Bændablaðið - 22.10.2020, Qupperneq 41

Bændablaðið | Fimmtudagur 22. október 2020 41
Víkurvagnar ehf. – Hyrjarhöfði 8. – 110 Reykjavík
Sími 577-1090 – www.vikurvagnar.is – sala@vikurvagnar.is
STYRKUR, ÞJÓNUSTA OG ÁREIÐANLEIKI
MIKIÐ ÚRVAL KERRUVARAHLUTA
VÍKURVAGNAR EHF.
RAFMAGNSBÚNAÐUR
BREMSUR
BEISLI
DEKK
LJÓS
LED LJÓS
MÁLFAR&MÁLNOTKUN
„Þágufallssýki“ er það kall­
að þegar fólk notar þágufall
þegar það ætti að nota þolfall.
Það mætti eins tala um „falla­
rugling“ því það eru líka dæmi
um að fólk noti þolfall þegar
það ætti að nota þágufall. Þegar
föllum var gefið nafn á nítjándu
öld var höfð hliðsjón af inntaki
fallanna, hvort verk eru gerð í
þágu einhvers eða hvort hann
eða hún er þolandi verknað­
arins. Þegar ég þvæ mér geri
ég það í mína þágu, en þegar
ég þvæ bílinn (þf.) er það ekki
gert í hans þágu heldur mína.
Að „klóra sér“ er þægilegt en
að „klóra sig“ getur verið mjög
vont.
Oft heyrist sagt: „Viltu keyra
mig?“ Þá finnst mér freistandi að
svara: „Má ég ekki frekar keyra
bílinn, ég hef ekki próf á þig!“ Ég
ólst upp við að segja „keyra mér“
enda átti það að vera í mína þágu.
Það yrði enn meiri skaði ef menn
færu að breyta falli á sögninni að
„skutla“.
„Bíllinn minn fer ekki í gang,
geturðu skutlað mig?“! Þarna er
verið að tala um sama verknaðinn,
að keyra og að skutla, og þá fer
best á því að notað sé sama fall í
báðum tilfellum.
Það er misjafnt hvort fólk
segir; „mikið meira“ eða „miklu
meira“. Hvort er rétt? Það sést ef
við skoðum annan samanburð:
„Sex er einum (þgf.) meira en
fimm.“ Þarna sést að við eigum
að nota þágufall. Það á að segja
„miklu meira“.
Sögnin að „skeina“ hefur
tvenns konar merkingu eftir því
hvort hún er notuð í þolfalli eða
þágufalli. Að „skeina sig“ merkir
að meiða sig lítils háttar þannig
að úr blæði. Þarna er viðkomandi
greinilega þolandi verknaðarins.
Ég heyri fólk oft segja að það
„skeini sig“ þegar það lýkur sér af
á salerni. (Skyldi það hafa þurft að
setja á sig plástur?!). Þarna finnst
mér að fólk ætti að vanda sig betur
og gera það í sína þágu og þurfa
þá ekki að þola sársauka.
Eitt sinn sá ég á samfélags-
miðlum að spurt var: „Vantar
ekki einhverjum 113 milljónir?“
Hvernig ætti það að geta verið í
þágu einhvers að vanta 113 millj-
ónir?! Ég bara spyr!
Þorsteinn Guðmundsson
Fallaruglingur
LESENDABÁS
Það var gleðilegt að sjá á dögun-
um að matvælaáætlun Sameinuðu
þjóðanna hlaut Friðarverðlaun
Nóbels því þar er unnið mikilvægt
starf í þágu friðar og mannréttinda
fólks sem á um sárt að binda og
lifir við ósæmandi kjör í heimin-
um. Markmiðið með áætluninni er
að bjarga og breyta lífum fólks og
stefna að engu hungri í heiminum.
En eins og á flestum sviðum þjóð-
lífsins um allan heim hefur COVID-
19 faraldurinn haft gríðarlega
mikil áhrif á starf áætlunarinnar.
300 milljónir við hungurmörk
Þegar krísan skall á vöruðu forystu-
menn matvælaáætlunarinnar við því
að alheimsfaraldurinn gæti orsakað
hungurfaraldur og ekki er ólíklegt
að sú verði niðurstaðan. Nýlega gáfu
Sameinuðu þjóðirnar út að í lok árs
myndu hátt í 300 milljónir manna
lifa við hungurmörk í 88 löndum
sem er 82 prósenta aukning frá
sama tíma í fyrra. Þetta eru beinar
afleiðingar af COVID-19. Þetta er
sláandi aukning. Ljóst er að starf
matvælaáætlunar Sameinuðu þjóð-
anna hefur aldrei verið jafn mikil-
vægt eins og nú á tímum.
António Guterres á þingi
Norðurlandaráðs í Reykjavík
Í fyrsta sinn í sögu Norðurlandaráðs
fer árlegt þing ráðsins, sem halda átti
í Hörpu í lok október, fram stafrænt.
