Búnaðarrit - 01.01.1952, Qupperneq 220

218
BÚNAÐARRIT
var hafið. Eldfjöll, óblítt veðurfar, búseta og rányrkja
í landinu hafa valdið uppblæstri og eyðingu gróður-
lendis í allstórum stíl viðs vegar uin landið. Eyði-
sandar í byggð og óbyggð sýna vegsummerkin. En
jafnvel þótt útgjöld ríkissjóðs lil sandgræðslunnar séu
metin í hlutfalli við önnur útgjöld þjóðarinnar úr
þeim sjóði, er hlutur sandgræðslunnar grátlega lítill.
1 40 ár, eða frá 1907—1947, var sandgræðslustarfið
næstum einvörðungu bundið við að girða smærri og
stærri foksvæði búfjárheldri girðingu. Árangur af
þessu starfi, friðuninni, er meiri og minni sjálfgræðsla
innan girðinganna. Nolckrar smærri girðingar eru nú
fullgrónar, og í þcim öllum hel'ur landið gróið nokkuð
„af sjálfu sér“ við friðunina eina. En hægfara er sú
„ræktun“, og áratugir líða, áður en nytjalönd skapast
á ný, og rýr verða þau lönd, nema fræ og áburður
komi þar til. Enn fremur mun veðráttan vera í þessu
tilliti mjög afgerandi þáttur.
Undangengin 40 ár hefur veðráttufar hér á landi
yfirleitt verið sjálfgræðslunni hagstætt. Enda þótt eitt
og eitt ár hafi verið liart, svo sem 1918, og vorin stund-
um þurr og köld, þá hefur verið hér á landi góðviðris-
kafli næstum óslitið síðan 1907, að sandgræðslan hóf
starfsemi sína. Munar þar miklu, og á árunum frá
1880 og fram um aldamótin. Fullyrða má, að veðr-
áttan veldur mestu um, livað sjálfgræðsla er ör, mikil,
lítil eða alls engin á léttri sandjörð og örfoka landi.
Hin allra síðustu ár hafa vetur verið nokkru harð-
ari en oftast undanfarna áratugi. Síðast liðið vor var
kalt og þurrt. Gróður kom seint og illa. Á allri sand-
og harðbalajörð varð gróður rýr. í slíkum árum geng-
ur búsmali allur miklu nær gróðri, sem þá er af
skornum skammti. Lítið sem ekkert eykst eða bætist
við gróður á gróðurlausri jörð. Hrakspár eru nú uppi
um það, að næslu áratugir verði harðari hvað veður-
far snertir en þcir undangengnu. Og víst bendir bún-