Ragna og Gunnhildur.
Úr Tungnaréttum í Biskupstungum í Bláskógabyggð 12. september síðastliðinn. Þessir flottu krakkar stilltu sér upp á réttarvegginn við dilkinn frá
Hjarðarlandi en þetta eru allt barnabörn þeirra Kolbrúnar Óskar Sæmundsdóttur og Egils Jónassonar, en Kolbrún Ósk prjónaði allar lopapeysurnar
úr ull af kindunum frá Hjarðarlandi. Ullinn var spunnin hjá Huldu Brynjólfsdóttur í Uppspuna í Ásahreppi. Nöfn og aldur barnanna eru frá vinstri,
Ísak Máni Ólafsson (9 mánaða), Kolbrún Agla Alvinsdóttir (1,5 árs), Egill Nói Ólafsson (5 ára), Ástrós Birta Samúelsdóttir (6 ára), Karitas Elín
Alvinsdóttir (8 ára), Sebastian Smári Samúelsson (9 ára), Helga Rún Ólafsdóttir (10 ára) og Þórunn Ósk Alvinsdóttir (11 ára).
– Sjá fleiri myndir úr Tungnaréttum á bls. 39. Mynd / Magnús Hlynur Hreiðarsson