Vísir - 24.12.1943, Blaðsíða 25

JÓLABLAÐ VÍSIS
25
YÉR BÍDUM DAUÐANS
HANN ER ORÐINN AUM-
INGI og liggur í stærsta
sjukrahúsi borgarinnar — hei’-
bergi númer 17. Höfuð hans
hvílir á hvítum svæfli í hvítu
rúmi,. og liann starir hálf-
hrostnum augunum á sólar-
geislana, sem leika um livítt
stofuloftið. Þannig liggur hann
allan sólarhringinn. Um mið-
hik dagsins er hann aleinn, því
að hinir sjúklingarnir, stofu-
félagar hans, hafa allir feril-
vist, og Iialda sig mest í setu-
stofu sjúkrahússins, þar sem
þeir skemmta sér við tafl, spil,
lestur eða eittlivað annað; og
]æir hraustustu ganga sér til
hressingar úti í garðinum, þvi
að veðrið er svo milt og gott.
Auminginn liggur aleinn eft-
ir í sjúkrastofunni.
Andlit þessa gamla manlis,
er tært og gulgrátt, líkast því,
að dauðinn sé þegar búinn að
setja innsigli sitt á það. Hann
mókir næstum því allan dag-
inn; augun eru opin, starandi
og fjarræn. Allur lífsneisti
virðist horfinn úr þessum
gömlu augum, aðeins liafi
gleymzt að leggja augnalokin
saman -— hann sé þegar dáinn.
En annað veifið berast skerandi
þjáningarstunur frá hrjósti
gamla mannsins og um leið
fer titringur um hrörlegan
líkama hans. Ilann fálmar með
heinaheruin höndunum um
sængina líkt og i leit að ein-
hverju, sem hann aldrei finn-
ur. Þegar þjáningarnar eru
liðnar hjá í svipinn, falla hend-
urnar aftur máttvana á sæng-
ina. Hann japlar tannlausúm
munninum í einlivers konar
friðþæging litla stund og aftur
hnigur höfgi á gamla mann-
inn, og hálfhrostin augun stara
sem áður í fjarrænni spurn
eitlhvað — eitthvað út í ómæl-
isgeiminn.........
*
FVTT er eins harmþrung-
ið hlu'tskipti i lífinu og að
vera einslæðings-gamalmenni,
þegar heilsuleysið her að dyr-
um; vera örcigi og algerlega
háður miskunnsemi rnannanna.
Öllum er ekki það þrek gel'ið,
að bera kross sinn til Golgata i
þögn og þolinmæði, með
hrærðu hjarta og þakklæti
fyrir hverja þjónustu, sem
veitt er. Og ef eitthvað brestur
á, að horfa þá aðeins í þögulli
bæn, ineð társtorknum aug-
um, til hæða og leggja málstað
sinn og réttlæti í hina föður-
legu umsjá.
Hvað hærist hið innra með
þessum gamla manni, í þessari
þungu, löngu legu? Hver get-
ur sagt um það? Ef til vill er
sál hans orðin það sljó, að lmn
skynjar ekki lengur að fullu
það, sem er þessa heims? Eða
skynjar liún nú og skilur allt
sitt fátæka og gleðisnauða líf í
tilgangsleysi sínu og ófull-
komleika? Hver er annars
saga hans? Það vita sjálfsagt
fáir til ldítar, og hvern langar
að hlusta á sorgarsögu ann-
arra? Það hefir liver nóg með
örlög sjálfs sín. Ætli hverjum
og einum þyki það ékki alveg
nóg að vita það eill um þenna
gamla mann, að hann er aðeins
fátækur einstæðingur úr litlu
þorpi úti á landsbyggðinni. Ef
til vill er liann spelcingurinn,
sem ekki var skilinn -—
skáldið, sem mennirnir smáðu
— spámaðurinn, sem var
hrakinn og hrjáður af sam-
tíð sinni — — eða aðeins
harnalegur vitringur, sem hafð-
ur hefir verið að háði og spotti,
vegna þess eins, að honum hef-
ir verið miðlað minna af því,
sem enginn tekur hjá sjálfum
sér......
En livað í raun og veru
hýr innra með þessum gamla
manni, er eflaust eini leyndar-
dómurinn sem líf hans geymir.
Kannske liugsar liann um þá
fegurð og gleði, sem hann varð
aldrei aðnjótandi, en allt hans
lif fór í að leita að? Ef til vill
er hann líka fyrir löngu hættur
að hugsa um lífið, mennina og
örlög sín — híður aðeins í frið-
samri sált og umkomuleysi ell-
innar sinnar langþráðu lausn-
arstundar? Og hálfhrostin augu
hans skyggnast aðeins eftir því
eina, sem honum er nú nokk-
urs um vert — fei’jumanninum,
er flytur alla að leiðarlokum
yfir djúpið mikla, er skilur að
lönd lífs og dauða......
