Úrval - 01.12.1946, Blaðsíða 70

68
tTRVAL
var orðið það, sem borgarbúinn
kallar „of stórt um sig,“ ogþjóð-
inni var smám saman að blæða út,
bæði um mannafl og auðævi, þar
sem ein og hálf miljón af starf-
andi karlmönnum hafðist alveg
við utanlands. Fólk var farið að
bera lífskjör sín saman við lífs-
kjör annarra þjóða, sem tóku
ekki þátt í alheimsstjómmálum,
Danmerkur, Sviss og Svíþjóðar
og jafnvel Þýzkalands og ítalíu,
sem beindu allri framleiðslu-
orku sinni skynsamlega í þá átt,
að sjá heimafólkinu fyrir fæðu,
áhöldum og öðnun gæðum í
síauknum mæli, er þau voru
laus við þjóðarbyrði sem leiddi
af útgjöldum til stórra herja.
Þessum óvinalöndum, sem áður
voru, hafði tekizt svo vel, að
þaxi voru bjargálna, án frekari
hjálpar frá sigurvegurunum.
Ákvörðun Bretlands olli mik-
illi órósemi. Stærstu flokkamir
í Indlandi mótmæltu þessu og
köíluðu það þorparabragð, til
þess gert, að neyða þá til að
taka stjórn Indlands í sínar
hendur. Gríski einræðisherrann
spurði, hvernig í dauðanum
væri hægt að búast við, að hann
gæti stjómað án brezka hers-
ins, eftir tuttugu ára borgara-
styrjöld. Flokkar þeir, sem bár-
ust á banaspjótum í Palestínu,
voru svo hrelidir, að þeir sömdu
vopnahlé og féllust á að leggja
deilumál sín í dóm erkibiskups-
ins af Kantaraborg og hlíta úr-
skurði hans. Sjálfstjórnarný-
lendurnar vom alls hugar fegn-
ar þessari ákvörðun stjórnar-
innar, því að nú urðu minni lík-
ur til, að þær drægjust inn í
Evrópustyrjaldir. Nýlendunum
og öðrum leppríkjum var sagt,
að þær gætu annað hvort mynd-
að sjálfstjórn eða snúið sér til
sameinuðu þjóðanna. Þær sýndu
lítinn áhuga.
Brezka stjórnin hafði alllengi
gert sér grein fyrir úrslitavaldi
sínu í heimspólitíkinni. Jafn-
vægi stórveldanna var orðin
staðreynd í fyrsta sinn í sög-
unni. Rússland og Bandaríkin
höfðu nálega jafnan mannf jölda
og framleiðslumöguleika. Bret-
land gat eyðilagt þetta jafn-
vægi með því að leggjast á aðra
hvora sveifina. Veldi þess var
allmikið, þó að það færi hnign-
andi. Og þó að úrslit kjarnorku-
eða bakteríuhernaðar væru
vafasöm, gat þó ekki verið um
minnstu von að ræða fyrir þann
aðilann, sem hæfi slíka styrjöld.
Stjórnin hafði af vizku sinni
afþakkað kurteislega tilboð