Studia Islandica - 01.06.1983, Blaðsíða 118

116
undinum ofarlega í huga, og því er honum nærtækt að
skýra imdrin að einhverju leyti með ófullkomnu kristni-
haldi rétt eftir kristnitökuna.29) Enn stóð í stappi um
kristnihaldið á hans dögum, svo það hefur verið rnn-
hugsunarefni margra.
Freistandi er að giska á að hér gæti áhrifa frá trúar-
vakningu þeirri, sem Guðmundur góði hratt af stað er
hann varð biskup á Hólum. (Magnús Stefánsson 1975,
119). Guðmundur var langdvölum vestanlands og stuðn-
ingsmenn hans voru áberandi margir þar.30) Guðmundur
góði var biskup 1202-1237, en Eyrbyggja er almennt tahn
rituð á fyrri hluta 13. aldar eða um eða skömmu eftir
miðja öldina.
Hinar kristilegu skýringar Eyrhyggjuhöfundar á Fróð-
árundrum, ef fallist er á þá tilgátu, falla ekki alveg að
þeim munnmælum sem hann hefur fyrir sér, og „verald-
legri“ viðhorf eru þar samhliða hinum og gægjast jafnvel
í gegnum kristið yfirborð. Þannig skapast innra ósam-
ræmi í frásögninni, sem kemur reyndar ekki verulega að
sök þar sem um yfirnáttúrleg fyrirbæri er að ræða. Slíkt
ósamræmi er ekkert einsdæmi í Islendingasögunum, og
sérstaklega áberandi t.d. í Njálu og Fóstbræðra sögu. Um
kristileg viðhorf í Njálu segir Theodore M. Andersson
(1964, 114): „Where the Christian hias becomes apparent,
we are dealing with a superimposition, or at least with
two layers. In other words the author hetrays a person-
ality independent from the saga matter, or stated in re-
verse, the matter proves its autonomy and priority in
relation to the author.“ Svipað gildir um Fróðánmdra-
þátt. Önnur hugsanleg rót innra ósamræmis, sem kemur
sérstaklega til álita í Fróðárundraþætti, er að höfundur
hafi haft fyrir sér mismunandi frásagnir og fellt þær
saman að einhverju leyti. Höfundur Eyrbyggju er þá
bæði „ritstjóri“ þess efniviðar sem hann hefur fyrir sér,
hann velur úr honum og lagar hann til í hendi sér og
bætir auk þess nokkru við frá sjálfum sér.