Bændablaðið - 24.09.2020, Blaðsíða 38

Bændablaðið | Fimmtudagur 24. september 202038
Heimildarmenn fortíðar hafa
haft á orði að Ísland hafi verið
viði vaxið við landnám, eða fyrir
1000 árum síðan. Birki var þá
svo að segja alls ráðandi en inn
á milli fundust lauftegundirnar
reyniviður, gulvíðir og blæösp
ásamt eini, sem var þá víst eini
fulltrúi barrtrjátegunda. Nokkru
fyrr, eða 20 milljónum árum áður
(tertíertímabilið), var hér hlýtt,
svipað og gerist við miðbaug í
dag. Lofthjúpurinn var þá ríkur
af gróðurhúsalofttegundum. Fátt
var um mennska tvífætlinga til að
skrásetja söguna um þær mundir,
en spendýr voru þó löngu tekin við
af risaeðlum.
Ísland var paradís á norðurhveli
jarðar. Hér uxu fágætar plöntur. Á
þeim tíma voru þær eflaust algengar
og mögulega voru einhverjar
ágengar. Stórvaxin tré á borð við
mammúttré (Sequoiadendron)
sem nútímamaðurinn skilgreinir
að eigi heimkynni sín á vesturhluta
Norður-Ameríku, þó að hún sé
vissulega íslensk að uppruna ...
svona í víðum skilningi. Einnig uxu
hér lauftré eins og beyki, hlynur og
eik en þannig tegundir eru ríkjandi í
laufskógabelti Evrópu í dag. Þá uxu
hér líka suðrænir einkímblöðungar
eins og pálmatré, svo hugmyndir
með pálmarækt í höfuðborg Íslands
eru kannski ekki svo fráleitar, það
þarf bara að vera á réttum tíma.
Á stöku stað á elstu hlutum
Íslands, í austri og vestri, hafa fundist
áhugaverðir steingervingar sem sanna
tilurð stórfenglegra skóga á Íslandi.
Surtarbrandsgil við Brjánslæk er
líklegast þekktasti fundarstaðurinn
enda aðgengi að honum auðvelt,
rétt klukkustundargangur
frá þjóðbraut. Opnuð
hefur verið
sýning á
B r j á n s l æ k
með stein gervingum af
svæðinu. Surtarbrandsgil er í
umsjón Umhverfis stofu og er aðgengi
að svæðinu óheimill nema í fylgd
landvarðar.
Af þessum frágengu (útdauðu)
surtarbrands dæmum má glöggt sjá

hvert ætti
að stefna í skógrækt á Íslandi. Ef
loftslag jarðar er að breytast til fyrra
horfs, þ.e.a.s. tertíar, er þá ekki
upplagt að horfa aðeins
fram á við?
/Hlynur Gauti Sigurðsson
LANDSSAMTÖK SKÓGAREIGENDA
Í Surtarbrandsgili hafa fundist merkilegir stein-
gervingar af trjáberki, laufum og fræjum. Á sýn-
ingunni á Brjánslæk má meðal annars finna þessa
steingerðu laufbreiðu af fágætum tegundum.
Surtarbrandsgil í forgrunni og bæj-
arstæðið á kirkjujörðinni Brjánslæk
við sjávarsíðuna í bakgrunni.
Vörslufé að störfum við Surtarbrandsgil í sumar.
Steingerður trjábörkur úr Surtarbrandgili.
Frágengnar tegundir – Hvað er „íslenskt“?
LÍF&STARF
Katrín María Elínborgardóttir og dóttir hennar, María Bachadóttir, sýndu
blaðamanni stoltar uppskeru dúkkukartaflna sem María hafði ræktað.
Borgarbýli í Reykjavík gefur
ríkulega uppskeru
Laugardaginn 5. september var
haldin útihátíð ræktenda við Selja­
garð í Seljahverfi í Breiðholti en
þar er almenningsrekið borgarbýli
í Reykjavík, einnar sinnar tegund­
ar á höfuðborgarsvæðinu. Þar geta
hverfisbúar tekið þátt í ræktun og
leigt til langtíma bæði útireit og reit
í gróðurhúsi. Garður inn, sem stofn­
aður var árið 2014, býður fólki upp á
að rækta sitt eigið grænmeti og ávexti
á lífrænan og sjálfbæran hátt.
Garðurinn var stofnaður af sjálf-
boðaliðum og hverfisbúum í Seljahverfi
og Breiðholti og hefur aðsókn í hann
vaxið ár frá ári. Markmiðið með garð-
in um er að hann geti staðið undir sér
sjálfur fjárhagslega án styrkja og
samstarfs og draumur hópsins sem að
honum stendur er að borgarbýli verði
að finna í öllum hverfum borgarinnar
áður en langt um líður.
„Þetta er alveg frábær möguleiki
sem við höfum hérna og búið að vera
margt fólk í dag á útihátíðinni. Það
sem er best við þetta er að maður er hér
inni í borginni en það er alveg eins og
maður sé uppi í sveit. Hér er allt sem
við þurfum til að rækta það sem við
viljum og síðan kynnist maður mörgu
skemmtilegu fólki á svæðinu sem hefur
sama áhugamál,“ segir Katrín María
Elínborgardóttir. /ehg
Áslaug Kristinsdóttir, Katrín María Elínborgardóttir og Alalis Balasquaz, frá
Venesúela, voru í óðaönn að klára kartöfluuppskeru ársins þegar blaðamann
Bændablaðsins bar að garði í Seljagarði í Breiðholti á dögunum. Myndir / ehg
Borgarbýlið Seljagarður er rekið af
hverfisbúum þar sem hægt er að
leigja til langtíma bæði útireit og
reit inni í gróðurhúsi, sjá nánar á
seljagardur.is.