Fréttablaðið - 03.12.2022, Qupperneq 4

Á sama tíma og meðalaldur
íslenskra bænda fer hækk-
andi eru æ fleiri jarðir seldar
til eignamanna án búsetu-
skyldu, en ungt fólk sem vill
byrja búskap getur ekki keppt
við fjármagn þeirra.
ser@frettabladid.is
LANDBÚNAÐUR Óheft jarðakaup
innlendra og ekki síður erlendra
efnamanna hér á landi eru farin að
ógna endurnýjun í mörgum grein-
um íslensks landbúnaðar.
Fjársterkir aðilar keppast þar að
auki við að kaupa jarðir til að fram-
leiða kolefniseiningar sem er að
verða langtum vænlegri söluvara en
hefðbundnar landbúnaðarafurðir.
Fyrir vikið á ungt fólk varla eða
ekki möguleika á að kaupa jarðir
og viðeigandi húsa- og vélakost til
að halda þar áfram akuryrkju og
búskap.
„Þetta er staðan í dag – og er
afleiðing þess að á Íslandi er engin
framtíðarsýn,“ segir Trausti Hjálm-
arsson, bóndi í Austurhlíð í Biskups-
tungum og formaður Félags sauð-
fjárbænda.
„Matvælaöryggi er undarlega
aftarlega í íslenskri hugsun,“ bætir
hann við og hefur áhyggjur af
þróun mála á næstu árum. „Meðal-
aldur íslenskra sauðfjárbænda losar
núna sextíu árin og mun ekki gera
annað en hækka á næstu árum,“
segir Trausti.
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bændasamtakanna, tekur undir
orð Trausta. „Almennt er meðal-
aldur bænda að hækka á Íslandi.
Við endurskoðun búvörulaga 2019
kom í ljós að við garðyrkjubændur
vorum orðnir elstir í greininni –
og mér var nokkuð brugðið,“ segir
Gunnar, sem rekur garðyrkjustöð-
ina Ártanga í Grímsnesi.
Þeir eru sammála um að þró-
unin sé ískyggileg. Æ fleiri hlunn-
inda jarðir komist í eigu auðjöfra,
svo sem býli sem eiga land að lax-
veiðiám, aðrar jarðareignir séu
seldar undir sumarbústaðalönd, og
loks sjái fjöldi fjársterkra manna sér
nú leik á borði og kaupi lönd fyrir
skógrækt svo þeir geti selt öðrum
kolefniseiningar.
„Hefðbundinn landbúnaður
keppir ekki lengur við það gríðar-
lega fjármagn sem fer í þessi landa-
kaup,“ segir Trausti og Gunnar
bendir á grundvallaratriði þessa
máls. „Jarðakaup eru óheft hér á
landi,“ segir hann. „Og það þýðir að
hver sem er getur keypt hvað sem er,
hvar sem er, fyrir hvað sem er,“ bætir
hann við.
Hann segir Skota glíma við sama
óskunda. „Hér var skoskur fulltrúi á
Matvælaþingi í síðustu viku og sagði
sína heimamenn vera að berjast við
það sama. Eignamenn séu að kaupa
upp stóran hluta Skotlands. Það
er að komast í eigu um 400 eigna-
manna, sagði sá maður,“ bendir
Gunnar á.
Svona þurfi þetta ekki að vera.
Í Danmörku, svo dæmi sé tekið,
er búsetuskylda á jarðnæði, hvort
heldur sem eigendur leigi jörðina
eða búi þar sjálfir.
Trausti kallar á umræðu um
heildarmyndina. „Jarðir seljast á
hinminháum verðum sem eng-
inn venjulegur maður ræður við,“
Og hann kveður sterkt að orði.
„Íslenskur landbúnaður er kominn
á þann stað að hann ræður ekki við
fjárfestinguna sem fylgir honum,“
segir Trausti Hjálmarsson. n
Matvælaöryggi er
undarlega aftarlega í
íslenskri hugsun.
Trausti
Hjálmarsson,
formaður Félags
sauðfjárbænda
n Tölur vikunnar
9,8
prósent er ársverðbólgan sam-
kvæmt spá Veritabus.
10
gráðu hita var spáð í Reykjavík í
lok nóvember sem er fáheyrt.
2.435
krónur kostar hvert leikskólabarn
sveitarfélögin á dag.
37
prósent manndrápsmála undan-
farin 20 ár eru heimilisofbeldis-
mál.
5
prósentum meira þurfa flugfélög
að borga til að fljúga yfir Ísland
eftir áramót.
n Þrjú í fréttum
Þórdís
Kolbrún R.
Gylfadóttir
utanríkisráðherra
fór til Kænu-
garðs til að
hitta Volo-
dímír Zelenskíj
Úkraínuforseta. „Ég er að koma til
Kænugarðs í fyrsta skipti og það
er jólalegt hérna. Það er snjór og
það er kalt,“ sagði Þórdís, en að
tilfinningarnar væru blendnar.
Ítrekaði hún þá afstöðu Íslands að
staðið yrði með Úkraínu í stríðinu
gegn Rússum eins lengi og þurfa
þykir.
Katrín
Jakobsdóttir
forsætisráðherra
hefur gegnt
embætti for-
sætisráðherra
í fimm ár. Hún
segist enn þá
vera með ástríðu fyrir stjórn-
málum en býst ekki við því að þau
verði ævistarf. Skýrendur telja það
pólitískt afrek að halda saman svo
ólíkum stjórnarflokkum jafnlengi
og Katrín hefur gert, en vinsældir
Katrínar séu byrjaðar að dala.
Tíkin Ollie
afrekshundur
var valin afreks-
hundur ársins
á nóvember-
sýningu Hunda-
ræktunarfélags
Íslands. Ollie,
sem er af tegundinni Coton de
Tulear, vinnur á athvarfinu Læk í
Staðarbergi í Hafnarfirði. „Hún er
svo mikill gleðigjafi, hún er næm á
fólk, of boðslega góð og yndisleg,“
sagði Sunna Björg Skarphéðins-
dóttir eigandi Ollie sem elskar að
knúsa og kjassa fólk. n
Gunnar Þor-
geirsson, for-
maður Bænda-
samtakanna
Óheft jarðakaup ógn við bændastétt
Fjársterkir sjá sér nú leik á borði og kaupa bújarðir fyrir skógrækt svo þeir geti selt kolefniseiningar. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
JEEP.IS • ISBAND.IS
KEMUR ÞÚ
AF FJÖLLUM?
PLUG-IN HYBRID
EIGUM BÍLA TIL AFHENDINGAR STRAX!
Íslensku fjöllin hafa mætt jafningja sínum.
Gerðu ferðalagið algjörlega rafmagnað með
Jeep® Wrangler Rubicon Plug-In Hybrid.
ÞVERHOLT 6 • 270 MOSFELLSBÆR • S. 590 2300
OPIÐ VIRKA DAGA 10-17 • LAUGARDAGA 12-16
4 Fréttir 3. desember 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