Þar verða mörg mikilvæg málefni
norrænu ríkjanna í brennidepli og
ljóst að COVID-19 fær sinn sess á
þinginu. Það er mikil viðurkenn-
ing fyrir starf Norðurlandaráðs
að António Guterres, aðalfram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna,
mun taka þátt í sameiginlegum staf-
rænum fundi Norðurlandaráðs um
COVID-19 í þingvikunni þann 27.
október næstkomandi. Þá fáum við
Norðurlandabúar innsýn inn í hvaða
áskoranir alheimsfaraldurinn hefur
haft í för með sér fyrir alla heims-
byggðina. Áskoranir sem ekki enn
sér fyrir endann á.
Það er ákaflega spennandi að
fá að heyra sýn António Guterres
á hinu alþjóðlega starfi í baráttunni
við COVID-19. Það er barátta sem
við vinnum ekki einsömul heldur
með sameiginlegu átaki og sam-
vinnu, bæði á Norðurlöndunum og
á alþjóðlegum vettvangi. Við höfum
upplifað að Sameinuðu þjóðirnar
hafa mikilvægu hlutverki að gegna
þegar kemur að alþjóðlegum krísum,
ekki hvað síst við að standa vörð um
líf fólks sem býr á átakasvæðum eða
við ósæmandi kjör. Norðurlöndin
styðja löglega heimsskipun og öfl-
ugar Sameinaðar þjóðir.
Samræður um alheimssamvinnu
Fundurinn með António Guterres
hefur mikla þýðingu fyrir
Norðurlandaráð enda hafa mark-
mið og stefnur Sameinuðu þjóð-
anna oft á tíðum gengið í takt við
þau gildi sem Norðurlöndin vinna
eftir. Þar eru mannréttindi og jafn-
rétti burðarstólpar í starfi samtak-
anna beggja. Sameinuðu þjóðirnar
fagna 75 ára afmæli á þessu ári og
hafa á undanförnum áratugum efnt
til umfangsmestu samræðu sem
um getur um alheimssamvinnu til
að móta betri framtíð í þágu allra
jarðarbúa. Starfsemi samtakanna er
samofið þeirri hugmyndafræði sem
Norðurlandaráð byggir á en það voru
einmitt Danir og Norðmenn sem
stofnuðu Sameinuðu þjóðirnar árið
1945. Íslendingar og Svíar bættust
síðan í hópinn ári eftir og Finnar
urðu aðilar árið 1955. Því má með
sanni segja að norræna samstarfið,
sem er elsta samstarf í heimi af sínu
tagi, hafi lagt grundvöll að því far-
sæla starfi sem Sameinuðu þjóðirnar
hafa gefið af sér í gegnum tíðina.
Áskoranir og afleiðingar
COVID-19
Í erindi sínu mun António Guterres
fara yfir mikilvægi matvælaöryggis
og næringar hjá íbúum heimsins en
fyrr á árinu sendi hann út ákall til
þjóða heimsins þess efnis. Hann
benti á að matvælakerfi þjóða
séu að bregðast í kjölfar alheims-
faraldursins og nú verði allir að
taka höndum saman til að koma
í veg fyrir það neyðarástand sem
geti skapast með einni mestu
hungursneyð sem um getur í heim-
inum ef ekkert verði aðhafst.
Í kjölfar erindis António
Guterres á þingi Norðurlandaráðs
þann 27. október næstkomandi
gefst norrænum þingmönnum
og forsætisráðherrum landanna
í fyrsta sinn tækifæri til að ræða
sameiginlega um alheimsfaraldur-
inn, áskoranir sem honum hefur
fylgt og hvaða afleiðingar hann
hefur haft í för með sér. Einnig
verða umræður milli þátttakenda
hvaða lærdóm Norðurlöndin
geta tekið með sér eftir krísuna.
Norrænu ríkisstjórnirnar hafa valið
ólíkar aðferðir við að berjast gegn
COVID-19 sem hefur meðal annars
leitt til hertara landamæraeftirlits
og takmörkunum á frjálsri för fólks
sem er einn af kjarnanum í norræna
samstarfinu.
Silja Dögg Gunnarsdóttir,
forseti Norðurlandaráðs og
þingmaður Framsóknar­
flokksins
Matur er mannréttindi
Silja Dögg Gunnarsdóttir.
Í fyrsta sinn í sögu Norðurlandaráðs fer árlegt þing ráðsins, sem halda átti í Hörpu í lok október, fram stafrænt. Þar
verða mörg mikilvæg málefni norrænu ríkjanna í brennidepli og ljóst að COVID-19 fær sinn sess á þinginu. Það er
mikil viðurkenning fyrir starf Norðurlandaráðs að António Guterres, aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna,
mun taka þátt í sameiginlegum stafrænum fundi Norðurlandaráðs um COVID-19 í þingvikunni þann 27. október
næstkomandi.