Tímarit lögfræðinga - 01.04.1986, Blaðsíða 38

hæfingu stjórnsýslu ríkisins í fylkjunum undir yfirumsjón fylkismanna.
Að því er vald- og verkefnadreifingu varðar var það álit aðalnefnd-
arinnar að farsælast væri að verkefni væru flutt smám saman út í
héruðin57). Aðalnefndin vitnar í og rekur álit valddreifingarnefndar
frá 13. janúar 1947 varðandi rök fyrir valddreifingarstefnunni58), en
leggur sjálf áherslu á það markmið vald- og verkefnadreifingar að losa
ráðuneyti og aðrar miðstjórnarstofnanir við afgreiðsluverkefni, þannig
að þeim gefist betra tóm til að sinna þjóðmálum. Nefndin telur að óhóf-
lég miðstjórn geti leitt til þess að verkefni verði verr af hendi leyst en
ella og orðið til þess að veikja stjórnsýslukerfið í heild. Hún bendir á
að það geti verið fyrirhafnarsamara og seinlegra að umboðsmaðurinn
undirbúi mál í hendur miðstjórnarstofnunar en að hann greiði úr því
sjálfur. Hún telur að ef umboðsmönnum sé falið hæfilegt vald og
ábyrgð auki það áhuga þeirra í starfi og stuðli að því að hæfir menn
sækist eftir þessum embættum. Þar sem umboðsmennirnir þekkja
jafnan betur til aðstæðna heima í héraði en þeir sem sitja í höfuð-
stöðvunum og eru í nánari tengslum við málsaðila telur nefndin líklegt
að valddreifing leiði ekki aðeins til hraðari málsmeðferðar heldur til
efnislega heppilegri úrlausna.
Á hinn bóginn minnir nefndin á að flutningur mála frá miðstjórn
geti leitt til þess að þeir sem vinna að undirbúningi löggjafar á vegum
miðstjórnarstofnana hafi ekki næg tengsl við þá sem annast lagafram-
kvæmd. Einnig telur nefndin mikla valddreifingu geta leitt til mis-
ræmis í úrlausnum, auk þess sem skortur sérþekkingar geti torveldað
farsæla lausn mála.
Þegar á allt er litið álítur aðalnefndin að rétt sé að ganga eins langt
í vald- og verkefnadreifingu og unnt er þannig að fullnægjandi máls-
meðferð sé tryggð. Nefndin telur að vinna verði að valddreifingu með
skipulegri endurskoðun löggjafar og stj órnsýslufyrirmæla en að jafn-
framt verði að tryggja að stjórnvöldum í héraði séu settar leiðbeining-
arreglur.
Meðal þess sem nefndin tók sér fyrir hendur var að afla bráðabirgða-
upplýsinga frá hinum ýmsu ráðuneytum um dreifingu verkefna til um-
boðsmanna í héraði, og er árangur þessarar athugunar birtur í skýrslu
nefndarinnar50). í ljós kom að á árunum fyrir útkomu skýrslunnar
höfðu ráðuneytin komið á flutningi verkefna á mörgum sviðum og
höfðu margar ráðagerðir á prjónunum í því efni. Meðal þess sem fram
57) NOU 1974:53, s. 18.
58) NOU 1974:53, s. 13-14.
59) NOU 1974:53, s. 67-70.
32