★
NNA'MARÍA, ung og Iag-
leg stúlka, sem er xxý-
hyrjuð að nema hjúkrun á
sjúkrahúsinu, opnar sjúkra-
stofuna nr. 17. Hreyfingar henn-
ar eru Iéttar og mjúkar. Hún
raular lágt fyrir munni. sér
ástarvísu. Anna-Maiáa er lika
þrungin æsku, fjöri og gáska
og elur í brjósti sér draurna um
fegurð lífsins og hamingju —
þrátt fyrir allan ömurleikann í
daglegu slai’fi hennar. Gamli
maðurinn mókir eins og vana-
lega. Anna-Mai’ía skotrar rétt
aðeins augunum að rúmi hans
°g ypptir svo ofurlitið öxlum
og lieldur áfram að raula ástar-
vísuna sína — um ást og unað
ungra elskenda í fögrum lundi
i fjallabláum sal með skógar-
ilm og lækjarnið. Ilún gengur
út að suðurglugganum og dreg-
ur tjöldin ofux’Iítið fyrir; liag-
ræðir rauðum rósum, sem
standa í stóru, fallegu keri á
hoi-ði milli suður- og austui’-
gluggans. Að því loknu lítur
hún um alla stofuna og lag-
færir það, sem aflaga hefir far-
ið, því að nú er hún á hinni
venjulegi’i eftii’Iitsferð fyrir
heimsóknartimann, og þá vei’ð-
ur allt að vei’a í röð og reglu.
í sjálfu sér er það lireinasti ó-
þai’fi í sjúkrastofu nr. 17, þar
sem enginn sjúklinganna er
rúmfastur nerna gamli maður-
inn. Hann heimsækir enginn í
dag 'fremur en endranær.
Þegar Anna-Mai’ía hefir lokið
við að lita eftir öllu, gengur hún
til dyra. í því lieyrir hún þján-
ingarþunga stunu frá rúmi
gamla mannsins. Hún snýr sér
við. Hún sér að hann ris til
hálfs upp í í’úminu og fáhnar
beinaberum höndunum út i
loftið. Það fara kvalarfullir
krampadrættir um andlitið, er
afmynda það og afskræma.
Augun þenjast út og stara
fáránlega út i hláinn.
Anna-María er sem gripin
martröð og má sig ekki hreyfa.
Það fer skjálftatitringur um fin-
gerðan likama hénnar, og hún
fær ákafan hjartslátt við þessa
ógeðfelldu sýn, er vekur henni
hroll i hx-jósti. Hún lxefir aðeins
dvalizt skamman tíina i sjúkra-
húsinu og hefir því fátt eitt séð
af því, er þetta hæli kvalar,
angistar og soi’gar hefir að
geyma.
Anna-Maria getur ekki lxaft
augun af gamla manninum. Er
hann að liefja dauðastrið sitt?
Ilún hefir aldi’ei verið viðstödd
komu dauðans. Enn liefir hún
ekki séð mann deyja.
Anna-Maria er gripin hræðslu
og ógn þess dulda — og flýr
ráðyillt á dyr.
*
AÐ LlÐA aðeins fáein
augnablik frá þvi, að
Anna-María flýr og þar til
Gunnar kandidat opnar dyrnar
á sjxiki’astofunni nr. 17, með
aðgangi miklum. Hann er auð-
sjáanlega i ákafri geðshræx’-
ingu og svipur hans er eftir-
væntingarfullur. Hann lileypur
næstum því við fót að rekkju
gamla mannsins. í því snýr
gamli maðui'inn höfðinu til á
svæflinum að kandidatinum.
Krampakastið er liðið hjá að
þessu sinni. Þetta virðist valda
gagngerði’i svipbreytingu á
andlili Gunnars kandidats. Þar
getur að líta vonbrigði og
undrun. Hann einblínir á gamla
manninn, líkt og hann trúi ekki
augurn sjálfs sín. Þá er hurð-
inni hrundið skyndilega upp,
og Ólafur kandidat, starfsfélagi
lians og vinur, snarast inn og
segir glaðklakkarlega:
— Jæja, er hann þá loksins
hrokkinn upp af klakknum,
karlskröggurinn!
Gunnar kandidat hrekkur
upp af liugsunum sinum, en
verður .ekki nógu viðbragðsfljót-
ur að koma i veg fyrir gáleysi
starfsfélaga síns. Það fer titr-
ingur um likama gamla manns-
ins og' hann neytir ýtrustu
krafta til þess að reisa höfuðið
frá svæflinum og starir út í
bláinn tryllingslegu augnaráði.
Gunnar hleypur út að dyrunum
og' ýtir Ólafi þegar út um þær,
til þess að firra frekari vand-
ræðum en orðin eru. Þegar
hann hefir lokað dyrunum seg-
ir liann með þunga:
-— Hvað hugsarðu maður, að
hafa ekki betri gát á þér? Gamli
maðurinn er alls ekki dáinn!
Hann heyrði hvert orð sem þú
sagðir.
— Hvað er þetta! Anna-
María sagði mér að þú værir
hér inni og karlinn væri skilinn
við. Og af því allt var svo hljótt,
hélt eg að öllu væri lokið, sagði
Clafur glvarlega og afsakandl
Eftir Guðmund K. Eiríksson