Úrval - 01.02.1956, Blaðsíða 74

■ORVAL,
verð að játa, að í fljótu bragði
virðist mér þetta harla ósenni-
legt. Og er það ekki rétt munað
hjá mér, að þessi skoðun sé í
rauninni mjög umdeild? Ef
þessi skoðun er ekki reist á
einhverri fræðikenningu í erfða-
fræði heldur á árangri tilrauna,
er hafi ótvírætt sannað að áunn-
ir eiginleikar geti ekki erfzt,
hver eru þá rök Sovétlíffræð-
inga af svonefndum „Michurin-
skóla“ gegn henni?
J. R.: Um Michurin-kenning-
una er það að segja, að til-
raunir þær sem hinir rússnesku
líffræðingar og erfafræðingar
hafa gert eru einkum á plönt-
um; auk þess hafa þær enn
sem komið er hvergi verið stað-
festar af vísindamönnum utan
Sovétríkjanna. Af skrifum
Lysenko eins og þau hafa verið
birt í Les Questions Scienti-
fiques virðist mér mega ráða,
að þau fyrirbrigði sem hann
hefur séð snerti í rauninni ekki
spurninguna um arfgengi áunn-
inna eiginleika. Fyigjendur
Michurins halda því t. d. fram,
að fyrir áhrif umhverfis geti
planta af einni tegund borið fræ
af annarri tegund (hveiti geti
t. d. borið byggfræ eða rúgfræ
o. s. frv.). En hér er öllu frek-
ar um að ræða gagngeran af-
brigðileika eða stökkbreytingar
(þó ekki stökkbreytingu í venju.
legum skilningi, þar eð breyt-
ingin er miklu gagngerari), sem
hafa áhrif á allar erfðir þannig
að plantan verður fær um að
laga sig eftir hinu nýja um-
hverfi.
Að því er tekur til dýranna
virðast mér kenningar Michur-
ins einskis virði. Ef é'g á að
segja mitt álit hleypidómalaust,
þá tel ég að þessir Sovéterfða-
fræðingar hafi ekki lagt fram
neinar niðurstöður er séu sann-
færandi og geti kollvarpað eldri
vitnisburði sem fer í gagnstæða
átt.
P. B.: Þér notuðuð orðið
,, stökkbrey ting‘ ‘ (mutation).
Hvaða merkingu leggið þér í
það hugtak?
J. R.: Stökkbreyting er breyt-
ing í erfðastofni. Hún kemur
skyndilega fram í æxlunar-
frumu og gengur að erfðum til
afkomendanna. Það er stund-
um sagt, að nýr eiginleiki, fram
komin við stökkbreytingu, sé
áunninn eiginleiki. Og í vissum
skilningi er það rétt, því að
hann er eiginleiki, sem kynþátt-
urinn eða stofninn hefur áunnið
sér, en hann er ekki það sem
líffræðingar kalla áunninn eig-
inleika. Til þess að forðast rugl-
ing, ættum við kannski að leggja
niður orðin „áunninn eiginleiki"
og nota í staðinn „eiginleiki, sem
líkaminn (soma) hefur áunnið
sér“.
P. B.: Er það ekki rétt, að
Sovétlíffræðingar telji arfgengi
áunninn eiginleika í samræmi
við kenningar Marx?
J. R.: Jú, svo mun vera. Þeir
telja þá borgaralega afturhalds-
sinna, sem ekki aðhyllast kenn-