Gátt - 2014, Síða 67

67
F r Æ Ð s L U M i Ð s t Ö Ð A t V i N N U L Í F s i N s
g á t t – á r s r i t – 2 0 1 4
H Æ F N I S e M S ó S T e R e F T I R Á
V I N N U M A R K A Ð I
Starfsmenntastofnun Evrópu, Cedefop, spáir fyrir um þörf
fyrir hæfni á vinnumarkaði í Evrópu 2025 og setur þar fram
þá framtíðarsýn að störf verði almennt flóknari og krefjist
meiri menntunar. Áfram verði störf í boði fyrir þá sem litla
menntun hafa þó að þeim fækki. Þau störf eru þó að breytast
og krefjast meiri persónulegrar hæfni en hingað til. Um er að
ræða störf sem ekki verða leyst af hólmi með tæknilausnum
eða skipulagsbreytingum. Þannig verður áfram mikil þörf
fyrir starfsfólk sem á í samskiptum við aðra, leitar lausna,
skipuleggur og tekur ákvarðanir (Cedefop, 2013). Áfanga-
skýrsla Vinnumálastofnunar um færniþörf á vinnumarkaði til
næstu 10 ára styður þessar niðurstöður en þar kemur fram
að mikil þörf verður meðal annars fyrir starfsfólk í almennri
þjónustu; þjónustu við aldraða, almenna afþreyingu og
ferðaþjónustu (Karl Sigurðsson, 2014).
Ýmsar stofnanir víðsvegar um heim hafa gert tilraunir til
að skilgreina og lýsa þeirri hæfni sem talin er vera mikilvæg-
ust sem grundvallarhæfni á vinnumarkaði (e. employa bility
/ workability skills). Í sumum löndum, t.d. í Ástralíu, styðja
stjórnvöld við slíkar skilgreiningar sem lið í þeirri viðleitni að
minnka atvinnuleysi og auka samkeppnishæfi með sveigjan-
legu og fjölhæfu vinnuafli (National Quality Council, 2008),
(„Department of education“, 2012; National Quality Council,
2008).1 Á Íslandi hafa slík opinber viðmið ekki verið sett fram
en lykilhæfni sem lýst er í aðalnámskrá framhaldsskóla (2012)
kemst næst því. Þar er þó verið að lýsa hæfniviðmiðum sem
uppalendur og leiðbeinendur ungmenna skulu taka mið af.
Á V I N N I N G U R þ e S S A Ð S K I L -
G R e I N A o G V I N N A M e Ð A L M e N N A
S T A R F S H Æ F N I
Með því að skilgreina almenna starfshæfni verður til sam eigin-
legur skilningur á því hvaða persónulega hæfni skiptir máli á
vinnumarkaði. Skýr og hlutlæg skilgreining, sem nota má við
samanburð og mat, getur haft í för með sér fjölþættan ávinning:
1 Sjá einnig umfjöllun í skýrslu frá Alþjóðavinnumálastofnuninni, ILO, (Bre-
wer, 2013) og í samantekt frá Efnahags- og framfarastofnuninni, OECD,
(2013).
ArNhEiÐUr gÍgjA gUÐMUNdsdóttir og gUÐMUNdA KristiNsdóttir
A L M e N N S T A R F S H Æ F N I – N ý T T V e R K e F N I Í
R A U N F Æ R N I M A T I
Með almennri starfshæfni er hér átt við þá persónu-
legu hæfni sem er mikilvæg á vinnumarkaði og er sam-
eiginleg flestum störfum. Fyrir hin ýmsu störf eru að
auki aðrar hæfnikröfur sem eru sértækar.
Í dag gera margir ráð fyrir að skipta um starf
nokkrum sinnum á starfsævinni frekar en að sinna
einu starfi til frambúðar. Almenn starfshæfni er yfir-
færanleg hæfni (e. transferable skills) sem má flytja í
annað samhengi og milli mismunandi starfa og starfs-
greina. Atvinnurekendur vilja ráða fólk til starfa sem
hefur tileinkað sér þessa þverfaglegu hæfni og þróa
hana áfram.
Með því að skilgreina almenna starfshæfni á hlut-
lægan hátt og gera hana mælanlega verður umræðan
og notkunin gagnlegri fyrir einstaklinginn, atvinnulífið og fræðslustofnanir. Hjá Fræðslumiðstöð atvinnulífsins,
FA, hefur verið unnið að skilgreiningu viðmiða fyrir almenna starfshæfni til að styðja við þau verkefni sem FA
sinnir og er nú í gangi raunfærnimatsverkefni þar sem látið er reyna á þessi viðmið.
Guðmunda KristinsdóttirArnheiður Gígja Guðmundsdóttir