Tímarit lögfræðinga - 01.04.1986, Blaðsíða 61

varðandi kröfur um gæsluvarðhald, hald, leit o.s.frv. og með þirigsókn
og kröfugerð í málum sem kalla mætti almenn lögreglumál, t.d. vegna
brota á umferðarlögum og áfengislögum.
Veiting lögskilnaðarleyfa er fjarri því að vera vandasamari en önn-
ur störf sýslumanna. Dómsmálaráðuneytið gæti og hæglega falið
sýslumönnum að veita gjafsóknarleyfi t.d. með reglugerð þar sem
leiðbeiningareglur væru orðaðar88). Eftirlit með opinberum sjóðum
fer nú fram í ríkisendurskoðun. Vel virðist henta að fela þessi störf
embættismönnum í héruðum þar sem stjórnir sjóðanna hafa aðsetur.
E.t.v. mætti fela sýslumönnum fleiri störf á vegum ríkisendurskoðunar,
einkum ef sýslur verða stækkaðar og sýslumönnum séð fyrir starfs-
mönnum með þekkingu á sviði bókhalds og endurskoðunar. Með gildis-
töku laga nr. 12 29. apríl 1986 um ríkisendurskoðun, þar sem hún er
lögð undir Alþirigi, skapast raunar ný viðhorf í þessum efnum.
Um 7. Samskipti við sveitarstjórnir
Ein afleiðirig þess að allt of lengi hefur dregist að leysa sýslumenn
undan oddvitastörfum í sýslunefndum er sú að töluverðrar tortryggni
gætir af hendi margra sveitarstjórnarmanna í garð þessara umboðs-
manna ríkisins. Þeir hugsa sem svo að umsjón með sveitarstjórnum
sem falin sé fáliðuðu ráðuneyti í höfuðstaðnum kunni að vera besta
tryggingin fyrir sjálfræði sveitarfélaga. Að mínu mati er hér um al-
varlegan misskilning að ræða. I fyrsta lagi hefur aldrei staðið til að
sveitarfélögin verði sjálfstæð ríki. I öðru lagi hafa mörg sveitarfélög
ríka þörf fyrir aðstoð og ráðgjöf sem best verður látin í té heima í
héraði af reyndum og vel menntuðum stjórnsýslumönnum með stað-
arþekkingu, og í þriðja lagi er það beinlínis skilyrði fyrir því að vel
takist til um valddreifingu í þágu sveitarfélaga að samskiptin við rík-
isvaldið varðandi þau verkefni sem sveitarfélögum eru falin geti farið
fram í sem ríkustum mæli heima í héraði. Að sjálfsögðu er gert ráð
fyrir að ákvörðunum og úrskurðum sem sveitarfélög og aðrir telja sig
ekki geta unað megi skjóta til ráðuneytis til endurskoðunar.
1 nýju sveitarstjórnarlögunum (1. mgr. 117. gr.), er gert ráð fyrir
að ráðherra geti falið umboðsmönnum ríkisins að annast verkefni sem
félagsmálaráðuneytinu eru falin í þeim lögum.
88) f stjórnarfrumvarpi sem nú Iiggur fyrir Alþingi er lagt til að veiting leyfa til fast-
eignasölu, sem hefur verið á hendi lögreglustjóra, færist til dómsmálaráðuneytisins.
Hins vegar er gert ráð fyrir því i öðru stjórnarfrumvarpi, um breyting á áfengislögum,
að lögreglustjórar veiti leyfi til áfengisveitinga í stað dómsmálaráðherra.
55