Andvari - 01.01.2017, Qupperneq 10

GUNNAR F. GUÐMUNDSSON
Björn Þorsteinsson
Björn Þorsteinsson prófessor var fjölhæfur maður og hamhleypa til
verka, ferðafrömuður, kennari og fræðimaður, röggsamur í félagsstarfi
og einn af brautryðjendum skógræktar í heimabyggð sinni. Hann var
áræðinn og baráttufús, með róttækar skoðanir í stjórnmálum en jafn-
framt hjartahlýr og viðkvæmur í lund og lét sér annt um skjólstæðinga
sína, eins og margir nemenda hans geta borið vitni um. Í mörg ár mátti
heita að hann væri sagnfræðingur þjóðarinnar, svo ötull sem hann var
við að skrifa alþýðlegar greinar um söguleg efni í blöð og tímarit eða
flytja um það fróðleg erindi í útvarpi og á mannamótum. Það er því
enginn hægðarleikur að gera í æviágripi fullnægjandi grein fyrir þess-
um margbrotna manni sem margir eiga sér vafalaust sínar minningar
um.
Eins og eðlilegt má teljast, verður í grein þessari lengst staldrað við
fræðistörf Björns, sérstöðu hans sem sagnfræðings og framlag hans til
þeirrar fræðigreinar sem hann gerði að ævistarfi sínu.
Uppvöxtur og námsár
Björn Þorsteinsson var fæddur að Þjótanda í Villingaholtshreppi (nú
Flóahreppi) í Árnessýslu 20. mars 1918, sonur Þorsteins Björnssonar
(1886–1973) og fyrri konu hans, Þuríðar Þorvaldsdóttur (1892–1945).
Foreldrar Þorsteins voru Helga Sigurgeirsdóttir og Björn Eysteinsson.
Þau námu land á heiðum uppi árið 1886 og reistu sér þá nýbýli á
Réttarhóli í Forsæludalskvíslum á Grímstunguheiði, langt úr alfara-
leið, um fjögurra tíma lestargang frá efsta bænum í Vatnsdal. Þar fædd-
ist Þorsteinn þetta sama ár. Um sögu heiðarbóndans má lesa nánar í
sjálfsævisögu hans sem Björn Þorsteinsson gaf út 1957 (2. útg. 1980).
Foreldrar Þuríðar voru Sigríður Jónasdóttir frá Belgsholti og séra