Fréttablaðið - 03.12.2022, Síða 8

Eitt stærsta verkefni okkar er að skila jörðinni til komandi kynslóða í
jafn góðu eða betra ástandi en við tókum við henni. Nútíminn kallar á
grænar lausnir til að ná þessu takmarki, og ein stærsta græna lausnin er
orkuvinnsla úr auðlindum sem endurnýja sig og valda lítilli losun
á gróðurhúsalofttegundum.
Rannsóknaverkefni sem tengjast orku- og umhverfismálum geta
skipt sköpum í leitinni að þessum grænu lausnum og
Orkurannsóknasjóður styður við slík verkefni á vegum háskóla,
stofnana, fyrirtækja og einstaklinga.
Við auglýsum nú eftir umsóknum um styrki frá sjóðnum.
Allar upplýsingar eru á vef Landsvirkjunar
landsvirkjun.is/orkurannsoknasjodur
Umsóknum er skilað á netfangið
orkurannsoknasjodur@landsvirkjun.is
Umsóknarfrestur er til og með
9. janúar 2023
ORKURANNSóKNASJóÐUR
Styrkir til að stuðla
að grænni heimi
Innlendir framleiðendur
búvara reyna að hindra inn­
flutning að utan með því
að kaupa upp takmarkaða
tollkvóta í innflutningi
búvara, segir framkvæmda­
stjóri Félags atvinnurekenda.
Leitað hafi verið til fram­
kvæmdastjórnar Evrópu­
sambandsins.
gar@frettabladid.is
STJÓRNSÝSLA Svokallað útboðsgjald
sem ríkið tekur vegna innflutnings
á kjöti og ostum hefur hækkað svo
mikið frá því í desember 2019 að
nánast er hægt að tala um stökk­
breytingu.
Þetta má lesa úr tölum sem taka
til desember 2019 til desember
á þessu ári. Ólafur Stephensen,
framkvæmdastjóri Félags atvinnu­
rekenda, bendir á að á þessu tíma­
bili hafi útboðsgjald fyrir kíló af
nautakjöti rúmlega tvöfaldast,
tæplega þrefaldast fyrir svínakjöt
og ríflega tvöfaldast í alifuglakjöti.
Útboðsgjald fyrir kíló af elduðum
kjötvörum hafi þrefaldast.
Tollkvóti er heimild til að f lytja
inn takmarkað magn af tiltekinni
vöru án tolla. Samið var um gagn­
kvæma tollkvóta við Evrópusam­
bandið árið 2015. Íslenska ríkið
hefur boðið upp kvótana hér.
„Í raun hefur íslenska ríkið samið
um að fella niður einn skatt á tak­
mörkuðu magni af vörunum, það er
innflutningstollinn, en leggur á þær
annan skatt, útboðsgjaldið,“ segir
Ólafur Stephensen. Fyrrnefndar
hækkanir á útboðsgjaldinu síðustu
ár þýði verðhækkanir upp á hund­
ruð króna á kíló. Það bitnar beint á
neytendum.
Ein ástæðan f y r ir hæk k un
útboðsgjaldins er að sögn Ólafs
framganga innlendra framleiðenda
búvara, sem bjóði hátt í kvóta.
„Tveimur fyrirtækjum, LL42,
dótturfélagi Stjörnugríss, og Mata,
systurfélagi Ali og Matfugls, tekst
þannig að ná til sín 92,5 prósentum
af öllum svínakjötskvótanum og 60
prósentum af kvóta fyrir alifugla­
kjöt ræktuðu með hefðbundnum
hætti,“ segir Ólafur og bendir á að
í þessum tveimur kjöttegundum,
svína­ og alifuglakjöti, sé útboðs­
gjaldið ásamt fjármagnskostnaði
nú í mörgum tilvikum orðið álíka
hátt og fullur tollur af viðkomandi
vörum.
„Ástæðan fyrir því að innlendir
framleiðendur leika þennan leik er
að með því að ná til sín stórum hluta
kvótans geta þeir hindrað sam­
keppni við eigin vörur og stjórnað
verðinu,“ segir Ólafur.
Þá rifjar Ólafur upp að í ágúst
síðastliðnum hafi Félag atvinnurek­
enda, í bréfi til Svandísar Svavars­
dóttur matvælaráðherra, hvatt til
breytinga á útboðskerfinu, þann­
ig að horfið yrði frá útboðunum
og fundnar aðrar aðferðir til að
úthluta tollkvótunum. Jafnframt
yrði tekið á ofangreindum vinnu­
brögðum innlendra framleiðenda.
Breyting á útboðskerfinu sem tók
gildi í byrjun árs 2020 og hafi átt að
stuðla að lækkun útboðsgjalds, hafi
augljóslega ekki virkað.
„Einu viðbrögð ráðuneytisins
við þessu erindi voru að fækka toll­
kvóta útboðum úr þremur á ári í tvö
og vonaðist ráðuneytið til að það
myndi stuðla að lækkun á útboðs­
gjaldinu. Það er augljóslega ekki
að virka miðað við hækkanirnar í
þessu útboði frá því síðasta,“ segir
Ólafur.
Stjórnvöld og búvöruframleið­
endur eru að sögn Ólafs í samein­
ingu að eyðileggja samkeppnina
sem samningur við Evrópusam­
bandið hafi átti að búa til á íslensk­
um matvörumarkaði.
„Af hálfu stjórnvalda hefur
útboðsfyrirkomulagið beinlínis
verið lagt upp sem verndaraðgerð
fyrir innlenda landbúnaðarfram­
leiðslu og innlendir framleiðendur
verða æ snjallari í að spila á kerfið
til að spilla fyrir samkeppni,“ segir
Ólafur, sem kveður Félagi atvinnu­
rekenda hafa borist vísbendingar
um að innlendir kjöt­ og mjólkur­
vöruframleiðendur hafi stundað
það að bjóða í tollkvóta fyrir ost og
flytja hann svo ekki inn. Það dragi
úr framboðinu.
„Við höfum sent Samkeppnis­
eftirlitinu ábendingu um þessa
viðskiptahætti. Þá höfum við átt
fund með framkvæmdastjórn Evr­
ópusambandsins til að benda á það
hvernig íslensk stjórnvöld ganga að
okkar mati á bak samningsskuld­
bindingum sínum. Þeim fannst
þetta athyglisverðar upplýsingar,“
segir framkvæmdastjóri Félags
atvinnurekenda. n
Uppboðsgjald vegna tollkvóta búvara rýkur upp
Uppboðsgjald vegna takmarks innflutningskvóta á svínakjöti frá Evrópu-
sambandslöndum hefur nær þrefaldast á þremur árum. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Við höfum sent Sam-
keppniseftirlitinu
ábendingu um þessa
viðskiptahætti.
Ólafur Stephen-
sen, fram-
kvæmdastjóri
Félags atvinnu-
rekenda
8 Fréttir 3. desember 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