Fréttablaðið - 03.12.2022, Qupperneq 34

Áður en ég byrjaði í
þessari meðferð var ég
háður morfíni upp á
dag, í tíu ár.
Hörður Hákon Jónsson er
einn fárra á Íslandi í svokall­
aðri skömmtunarmeðferð
vegna morfínfíknar. Hann
vill að meðferðin verði gerð
fleirum aðgengileg. Hann
segir fordóma of mikla og að
veikt fólk sé gert að glæpa­
mönnum.
Ég hætti að brjóta af mér
um leið og ég byrjaði í
þessari skaðaminnkandi
meðferð,“ segir Hörður
Hákon Jónsson, oftast
kallaður Hákon, sem hefur núna í
tvö ár fengið ávísað morfíni í litlu
magni frá lækni í svokallaðri skaða­
minnkandi meðferð. Hann hefur
verið háður morfíni í meira en ára­
tug en segir að núna, í fyrsta sinn,
hann hafa von um betra líf.
Hákon er að verða fimmtugur og
byrjaði eins og svo margir að fikta
við áfengi á unglingsárum. Það
leiddi í kannabis og svo amfetamín
og síðar contalgin og annað morfín.
„Maður fann alveg fyrir alkóhól­
istanum í sér strax á unglingsárun­
um,“ segir Hákon sem ólst upp hjá
góðri fjölskyldu á Seltjarnarnesi.
Hann er ættleiddur, á níu alsystkin
og eina ættleidda uppeldissystur.
Hann segist þakklátur fyrir upp­
eldi sitt og foreldra sína en þau eru
bæði látin.
„Ég átti mjög góða æsku og for­
eldra sem stóðu með mér. Það vant­
aði ekki.“
Náði ekki að fóta sig í skóla
Hákon kláraði grunnskóla en
menntaði sig ekki meira. Hann er
með mikinn athyglisbrest sem að
hann hefur aldrei fengið almenni­
lega aðstoð við og átti því erfitt upp­
dráttar í skóla og fannst hann ekki
passa inn í skólakerfið.
„Þessi neysla hefur tekið sinn toll.
Ég er góður að vinna og get vonandi
farið aftur á vinnumarkaðinn. Það
er það sem mig langar að gera,“ segir
Hákon sem er húsamálari en hann
hefur ekki verið í fastri vinnu í um
sex ár sökum vímuefnavanda.
Af hverju vildirðu stíga fram og
segja þína sögu?
„Það kom læknir nýlega fram,
Árni Tómas, en hann hefur verið
að skrifa í blöðin um þá skaða­
minnkandi meðferð sem ég hef
verið að fá. Ég hélt að ef ég stigi
fram líka þá myndi það hjálpa mál­
staðnum,“ segir Hákon einlægur.
„Ég vildi segja fólki hvað þetta hefur
gert fyrir mig, á jákvæðu nótunum.
Þetta er mér hjartans mál. Áður en
ég byrjaði í þessari meðferð var ég
háður morfíni upp á dag, í tíu ár,
var að harka á götunni og þurfti að
redda mér á hverjum degi, oft með
af brotum og neyðin varð alltaf
alvarlegri.“
„Ég er sammála því sem Árni
Tómas hefur verið að gera með
þessari skaðaminnkandi meðferð.
Hann hefur bjargað mannslífum
með þessu og á sama tíma náð að
breyta lífi fólks og gefa því mann­
sæmandi líf.“
Hrun svarta markaðarins
Hákon segist fullviss um það að
hægt sé að nýta þessa skaðaminnk­
andi meðferð fyrir f leiri lyf og að
ef það yrði gert þá myndi svarti
markaðurinn, með lyfseðilsskyld
lyf, hrynja.
„Það er miklu betra fyrir fólk að
fá þessi lyf hjá lækni. Þetta á ekki að
vera í höndunum á einhverju fólki
út í bæ sem er að reyna að græða
peninga á veikindum annarra. Það
hefur verið þannig í allt of mörg ár.
Margir sem selja þessi efni eru ekki
fíklar og það er á þeim svakaleg
ábyrgð, sem þau fara bara ekkert
alltaf vel með.“
„Það þarf að taka þessi lyf og
efni frá söluaðilunum og setja þau í
hendurnar á fagaðilum sem kunna
að meðhöndla þessi lyf sem við
erum háð, fólk sem er með mennt­
un til þess. Þá þurfum við ekki að
beygja og hneigja fyrir söluaðilum
á svarta markaðinum og þetta er
líka öryggismál fyrir okkur. Svarti
markaðurinn blómstrar á meðan
læknar taka ekki ábyrgð og skrifa
út þessi lyf fyrir veikasta hópinn, að
sjálfsögðu innan viðmiða og reglna.
Hákon segir að honum finnist
best að fá lyfið í skömmtun á hverj­
um degi, og er mjög hreinskilinn
með það að hann geti líklega ekki
fengið meira í einu án þess að mis­
nota það.
Best að fá lyfin á hverjum degi
„Það er best fyrir mig að fá bara lyf
fyrir hvern dag og þannig eru regl­
urnar í þessari meðferð, annars
myndi þetta enda í rugli hjá mér og
ég væri búinn með lyfin eftir nokkra
daga,“ segir hann og hlær.
Er skammturinn alltaf sá sami,
skiptir það ekki líka máli?
„Jú, það minnkar líkurnar á að
þú farir þér að voða, ofskammtir
eða deyir, vegna þess að fólk er þá
ekki að nota önnur morfínlyf með
lyfjunum sem það er að fá. Það er
öruggast að fá alltaf sömu skammta­
stærðina. Þannig er fólk bara að
rétta sig af til að geta fúnkerað og
verið í jafnvægi.“
Í tengslum við þetta minnist
Hákon á afglæpavæðingu neyslu­
skammta sem einnig er honum
mikið hjartans mál, og sérstaklega
fyrir þau sem ekki hafa komist í
þessa meðferð.
Gerð að glæpamönnum
„Það er verið að gera okkur að
glæpamönnum, ofan á allt hitt. Það
hefur litað allt okkur líf, við höfum
setið í fangelsum og verið brenni­
merkt. Þetta er endalaus hring­
ekja og þetta er ekki hjálplegt fyrir
neinn,“ segir hann og heldur áfram;
„Fólk er stundum búið selja sál
og líkama fyrir skammtinn sinn.
Lögreglan veit ekki hvað er í gangi
innra með manneskjunum og það
Hörður Hákon
segir skaða­
minnkandi
meðferðina
sem hann
komst í fyrir
tveimur árum
hafa bjargað lífi
sínu. Hann sér
nú fram á að
geta snúið aftur
á vinnumarkað.
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
Sitja brennimerkt
í fangelsum
Lovísa
Arnardóttir
lovisa
@frettabladid.is
34 Helgin 3. desember 2022 LAUGARDAGURFréttablaðið