Bændablaðið - 24.09.2020, Qupperneq 51

Bændablaðið | Fimmtudagur 24. september 2020 51
KLETTUR / SALA OG ÞJÓNUSTA / KLETTAGARÐAR 8-10
104 REYKJAVÍK / 590 5100 / klettur.is
Opnar stöðvar
Stöðvar í húsi
Stöðvar í gám
Aukabúnaður eins og sjálfvirkur
skiptirofi og fleira
Öflug og góð þjónusta
Gerðu kröfur — hafðu samband við
Karl í síma 590 5125 eða sendu línu
á kg@klettur.is og kynntu þér þína
möguleika.
Allar stærðir
af CAT raf-
stöðvum:
1.470
1.280
1.180
1.000
1.000
800
770
660
620
530
- 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400 1.600
1. Almarai (Saudi Arabíu)
2. Modern Dairy (Kína)
3. Rockview (Bandaríkjunum)
4. Riverview (Bandaríkjunum)
5. Faria Brothers (Bandaríkjunum)
6. EkoNiva (Rússlandi)
7. Huishan Dairy (Kína)
8. Shengmu (Kína)
9. Saikexing (Kína)
10. Yili Youran (Kína) Tíu stærstu kúabú heims
Milljónir kg/ári
Tíu stærstu fyrirtæki
heims í kúabúskap
IFCN, International Farm
Comparison Network, sem eru
alþjóðleg samtök sem vinna að því
að bera saman margs konar lykil­
tölur í landbúnaði heimsins, hafa
birt lista yfir 10 stærstu fyrirtæki
heimsins sem eru í kúabúskap.
Þessi fyrirtæki eru með rekstur á
mörgum jörðum og því með mörg
kúabú undir. Stærsta fyrirtækið heitir
Almarai og er í Sádi-Arabíu. Þetta
eina fyrirtæki er með nærri tífalda
ársframleiðslu allra íslenskra kúabúa,
eða um 1.480 milljónir lítra. Samtals
eru þessi 10 fyrirtæki með 9,3 millj-
arða lítra af mjólk árlega sem er rúm-
lega 1% af heimsframleiðslu mjólkur!
Af þessum 10 fyrirtækjum
er helmingur þeirra frá Kína en
reyndar er eitt þessara fyrirtækja,
Hushan Dairy, farið í gjaldþrot
síðan listinn var gerður svo það
er fyrirsjáanleg breyting á þessum
lista á næsta ári.
Það fyrirtæki sem er með flestar
mjólkurkýr er hið kínverska Modern
Dairy, en það ræður yfir um 135 þús-
und kúm. Ástæða þess að Almarai
er með meiri mjólkur framleiðslu en
Modern Dairy felst í mun á með-
alafurðum kúnna. Þess má reyndar
geta að kínverska afurðafyrirtækið
Mengniu, sem norræna afurðafélagið
Arla Foods á hlut í, er í raun stærsta
fyrirtækið í kúabúskap heimsins vegna
eignarhalds meirihluta hlutabréfanna
í bæði Modern Dairy og Shengmu
sem bæði eru á top 10 listanum. Auk
þessara tveggja fyrirtækja á Mengniu
eitt fyrirtæki í viðbót í kúabúskap,
Fuyuan Farms, en samtals eru þessi
þrjú fyrirtæki með um 2,5 milljarða
lítra framleiðslu árlega og um 270
þúsund mjólkurkýr alls. /SS
Úr Alarai-kúabúinu í Sádi-Arabíu.
þar sem of lítil orka getur verið jafn
slæm og of mikil.
Í Bandaríkjunum er mælt með
því að bændur gefi minna en 13 pró-
sent sterkju í fóðri geldkúa, þegar
geldkýr og kvígur eru á sama fóðri,
á framangreindu tímabili á fyrrihluta
geldstöðunnar. Á tímabilinu undir
lok geldstöðunnar er svo mælt
með því að hækka þetta hlutfall í
16-18% auk þess að gefa vamb-
arvarið prótein (RUP) þ.e. prótein
sem ekki brotnar niður í vömbinni.
Þar að auki þarf að gefa viðeigandi
steinefnablöndu þar sem horft skal
sérstaklega til, eins og áður segir,
innihaldsins á kalí, magnesíum,
natríum, brennisteini, klóríði, kalki,
D-vítamíni, E-vítamíni og snefil-
efnum.
Þó svo að í dag sé alltaf mælt
með því að skipta geldstöðufóðrun-
inni upp í framangreind tvö tímabil
þá er það ekki alltaf mögulegt vegna
aðstöðuleysis. Sé ekki um annað að
ræða en að vera með einn hóp ætti
að fara einhverskonar milliveg og
miða við miðlungs orkustig, þ.e. að
vera með sterkju á bilinu 14 til 16
prósent auk þess að gefa vambarvar-
ið prótein og horfa til steinefnanna
og gefa þau kúnum alla geldstöðuna
eins og þær væru á síðustu þremur
vikunum.
3. Tryggja kúnum nóg af
nýtanlegu próteini fyrir burð
Áður en kýr bera ættu þær að fá
nóg prótein svo líkaminn hafi úr
nægu að moða og hér er ekki hægt
að treysta einungis á vambarstarf-
semina heldur þarf að nýta allan
meltingarveginn fyrir upptökuna.
