Fróðskaparrit - 01.01.1977, Blaðsíða 101

Navnagávan á føroyskum miðum
109
tó at merkingin fiskipláss er ikki so livandi ella heilt gloymd,
eru: hav n. bæSi um fiskileiS og -miS, strneti n. um fiskileiS,
miðaferð f. um fiskileiS, rák n. um fiskimiS og tilróður m. um
fiskimiS.
í seinna flokki hava vit ymisk staSlýsandi orS fyri viSur-
skiftunum á fiskiplássinum sum t. d.: hotnur m., grunnur m.
ella gruður m., grunn n., grynna f., grynka f., skalli m., skøltur
m. , knokkur m., riv n., skør(a) f., kantur m., sandur m., eyga
n. , hol n., sloka f., djúp n., dýpi n., dýpt f., sjógvur m., flógvi
m., fjørður m., pollur m., íða f., álur m., bøllur m., strongur
m., røst f., boði m.
MarkiS millum báSar flokkar er kortini ikki so námt, viS
taS at summi høvuSsorS í seinna flokki, eitt nú skalli, grunnur/
gruður og grunn, kunnu viS dupultu merking síni gera taS tor-
ført at meta um høvuSs- og hjámerking teirra. Hjá útróSrar-
manninum er kunnleikin um sjógvin og botnin so nær knýttur
saman viS fiskiskapinum, at tey vanligu staSlýsandi høvuSs-
orSini í sambandi viS fiskiplássiS fáa í máli hansara lætt fiski-
pláss sum hjámerking og kunnu síSan glíSa yvir í fyrra flokk,
har fiskiplássorSini eisini hava eina staSlýsandi hjámerking.
Vanligasta orSiS fyri fiskimiS í føroyskum miSanøvnum er
eySvitaS orSiS mið, sum er kent í hesari merking um øll NorS-
urlond. Eisini er taS at finna viS hesi merking í norrønum
fornmáli. Vit kunnu tí rokna viS, at hetta orSiS er viS nevndu
merking komiS til Føroya longu í landnámstíS. Føroysk miSa-
nøvn av hesum slagi kunnu tí vera elligomul, men viS taS at
orSiS hevur hildiS seg livandi í føroyskum máli til okkara
dagar, er taS javnan tikiS upp í nýggja navnagerS, og mugu
vit hava hetta í huga í hvørjum einstøkum føri, tá iS vit skulu
meta um aldurin á einum slíkum miSanavni.
OrSiS mið verSur í norskum, hetlendskum, orknoyskum og
íslendskum máli ikki bara — sum í føroyskum og norrønum
fornmáli — nýtt um sjálvt fiskiplássiS, men eisini um merkini
á landi, ýtini, sum ein finnur fiskiplássiS eftir. Henda seinna
merkingin man eisini hava veriS til í fornføroyskum, og eitt
minni um hana í nútíSarføroyskum er óivaS sagnorSiS miða
í vendingini: at miða seg eftir onkrum.