Studia Islandica - 01.06.1983, Blaðsíða 32

30
fornritanna til að koma af afturgöngum bera þvi og órækt
vitni, að við lifandi lík er að fást. Flestar eru aðferðimar
útbreiddar um allan heim. (H. Natunann 1921, 56-60;
Sydow 1935, 97-98). Hér verða hinar helstu aðeins nefnd-
ar, því engin hinna venjulegu aðferða er notuð til að koma
Fróðárundmm af. (Sjá Klare 1933-34, 52-55; Mogk 1918,
208-9).
Líkin em stundum grafin upp og færð á afskekktan stað.
Stundum er brotinn hryggurinn í dólgnum, eða hausinn
höggvinn af honum og settur við iljar hans eða þjó svo
ekki sé hætta á að líkamshlutamir vaxi saman aftur. Rót-
tækasta aðferðin er að brenna til kaldra kola lík sem ekki
liggja kyrr. Engri þessara aðferða varð við komið gagnvart
hinum sædauðu, því lík þeirra fundust ekki. öðm máli
gegnir um hina sóttdauðu. Þar hefði verið fullkomlega í
samræmi við hina frumstæðu þjóðtrú að grafa þann upp,
sem talinn var „frumkvöðullinn“, og koma í veg fyrir að
hann gengi aftur.
3.2. Ástæður afturgangna em margvíslegar í fomrit-
unum. (Klare 1933-34, 11-28). Yfirleitt em þær þó ná-
tengdar þeim viðhorfum sem birtast í hugmyndinni um
lifandi lík og framhaldslíf í líkingu við hið jarðneska.
Flestir þeir sem ganga aftur ótilneyddir hafa verið ill-
menni þegar í lifanda lífi, og halda áfram á sömu braut
eftir dauðann, eimmgis máttugri en áður. Afturgöngur af
þessu tagi drepa dýr og menn og eyða bæi eða heilar
byggðir. (Klare 1933-34, 19-24, 26-28; Dehmer 1927, 29-
31, 37-39; Sydow 1935, 112-13).
Það er líka til, að hinir dauðu leiti eftir þvi yndi sem
þeir nutu héma megin grafar, þeir leiti til dæmis enn upp
í hjónasængina. (Klare 1933-34, 11-12). Hér sækja aftur-
göngumar í ylinn af eldinum.
Ekki er óalgengt að framliðnir hlutist til um það, hvar
þeir hljóta legstað, enda er það skiljanlegt út frá hug-
myndinni um áframhaldandi líf með likinu. (Klare 1933-