Íslenska leiðin - 01.11.2003, Qupperneq 56

Heilbrigðis- og jafnréttismál
Viðtal við Drífu Hjartardóttur, alþingismann
Drífa Hjartardóttir
alþingiaiBður Sjálfstæðisfldkki
Á þínum stjórnmálaferli hefurðu setið í hinum
ýmsu nefndum og ráðum sem snúa að jafnrétti
kynjanna. Hvaða ieiðir stjórnvalda finnst þér
hafa skilað mestum árangri í þeirri baráttu?
Já ég átti sæti í Jafnréttisráði í mörg ár og er nú hin
síðari ár í Jafnréttisnefnd kirkjunnar. Það er erfitt að
segja hvaða leiðir hafa gefist best. Jafnréttislögin
nýju eru að mínu mati mjög gott tæki í
jafnréttisbaráttunni. Mestu skiptir sú
hugarfarsbreyting sem orðið hefur hvað varðar
launabaráttuna, þó margt megi bæta þar eins og
kannanir sýna. Fæðingarorlof feðra sem samþykkt
var á Alþingi fyrir nokkrum misserum var einnig
mikilvægt skref í jafnréttisbaráttunni. Þá hafa
stjórnvöld sett á stað nokkrar nefndir til að varpa Ijósi
á stöðu kvenna. Ég nefni hér" Aukinn hlut kvenna í
stjórnmálum" og " konur í fjölmiðlum". Þetta skiptir
allt máli.
Nú situr þú sem formaður landbúnaðarnefndar
fyrst kvenna. Er það eitthvað sem þú telur
skipta miklu máli fyrir landbúnaðinn að kona
fari með formennsku í landbúnaðarnefnd
þingsins ?
Já það er rétt, ég er fyrsta konan sem er formaður
landbúnaðarnefndar.
Ég tel að það skipti mestu fyrir landbúnaðinn
að ég er sjálf bóndi og þekki þær aðstæður sem
landbúnaðurinn býr við af eigin raun. Sem kona hef
ég einnig meiri innsýn í stöðu kvenna í landbúnaði.
Það skiptir einnig máli fyrir konur að kona taki að sér
formennsku, það er góð ímynd og hvatning til
annarra kvenna.
Einnig hefur þú fjallað um alþjóðadag kvenna í
landbúnaði á Alþingi, hver telurðu að staða
kvenna í landbúnaði sé í dag?
Ef litið er á félagskerfi bænda, þá endurspeglar
þátttaka kvenna í nefndum og ráðum engan veginn
þátttöku þeirra í landbúnaði. í stjórn
Bændasamtakanna hafa mest verið þrjár konur núna
eru þær tvær. Nefndir og ráð á vegum
Bændasamtakanna eru mest karlanefndir. Engin kona
er til dæmis í markaðsráði landbúnaðarins, þrátt fyrir
þá staðreynd að konur sjá um innkaup heimilanna
oftar en karlarnir. Úr þessu þarf að bæta. Það er ekki
hægt að afsaka það með því að þær fáist ekki til
þátttöku. Þær eru of fáar skráðar fyrir búunum til
jafns við eiginmenn sína. Vinnuframlag þeirra er
mikið og þær hafa mikið til málanna að leggja fái þær
tækifæri til að sýna það.
Ráðstefna Sameinuðu þjóðanna í Peking árið
1995 er oft talin hafa verið mikilvæg í sögu
baráttu jafnréttis kynjanna. Nú sast þú á
þessari ráðstefnu hvað finnst þér hafa áunnist í
kjölfarið á þessari ráðstefnu ?
Mér finnst töluvert mikið hafa áunnist þessi átta ár frá
kvennaráðstefnunni í Peking. Ég sótti einnig
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í New York fyrir
nokkrum árum þar sem farið var yfir stöðuna frá
ráðstefnunni 1995.
Norðurlöndin hafa alltaf verið í fararbroddi en
á Pekingráðstefnunni þá voru það konurnar í Afríku
sem voru mest áberandi og þeirra málefni. Eins var
það í New York og mikil umræða fór í umskurð
kvenna, getnaðarvarnir, baráttuna við alnæmi og rétt
kvenna til að ráða yfir eigin líkama. Þá var mikið rætt
um menntun kvenna og atvinnuþátttöku þeirra.
Almenn réttindi eins og að fá rétt til að eignast land.
Mikilvægi þess að aðstoða konur við að koma sér upp
fyrirtækjum í smáum stíl. Þetta höfum við gert á
íslandi og það hefur tekist vel með aðstoð opinberra
sjóða.
Á þessari umræddu ráðstefnu er fræg ræða sem
Hillary Clinton hélt og mótmælti meðal annars
stöðu kvenna í Kína. Hvað er þér mest
minnistætt við þessa ræðu?
Mér er það mest minnistætt að þetta var góð ræða og
Hillary Clinton var ekkert að skafa utan af hlutunum.
Það þarf kjark til að tala hreint út og það skipti miklu
máli fyrir kínverskar konur að fá hvatningu frá þessari
konu í opinberri ræðu.
Þessi ráðstefna hafði mikil áhrif í Kína og
annarsstaðar í heiminum. Til gamans má geta þess
að þegar við vorum í Kína og tókum leigubíla þá voru
bílstjórarnir með teppi í bílunum. Ein af mínum
ferðafélögum hafði verið við nám í Kína og hún hafðu
það eftir kínverskum vinum sínum að leigubílstjórar
voru varaðir við þessum hvítu norrænu konum sem
gætu átt það til að fletta sig klæðum hvenær sem
væri. Því væri vissara að vera með teppi í bílnum til
að kasta yfir þær, tækju þær upp á þessum óskunda.
Sú ákvörðun að Jafnréttisstofa skyldi vera
staðsett á Akureyri hefur oft verið gagnrýnd af
jafnréttissinnum því þeir telja það gera henni
erfiðara fyrir að vinna að jafnréttismálum sem
tengjast stjórnsýslunni, þar sem flestar
stjórnsýslustofnanir eru staðsettar á
höfuðborgarsvæðinu. Hvað finnst þér um þessa
gagnrýni ?
Ég átti sjálf þátt í þeirri ákvörðun að flytja
Jafnréttisstofu til Akureyrar. Það er ekkert erfiðara að
vinna að jafnréttissjónarmiðum frá Akureyri en í
Reykjavík.
bls.56