Vísir - 24.12.1943, Blaðsíða 10

10
JÓLABLAÐ VÍSIS
verið uppi á því tímabili aldar-
inn'ar, þá liefði Jiann ekki þurft
að lieyja sitt harða stríð gegn
hvíta hveitinu, en hafi hann þó
mína og margra annara þökk
fyrir þá baráttu. Skammtur sá,
sem komst inn á okkar heimili
af þessari vörutegund, var not-
aður í jólaköku og kleinur, sem
soðnar voru í tólg. Þótti þetta
hvorltveggja englafæða, sérstak-
lega jólakakan, og þá einkum ef
nóg var í hana borið af rúsín-
um. En aðalmeðlætið voru þó
hvorki jólakökiir né kleinur>
heldur lummur, sem bættar
voru með sýkri og kanel. Efni
þeirra var ekki hveiti, lieldur
bankabyggsmjöl. Það þurfti að
mala og mala vel. Var það
þrungið af fjörefnum, að eg
held, og bólgnaði hæfilega í inn-
ýflum manna og dýra. Man eg
það, að í eitt skipti komst liest-
ur í bankabyggspoka; át þar úr
fylli sína og sprakk að ináltið-
inni íokinni. Til að mala þetta
bankabygg voru tíðast notaðir
hinir lélegri vinnuki’aftar heim-
ilisins, krakkarnir. Við elztu
bræðurnir tveir áttum að mala
sína þriggja marka skálina hvor.
Aðstaðan var slæm fyrir okkur,
því að kvarnarstokkurinn var
hár, og beinleggurinn, sem var
utan um handfangið svo gildur,
að við náðum tæplega utan um
hann. Við stóðum því á kassa
og vorum lengi að mala, en eng-
inn tími var okkur takmarkað-
ur við þessa vinnu; höfðum að-
eins þetta eina boðorð: að mala
vel. Að verkinu loknu var sóp-
að af með væng, og gripum við
oft ofan í mjölið til þess að gæta
að hvort agnir fyndust í því. —
Þessar lummur voru ljómandi
góðar og enn þykja mér lumm-
ur eilt hið bezta, sem eg fæ með
kaffi, smekkurínn sem að kemst
i ker, keiminn lengi eftir ber. —
Þá voru það kertin, þau varð
að steypa, því að hver heimilis-
maður varð að fá jólakerti. Við
börnin fengum líka jólakerti,
en þau urðum við að steypa
\*estmannaeyjar frá hafi.

sjáif, en þá vinnu töldum við
ékki eftir. Okkur var gefin
brædd tólg i skál dálílið af rauð-
um lit og ljósagarn svonefnt
í kveikinn. Aðferðin var þessi:
festuin spýtu fyrir ofan skálina
með krókum í fyrir kveikinn,
og dýfðum. síðan kertinu ofan
i tólgina á víxl, unz þau höfðu
fengið hæfilegan gildleika. Á
jólakveldið festum við svo þessi
smákerti í röðum á spýtu. Það
var dýrðleg sjón að horfa á
6—10 rauð smákerti brenna
með snarki á sömu fjölinni.
Jólátré þekktust ekki og þess-
végna var ekki leitazt við að
búa það lil undir kertin, sem
minnti á jólatré, svo sem síðar
varð. — Svo kom Þorláksmess-
an, en þann dag voru aðalátök-
in: bakað, soðið, saumað og
prjónað, því að alll varð að vera
fullgert á aðfangadaginn. \rið
strákarnir máttum þá vera úti
því að við þóttum fremur óþarf-
ii’ inni við, vorum fyrir, vísir til
að krækja okkur i luminu eða
hangikjötsbita. \'ið fórum því
út og vorum úti á troðningunum
í þorpinu. Gölur ekki til, neina
Strandvegurinn og þar var ekk-
ert að sjá; enginn á sjó og eng-
inn fiskur barst á land um þann'
árstíma. Við völdum okkur því
krossgötur, þar sem vænta mátti
mannaferða. Ekki voru held-
ur ljósin í búðargluggumim, þar
þurfti ekkert að sýna, og ljós
var ekki venja að hafa í búðum.
Dagsbirtan var þar látin ráða
og ekki opnað fyrr en verk-
Ijóst var orðið og lokað er
skyggja tók. En nú var Þorláks-
messa og margir karlar búnir
að fá sér á jólapelann. Þessir
náungar voru sumir æði skrítn-
ir; slíkir náungar hafa verið,
eru og verða lengst af í öllum
þorpum. Já, og þarna sem við
stöndum á krossgötunum, sjá-
um við hvar stór rumur skjögr-
ar álengdar. Hann er i siðum,
svörtum yfirfrakka, með spjald
á bakinu. „Drengir, þetta skyldi
þó aldrei vera hann Þóroddur
gamli „spreúgir“? En í Jiverju
er karlinn.“ Við á eftir karlin-
um. Hann þurfti að ganga smá-
brekku, til þess að komast lijá
smávilpu, sem myndazt liafði
á veginum. llann fellur i bratt-
anuin og rennur ofan í tjörnina.
„Við skulum hjálpa karlinum.“
En við gátum eklvi lireyft mann-
tröllið, hvernig sem við toguð-
uin og streittumst við. Við náð-
um i hjálp og var þá Þóroddur
fluttur lil Jiæja, en á spjaldinu,
sem liann laar á laalcinu, var
það letrað: Hver sem þetta
les, greiði mér væna munntó-
JaalvS-tuggu. Svo endaði þetta
æfintýrið.
Aðfangadagurinn.
jÚ ER HANN UPPRUNNINN
jiessi dýrðlegi dagur, dagur-
inn sem svo lengi var hlakkað
til að kæmi. Við krakkarnir
yöknuin óvenju snemmaoghefj-
um samræður, óþarflega liáar
og til ama fyrir jiað heimilis-
fólkið, sem vill njóta blundsins,
af því að það lagðist i hvílu
óvenjii þreylt og Júið eftir dags-
ins strit. Þessi árvelnii okkar,
fram úr Jiófi, einmitt þennan
dag, minnir mig á karlinn, sem
Jioðinn var i brúðkaupsveizlu
og lilaklcaði álcaft til þess að fá
að Jiorða lirokafylli sína. Hann
vaknaði fyrir allar aldir og bylti
sér á alla lund í rúminu, altekinn
af óviðráðanlegri matarlöngun.
Hann reis upp á olnbogann og
leit út um gluggann til þess
að gæta að bvort liann sæi
hvergi glóra fyril* degi. En hann
sá Jivergi noldcra skímu og lagð-
ist því næst andvarpandi niður
og mælti: „Það er löng blessuð
nólt, slcyldi aldrei ætla að koma
dagur.“ Kerling hans, sem vakn-
aði við bröltið og andvörpin í
karlinum, svaraði: „Það gefur
guð, að einhverntíma kemur
dagur.“ Þetta var karlinum lítil
liuggun, svo að hann spyr lvellu
sína stuttlega: „Hefir þú fengið
skrif fyrir því?“ En svo rann
upp þessi langþráði veizludagur
fyrir karlinn og þannig rann
einnig upp fyrir okkur, hin
bráðlátu börnin, þessi dýrðlegi
dagur, aðfangadagur jóla.
Þegar fór að liða á daginn var
byrjað á því að þvo og ldæða
Bjargsig.
*
ft
*
fi
ft