Saga


Saga - 2015, Qupperneq 154

Saga - 2015, Qupperneq 154
nokkra þætti: vísindaleiðangra og viðreisnarrit, Hans egede og Grænland, Niels Horrebow og Ísland og að lokum ræða um nýlenduhyggju og ytri ímyndir. Ég mun einkum taka til umræðu rit þeirra Hans egedes og Niels Horrebows, bækur sem rekja má beint til Danakonungs og áhuga hans á þessum Atlantshafseyjum. Ástæðan fyrir þessu vali eru niðurstöður doktors - efnis um að rit þeirra beggja hafa haft afgerandi áhrif á ytri ímyndir bæði Íslands og Grænlands (bls. 85, 131–132, 150 og 221). Túlkun á einkennum tímabilanna byggist einnig mikið á þessum 18. aldar ritum og er ákveðinn grunnur að þeirri niðurstöðu sú staðhæfing að ferðalýsingar hafi haft minna að segja um ímyndir Íslands fram undir 1750, þegar tímabilaskil eru gerð í greiningunni. Ímyndir Grænlands hafi meira byggst á ferðaritum (bls. 225– 226). Ég mun líka skoða ákveðna þætti í þeim eiginleikum Íslendinga og Grænlendinga sem lýst er í ritunum og líta til stóru dráttanna í skýringum á þeim mun sem doktorsefni segir að hafi orðið á 18. og 19. öld á framand- leika Grænlands og Íslands í augum evrópubúa. I Tímabil rannsóknarinnar er afar langt, heil 750 ár, og ljóst að heimildaefni sem liggur til grundvallar rannsókninni breytist nokkuð eftir því sem ald- irnar líða. Sumarliði skilgreinir tvo meginflokka heimilda sem rannsóknin á ímyndum Íslands og Grænlands byggist á; annars vegar yfirlitsrit sem gef- in eru út erlendis og hins vegar rit þeirra sem ferðast til Íslands og Græn - lands og gefa út rit sín. Myndefni er þriðji heimildaflokkurinn og gegnir hann stærra hlutverki í seinni hluta bókarinnar en þeim fyrri og staðfestir og lýsir mörgum þeirra staðalímynda sem ritheimildirnar greina frá. Ímyndir eru rannsakaðar út frá hvorum heimildaflokknum fyrir sig og síðan bornar saman fyrir eyjarnar tvær; myndefnið er meira til stuðnings og frekari lýsingar á því sem kemur fram í texta. Þessir aðgreining í tvo aðalheimildaflokka, yfirlitsrit og ferðarit, á sýnilega best við miðjutímabil rannsóknarinnar. Á miðöldum voru frásagnirnar handrit skrifuð á latínu sem fyrst voru prentuð síðar. Ferðalangar voru ekki farnir að leggja land undir fót eins og síðar varð. Á tímabilinu 1500–1750 er nokkuð um yfirlitsrit og ferðarit en á því tímabili voru sjónarvottar farnir að skrifa ferðasögur. Á síðasta tímabilinu, 1750–1850, jókst mjög framboð af ritum og þau urðu mun fjölbreyttari að gerð. Meðal þeirra eru rit sem doktorsefni vísar til sem búsetulýsinga fremur en ferðafrásagna. eftir 1700 fara einnig að koma út bækur sem beinlínis eru kostaðar af Danakonungi, og það mætti velta fyrir sér hvaða staðalímyndum þau rit miðla miðað við rit hinna evrópubúanna og hugmyndir þeirra um „veruleika“ eyjanna. Sú aðgreining er ekki skýr í ritinu en skiptir samt nokkru máli um túlkun þessara ytri ímynda. Rit sjónarvotta á tímabilinu eftir 1500 eru af fjölbreyttu tagi eins og dokt- orsefni lýsir þeim, „handrit, ferðabækur og frásagnir, lýsingar sögulegs og andmæli152
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203

x

Saga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.