Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.1998, Side 18

16
Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar 1998
tækið var tilkomið og menn talið
sig frjálsari af að gagnrýna rekstur
þess og ekki talið hann sér með
öllu óviðkomandi. Þetta hafði
verið óskabarn þorpsbúa. Það
var auk þess langstærsti atvinnu-
rekandinn á svæðinu.
Annars er fátt að finna í rituðu
máli um Hraðfrystihús Hell-
issands og það virðist ekki hafa
verið Rögnvaldi tamt að láta hafa
mikið eftir sér. En sjá má í blað-
inu Vestlendingi á 7. áratugnum
eftirfarandi gagnrýni á rekstur
þess: „á Hellissandi er lítil sem
engin atvinna. Hraðfrystihús
Hellissands er komið í hendur
fjármálamanna í Reykjavík.
Stjórnarformaður þar er Sigurður
Úr vinnslusal frystihússins. Mynd: Ó.J.S.
Ágústsson alþingismaður“ og enn
heldur gagnrýnin áfram „tildæmis
hefur ekld tekist að fá stjórnendur
Hraðfrystihúss Hellissands til að
haga þannig atvinnurekstri sínum
að hann væri til atvinnulegrar
uppbyggingar". I sama blaði
kemur fram á 1. maí 1966 hörð
gagnrýni á Hraðfrystihús Hell-
issands frá formanni Verkalýðsfé-
lagsins. Þar segir hann: „hér
vantar tilfinnanlega öflugt frysti-
hús sem starfar allt árið til þess að
eldri menn sem ekki fara í burtu
og unglingar geti haft vinnu yflr
sumarið þótt við höfum mikla trú
á staðnum, því það hefur sannað
sig að óvíða er betra að stunda sjó-
sókn, því hér má fiska allt árið og
það mikið. Og hér eru ein bestu
fiskmið landsins. En frystihús-
reksturinn hefur verið í svo mikl-
um molum að menn þora helst
ekki að leggja í að fiska hér á
sumrin,------okkur vantar frysti-
hús sem starfar allt árið.” I blaði
sjálfstæðismanna, Snæfellingi,
kemur fram árið 1970 að til
stendur að steypa plan á milli
húsa á frystihúslóðinni og loka
þar með Keflavíkurgötunni fyrir
umferð. Þetta mun hafa valdið
nokkrum deilum meðal þorpsbúa.
Vafalaust hafa Rögnvaldi Ólafs-
syni þótt þetta kaldar kveðjur að
sumu leyti því sannleikurinn mun
hafa vera sá að sögn Andrésar
Jónssonar verkstjóra að eftir að
kemur fram á 7. áratuginn fer
verulega að draga úr sumarlokun-
um og var Hraðfrystihús Hell-
issands auk þess eldki eitt um að
beita þeim ef með þurfti. Fleiri
fyrirtæki gerðu það sama. Að
sögn Andrésar Jónssonar varð
þetta með tímanum bara eins og
sumarfrí, lokað frá því einhvern
tímann í júlí og fram í ágúst. Og
ástæðan var oftast fiskleysi. Sum-
arlokanir að einhverju leyti eru
enn við líði og þykja nú eðlilegar
og sjálfsagðar.
Andrés Jónsson segir að starfs-
fólkið hafi alltaf verið frekar
ánægt, þótt einhverjar óánægju-
raddir hafi heyrst eins og alltaf
verður og gengur og gerist.
Rögnvaldur Ólafsson var svo lengi
sem ég man eftir velliðinn at-
vinnurekandi. Hann gat verið
hvass ef honum mislíkaði en var
aldrei með frekju eða yfirgang og
hjá honum stóð allt eins og stafur
á bók. Það var til þess tekið að
hann þurfti ekki einu sinni að
skrifa hjá sér það sem hann lofaði
fólki og mörgu af starfsfólki sínu
gerði hann ótrúlega greiða,
greiddi því jafnvel laun fyrirfram
langt fram í tímann og þó vissu
allir að fjárhagur hraðfrystihússins
var oft þröngur. En fyrir sjálfan
sig gerði hann litlar kröfur en
lagði mikið á sig í vinnu. Andrés
Jónsson segir það sína skoðun að
ef Rögnvaldar Ólafssonar hefði
ekki notið hér við og hann ekki
rifið Hraðfrystihús Hellissands
upp, þá væri þetta þorp löngu
dautt. Að öðru leyti skipti Rögn-
valdur sér ekki mikið af málefn-
um þorpsins. Þeir voru miklir
vinir Rögnvaldur og Sigurður
Sandhólm eins og áður getur og
þeim tókst mjög vel að starfa sam-
an. Hefði Rifshöfn komið of
seint, hefðu önnur ágæt fyrirtæki
sem hér spruttu upp ekki dugað
til að hamla gegn þeirri niður-
sveiflu sem byggðin var lent í, tel-
ur Andrés Jónsson.
Eitt af vandamálum hraðfrysti-
hússins var að fá innlent vinnuafl
og því var horfið á það ráð að fá
erlendar konur til fiskvinnslunnar.
Fyrst komu konur frá Astralíu og
síðar Nýja-Sjálandi. Þetta mun
hafa verið í kringum 1980. En
það var ekki fyrr en 10 árum síðar
að þær fóru að koma þessar
pólsku konur. Þetta útlenda
vinnuafl hefur reynst mjög vel í
frystiiðnaðinum og var komið til
að vinna en ekki til að slæpast.
Eftir það átti Rögnvaldur ekki
kost á öðru en að fara að kaupa
húseignir í þorpinu til að koma
þessu fólki fyrir. Fyrst keypti
hann Bárðarás 8, síðar keypti
hann Snæfellsás 7 og gekk húsið
undir nafninu Ástralía fýrir það að
þar bjuggu lengi stúlkur frá Ástr-
alíu og Nýja- Sjálandi, þar hafði
áður verið Sparisjóður Hellissands
og var húsið orðið eign Lands-
banka Islands. Að lokum keypti
hann Bárðarás 10, þar sem skrif-
stofa fyrirtækisins er nú. Húsið
var í eigu Landsbankans og rak
hann þar útibú áður en Lands-
bankinn byggði nýja bankabygg-
ingu á Klettsbúðartúninu.
Bruni frystihússins
árid 1983
Á þessum árum var mjög al-
gengt að hraðfrystihúsin í landinu
yrðu fyrir brunatjóni. Var það
mönnum talsvert áhyggjuefni um
skeið. Hraðfrystihús Hellissands
fór ekki varhluta af því. Beina-
mjölsverksmiðja frystihússins
hafði brunnið á páskadags-morg-
un árið 1960 en var endurbyggð.
En svo gerðist það í júníbyrjun
árið 1983 að morgni dags meðan