Morgunblaðið - 23.11.1986, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. NÓVEMBER 1986
25

Draumljóð
Bókmenntir
Sigurður Haukur Guðjónsson
DRAUMLJÓÐ
Höfundur: Maria Skagan.
Prentverk: Prentsmiðjan Leiftur
hf.
Útgefandi: Höfundur.
Það er ekki fyrir öllum hetjum
barðar bumbur eða blásið í lúðra,
ekki þessum sem eru stórar af því
að vera maður, sýna hvað í okkur
býr, þegar á reynir. Hljóðar fara
þær um stíginn, gefa lífinu lit, gera
það sannara og betra, meira virði
að vera maður. Ein slík hetja er
María Skagan. Árum saman hefír
hún setið inni í skugganum þar sem
„Dökk ský á himni kasta köldum
éljum", en þegar sársaukinn hefír
níst hana sárast grípur hún hörpu
skáldsins og sjmgur frá sér sviðann:
Þegar þú þráir Orðið
svo heitt
að þig setur hljóða
þá yrkirðu Ljóðið.
Þetta er 6. bókin hennar ef ég
man rétt. Hvílík afköst konu, sem
ekki getur gengið, ekki setið, ekki
legið.
„Þá laust mig högg og lífið dó,“
segir hún í ljóðinu Orlög. Þetta er
ekki rétt því Draumljóð eru ekki
úr dánarheimi. Það er þroskuð sál,
sem á vegi lífsins talar, er þau send-
ir frá sér, sál sem enn er með okkur
á göngu. Hefðu þeir leiðtogarnir í
Höfða um daginn ekki haft gott af
því að ganga að hvílu hennar og
hlusta á hana segja:
í draumum mínum hefi ég séð
þjóðimar dansa afklæddar vopnum
og gaddavír
landamærin falla fijáls að hveiju ríki
líkt og rétt sniðna flík, létta ofaa
silki og pijóni
og fólkið tala saman
orðum dýrari auðlindum
segjandi allt án þess að verða
niðurstaða ellegar kenning.
Of lengi höfum viðtalað sundur með okkur
I stað þess að tala saman.
Eða hefði þeim ekki líka verið
holl lesning:
Ég ann þér mannkyn
á þessari undarlegu jörð
og ég vildi að ég gæti
græðandi eldi brennt til ösku
vopnaskóginn allan
sem viti flrrtur heili þinn
hefur gróðursett
eins og banvæna sýkla
um höf og lönd.
Ég óska ég gæti vísað þér
veginn vandrataðastan allra
þangað sem enginn
er annar en þú sjálfur
aðeins dálítið öðruvísi.
Ég held það. Ég held líka að við,
þessi hraustu, við sem lífíð hefir
hlaðið láni, mættum leggja við eyru
þegar við þykjumst geta um hina
sjúku talað og meðferð okkar á
þeim:
Hversu oft hef ég ekki óskað
að ég væri Dauðinn
með langþráða sigð í hendi.
Ljúfu bragði skyldi ég
skera sundur kveikinn
er þjáður berst vonlausri baráttu
bmnninn inn í kviku.
Hóglega myndi ég hjúpa ljósið
skikkjunni minni dökku
sem öllu bjartari ratar
veg allra vega.
Svo talar sú sem þjáninguna
þekkir.
Skilji enginn orð mín svo að
María sé aðeins bundin við eigin
harm, þó svo að hann undirstriki
ljóðin hennar mörg. Nei, harpa
hennar er margstrengja. Hún á trú
sem ekki efast.
Hlustaðu hjarta mitt
á röddina sem hvíslar
bak við heiminn.
Hljóðum orðum mælir hún
þann sannleik sem er einn
í sjálfum sér
en gæðir þó alla hluti
lífi sem aldrei deyr.
Hún á líka minningar sem ylja:
Manstu mamma
hvemig þú söngst mig í svefn
þegar húmaði
söngst svo draumamir vöknuðu
og ævintýrin urðu veruleiki.
Manstu elsku mamma
löngu, löngu síðar
þegar þú sast hjá mér sjúkri
og söngst með gömlu röddinni þinni,
sem enn var björt og hlý
svo vorið það vaknaði á ný.
María velur hugsun sinni meitluð
orð og hversu mikiu vandasamara
María Skagan
er það ekki en löng ræða. Hún
notar ekki stuðla eða rím að gam-
alli íslenskri hefð, þess sakna ég,
því að einkenni íslenskrar menning-
ar má ekki drukkna í eftiröpun
erlendra áhrifa. En skáldlegar,
fagrar myndir dregur hún upp:
Langfingmð hönd
með gullið auga í miójum lófa
leikur á hamrabelti og
fjallseggjar hvassar
sólarlagið.
Eins og segir í upphafí ljóðsins
eða þá þessi orð:
Rjósin ijóð
í dimmgrænum vasa
safnar ljósi í opna krónu
verður gullin
og ilmandi.
Þannig fæðast stundum orð
í tima töluð.
Skáldjöfurinn Kahlil Gibran hefír
haft áhrif um allan heim, líka á
Maríu. Víst er ekki leiðum að líkjast.
Eitt er víst, mér finnst ég betri
maður eftir lesturinn, skilja lífið
betur og því hika ég ekki við að
telja þetta góða bók, holla lesning.
Eigir þú vin, sem þér er kær,
réttu honum þá kilju Maríu, hún
mun vekja honum spum um líf og
lán og trú hetjunnar Maríu Skagan,
mun gera lesandann að betri manni.
Hvers meir getur þú óskað góðum
vini?
NÝTT SÍMANÚMER
69-11 -00
SJÓNVARP/Ð, /NNLEND DAGSKRÁRDE/LD, ÓSKAR
EFT/R T/LBOÐUM í GERÐ STUTTRAR KV/KMYNDAR
FYR/R SMÁBÖRN PESS/KV/KMYND VERÐURSÝND
Á ÖLLUM NORÐURLÖNDUNUM OG ER HLUT/AF
SAMNORRÆNUM MYNDAFL OKK/, ÞAR SEMHVER
KV/KMYND ER SJÁLFSTÆTT VERK MYND/N PARF
AÐ VERA T/LBÚ/N 1. DESEMBER 1987 OG LENGD
. HENNAR UM 20 MÍNÚTUR.
í T/LBOÐ/NU FELST ENDANLEGUR KOSTNAÐUR
V/Ð GERÐ MYNDAR/NNARÁSAMTHANDR/T/ SEM
VERKTAK/ SEMUR EÐA VELUR SJÁLFUR
T/LBOÐUM PARFAÐ SK/LA T/L SJÓNVARPS/NS
FYR/R 1. MARS 1987.
NÁNAR/ UPPLÝS/NGAR VE/T/R LE/KL/STARRÁÐU-
NAUTUR SJÓNVARPS/NS OG DAGSKRÁRFULLTRÚ/
RÍK/SÚTVARP/Ð
Góð bók
Mannlýsingar
Sigurðar Nordals.
Þrjú bindi.
Nordal skrifaði fyrir
alla íslendinga — ekki
fáa útvalda. Einhver
snjallasti og skemmti-
legasti fræðimaður
sem íslendingar hafa