Fróðskaparrit - 01.01.1977, Blaðsíða 106

114
Navnagávan á føroyskum miðum
væl frá miðinum. Slík pláss liggja gjarna í erva ella í neðra á
landsgreinini, soleiðis sum hon ger seg á miSinum. Skiftandi sýni
á sjónum ger taS kortini neySugt eisini at hava bakkaýti at
leggja miSiS eftir, t. e. ýti, sum liggja meira miSskeiSis millum
fjals og fjøru. Onnur síSa, sum eisini hevur ávirkan á valiS av
ýtum, er, at vinkulin millum bæSi ýtini má ikki vera ov
spískur, tí hetta ger taS torført at leggja miSiS námt. Ýtini
mugu tí helst liggja so langt frá hvørjum øSrum, at vinkulin
millum tey verSur umleiS eina ætt (90°). Henda regla ger vart
viS seg í málberingini hjá útróSrarmonnunum, tá iS teir greiSa
frá ýtunum og siga t. d. ýtiS fyri sunnan, ýtiS fyri vestan,
ýtiS fyri norSan, ýtiS fyri eystan.
MiSanøvnini, sum hava fingiS navn eftir ýtunum, geva
okkum eina fjølbroytta mynd av tí skiftandi landslagnum,
sum útróSrarmenninir síggja, og vit finna aftur í teimum tey
flestu staSlýsandi orS, sum vit kenna frá staSanøvnum á landi.
TaS eru orS fyri t. d. nes, oddar, tangar, nasar, navir, akslir,
hæddir, fjøll, drangar, toppar, hamrar, raSir, skørS, gjáir,
glyvur, veilur, lágdir, áir, veitir, fossar, skorar, røkur, torvur,
bøkkar, skortar og fyri mannaverk av ymsum slagi sum geilir,
garSar, liS, toftir og hús.
Navnagávan eftir ýtunum kann skipast í fleiri flokkar ella
navnatýpur. Fyri at lýsa nærri hesar flokkar skal eg nevna
nøkur dømi helst úr SuSuroynni:
(1) MiSanøvn sum hava fingiS navn eftir einum ýti: Aksl-
irnar (Sunnbø), Bustarskarð (FroSbø), Einsetumaðurin (Hval-
bø) og Knútur (Fámjin). Henda navnatýpan er vanlig um allar
Føroyar, og eru mong dømi um hana hjá Svabo. Vit kenna
hana eisini í íslandi, Hetlandi og Noregi. Hon má tí vera
firndargomul.
Saman viS hesi navnatýpuni hoyra eisini samansett miSa-
nøvn, har høvuSsorSiS er eitt fiskiplássorS, meSan fyrri navna-
liSur er annaS ýtiS á fiskiplássinum. Sum dømi um hetta kunnu
vit nevna: Akslamib (Sunnbø) og Dvørgasteinsgrynnan (Økr-
um). Henda navnatýpan, sum er vanlig um allar Føroyar og
finst hjá Svabo, er væl kend í NorSurlondum og tí avgomul.