Með því að gefa kúnum amínó-
sýrur í fóðrinu styttist þetta ferli allt
saman en einnig má, eins og talað
var um hér að framan, gefa þeim
prótein sem kemst ómelt fram hjá
vömbinni. Í raun er verið með þessu
að hjálpa líkamanum að taka upp
grunneiningar próteinsins.
4. Hafðu fóðrunarstjórnun
nákvæma
Þegar kýr eru fóðraðar er nákvæmni
mjög mikilvæg þar sem í raun og
veru er verið að fæða milljarða af ör-
verum inni í kúnni. Þess vegna þarf
stjórnun fóðrunarinnar að vera rétt
á hverjum degi og sem einsleitust.
Ójafnvægi í fóðri hefur gríðar-
leg áhrif á örveruflóruna, sem þá
sveiflast upp eða niður í fjölda og
samsetningu og hefur bein áhrif á
skilvirkni meltingarstarfseminnar.
Þetta er megin ástæðan fyrir því
að heilfóður er það fóður sem best
hentar kúm, þar sem það er, eða öllu
heldur ætti að vera, eins frá degi til
dags. Þá ætti að gera kúnum ómögu-
legt að velja sér tuggur sjálfar heldur
óbeint þvinga þær til þess að éta það
sama í hverri munnfylli. Þetta er best
gert með því að halda stubblengd-
inni á heyinu ekki lengri en 38 mm
og heilfóðurblandan ætti að vera
með 46-48 prósent rakastig. Til þess
að halda þessu rakastigi getur þurft
að bæta við vatni ef nauðsyn krefur.
5. Gott umhverfi
Tryggðu kúnum hreina, þægilega
(stóra) og vel hirta legubása sem
eru mjúkir og þurrir en það er
forsenda þess að kúnum líði vel.
Ennfremur eiga þessar kýr að hafa
nægt og tryggt aðgengi að fóðrinu
auk þess að hafa aðgengi að hreinu
vatni. Forðast ber að hafa of þétt
á kúnum á aðlögnuartímabilinu til
þess að draga úr líkum á streitu og
skal miða við að hafa þéttleikann
í hópnum minni en síðar á mjalta-
skeiðinu.
6. Stjórna félagslegum
samskiptum og horfa til
goggunarraðarinnar
Breytingar á hópum geta haft nei-
kvæð áhrif á kýr og valdið streitu
og það sama á við um það ef kvígur
eru settar saman við eldri kýr í geld-
stöðu. Þetta þarf að forðast eins og
hægt er og allra best er að hafa
kvígur sem komnar eru undir burð
saman og ekki með eldri kúm. Sé
nauðsynlegt að bæta kúm inn í hóp-
inn, er best að gera það rólega og
ekki setja of margar samanvið í einu
til þess að gefa hópnum ró og um
leið færi á því að kynnast og finna
út úr því hvernig ný goggunarröð
er í hópnum með tilkomu nýs grips.
7. Nota hágæða og vel meltanlegt
gróffóður
Eftir burðinn þarf strax að tryggja
nýbærunum aðgengi að hágæða og
vel meltanlegu gróffóðri. Ef þær fá
of mikið af illa nýtanlegu eða trénis-
miklu fóðri dregur það verulega úr
átgetu kúnna og hægir það þar með
á flæðihraða fóðursins og upptöku
næringarefna.
8. Nota fæðubótarefni og sérstök
næringarefni á strategískan hátt
Sýnt hefur verið fram á að
ákveðin næringarefni og aukefni í
fóðri bæta heilsu kúa á aðlögunar-
tímabilinu:
• Kólín hjálpar t.d. lifrinni við
fitulosun og bætir árangur og
ónæmi
• Amínósýrur bæta árangur og
ónæmi
• Króm-própíónat hjálpar til við
ummyndun orkunnar, hefur
áhrif á ónæmisstarfsemina,
eykur inntöku þurrefnis og
eflir árangur
• Bætt form snefilefna, hýdroxý
og lífræn efni geta dregið úr
oxunarálagi og bæta nytina og
styrkja ónæmiskerfið
• Bætiefni, t.d. eins og mónens-
ín, geta bætt orkuefnaskiptin
og aukið inntöku þurrefnis
eftir burð
• Ákveðin ger geta bætt vambar-
virkni, aukið inntöku þurrefnis
og vömb, virkni þurrefnis og
almennan árangur
9. Vera með virkt eftirlit
Hvort sem leitast er við að greina eða
meðhöndla einstakar kýr eða heilan
hóp þá eru til margskonar stjórntæki
til þess að veita virkt eftirlit við að
finna möguleg vandamál, eða til þess
að koma í veg fyrir vandamál, hjá
kúm á aðlögunartímabilinu. Þetta
má t.d. gera með því að:
• Fylgjast með magni ketóna í
blóði
• Hafa eftirlit með jórtrun með
jórtrunarmælum
• Mæla sýrustig þvags
• Horfa til breytinga á nytinni
Fyrir öll ofangreind atriði ættu
bændur fyrst og fremst að fylgjast
með kúnum og bregaðst við þegar
og ef frávik verða frá hefðbundum
gildum.
Sími: 517-8240 - Súðarvogur 20 - www.eyjalind.is
Vertu vinur okkar á Facebook
Gúmmíbelti
- Fyrir smágröfur