Úrval - 01.02.1956, Blaðsíða 20

18
ÚRVAL
reyna að bræða Grænlands-
jökul og ísinn í norðurhöfum
með kjarnorku og breyta þannig
loftslagi á stórum svæðum. En
það væri líka hægt að hafa áhrif
á veðrið með því að dreifa næf-
urþunnu lagi (eins og atóm
á þykkt) af dökku efni yfir
jörðina; það mundi drekka í
sig geislahita frá sólinni. Til
þess að þekja alla jörðina mundi
þurfa um milljón lesta og væri
slíkt enganveginn óframkvæm-
anlegt. En hitt er ekki jafnvíst,
að árangurinn yrði æskilegur.
Tilraunir til að framkalla rign-
ingu hafa enn borið vafasaman
árangur og Thomson telur ekki
unnt að spá um hvernig það
muni takast í framtíðinni. Rækt-
un á stórum eyðimörkum getur
bætt loftslagið. En hafa ber
hugfast, að breyting á gróður-
fari á einu svæði getur haft
skaðleg áhrif á loftslag annars-
staðar. Það er því einnig póli-
tísk hlið á þessum málum, og
sú hlið getur valdið erfiðleik-
um.
Síðasti kafli bókarinnar, þar
sem Thomson hugleiðir ýmsar
hliðar á samgöngum í víðtæk-
ustu merkingu þess orðs, er
einkar fróðlegur og skemmti-
legur. Mjög lítið er vitað hvernig
starfsemi heilans fer fram, en
sú þekking mun vaxa. Hinar
miklu rafeindareiknivélar, eða
,,rafeindahéilar“ eins og þær
hafa verið kallaðar, munu
hjálpa til þess, svo og rann-
sóknir í lífeðlisfræði. Þekking
vor nægir þó til þess að gera
oss ljóst, að þessi litli, marg-
brotni holdkeppur í höfuðkúpu
vorri ,,með sínum tíu þúsund
milljónum starfshluta og ótölu-
legum millitengslum tekur
langt fram því sem vér mun-
um nokkurn tíma geta búið til.“
Gerum ráð fyrir, að vér öðl-
umst dýpri skilning á starf-
semi heilans en vér höfum nú,
gerum ráð fyrir að vér fáum
einhverja innsýn í það sem ger-
ist þegar hugmyndir, siðvenjur,
fordómar, óskir og aðrar kennd-
ir verða til. Heimspekingar og
raunar allir hafa um langan ald-
ur metið sjálfsþekkinguna
mikils og talið hana höfuðkost.
Mundi hún verða áfram í met-
um, ef hún leiddi í ljós, að or-
sakir ósérplægni, umburðarlynd-
is, góðvildar og annarra dyggða.
væru margvíslegir rafstraumar ?
Margt af því sem mennirnir
meta mikils gæti farið forgörð-
um við slíka sjálfsskoðun. Það
er nógu hættulegt að hafa
kynnzt leyndardómum atóms-
ins, en gerum ráð fyrir, að vér
skildum, á sama hátt og vér
skiljum gang rafmagnsþvotta-
vélar, hversvegna vér hlæjum,
erum trúuð eða dáum málarann
Matisse. Hve lengi myndu þessi
mæti halda gildi sínu eftir að
uppruni þeirra og eðli hefur
verið skráð sem rafstraumslínu-
rit á blað? Thomson telur þó,
að möguleikinn á því að skrá
mannleg viðbrögð sem línurit.
rafsegulstrauma þurfi ekki endi-