Morgunblaðið - 23.11.1986, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. NÓVEMBER 1986
57

ÞINGBREF
eftir STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Kosning-ar og stjórnarmyndim 1978
Vinstri stjórn, mynduð 1978, var bein afleiðing undanfarandi kosningasigurs Alþýðuflokks (22%
fylgi) og Alþýðubandalags (22,9%). Myndin sýnir þá stjórn. Hún sprakk eftir rúmlega eins árs
stormasaman feril. Og menn mættu gjarnan spyrja sig: hver var starfsárangur hennar? Hvað leiddi
af sigfri A-flokka 1978?
Ríkisstjómin 1978 sprakk eftir
rúmlega eins árs, stormasaman
feril, með öll sín mál í illleysanleg-
um hnút.
Skoðanakönnun Morgunblaðs-
ins minnir á máltækið: „Sagan
endurtekur sig“, hvort sem þessi
„endurtekning" lifir nú af vetur-
inn eða ekki.
„Hægri“ atkvæði -
„vinstri“ stjórn.
Sjálfstæðisflokkurinn fær slaka
niðurstöðu í þessari skoðanakönn-
un, 33,65% fylgi. Þorsteinn
Pálsson, formaður flokksins,
komst svo að orði af þessu tilefni
í setningarræðu á flokksráðsfundi
14. nóvember sl.:
„Engum vafa er undirorpið,
að kosningaúrslit í samræmi við
Við höfum dæmi um vinstri
stjómir, ráðherrasósíalisma,
1956, 1971, 1978-1983. í öllum
tilfellum var niðurstaðan hin
sama. Það segir sína sögu að jafn-
vel Þjóðviljinn er hættur að tala
um vinstri stjórn. Nú er mark-
miðið ævinlega nefnt jafnaðar-
sjórn. Það má sum sé hugsanlega
selja gamla vöru, sem reynzt hef-
ur miður vel, undir nýju nafni, í
nýjum umbúðum.
Mælikvarðar saman-
burðar
Þorsteinn Pálsson, formað-
ur Sjálfstæðisflokksins, sagði m.a.
á nýafstöðunum flokksráðsfundi:
„Næstu kosningar munu öðm
fremur snúast um árangur núver-
Spáð í almenningsálitið:
Vinstri stjórn með hægri atkvæðum?
Alþingi það er nú situr er
kosningaþing. Það hefur að
vísu ýmsum merkum málum að
sinna, sem sjálfsagt munu móta
svip þess í síðari tima úttekt,
er störf þess verða vegin og
metin. Engum dylst hinsvegar
að kosningar að vori - og undir-
búningur þeirra - svifa yfir
vötnum. Þetta gildir greinilega
um stjómarandstöðuflokka,
sem standa utan stjórnar-
ábyrgðar, en segir einnig til sín
í stjómarliðinu.
Utan hins aldna þinghúss
grúfir síðan almenningsálitið,
sem spáð er i með skoðana-
könnunum og öðram tiltækum
reiknitólum. En almenningsá-
litið er eins og íslenzka veðrátt-
an. Þar er ekki á vísan að róa.
Það em jafnvel mörg veður
sama daginn. Nóvemberspá um
pólitískt vorveður er eins og
miði í happdrætti, möguleiki
en ekki málalyktir. Forspá um
fylgi flokka eftir fjóra, fimm
mánuði er forvitnileg - og ihug-
unarverð. Sú spá ein er hins
vegar marktæk sem talin verð-
ur upp úr kjörkössunum þegar
þar að kemur.
Kosningar
o g sljórnar-
myndun 1978
Leikur að tölum
Félagsvísindastofnun Háskóla
Islands vann þjóðmálakönnun fyr-
ir Morgunblaðið dagana 31.
október til 7. nóvember sl. Sam-
kvæmt þessari könnun var fylgi
vinstri flokka, stjórnarandstöðu-
flokka, sem hér segir:
* Alþýðuflokkur 23,73%.
* Alþýðubandalag 15,67%.
* Samtök um Kvennalista 8.88%.
* Samtals 48.28%.
Ef við setjum samasemmerki
milli Alþýðubandalags og Sam-
taka um Kvennalista, sem
naumast er tímabært, eru komnar
tvær svo að segja hnífjafnar fylk-
ingar: Alþýðuflokkur 23,73% -
Alþýðubandalag og róttækar kon-
ur 24,55%. Hér hallast vart á hjá
fylkingum „vinstra megin við
miðju".
Standist þessi pólitíska veð-
urspá í kosningum að vori verður
niðurstaðan ávísun á nýja vinstri
stjóm, að dómi Þorsteins Pálsson-
ar, formanns Sjálfstæðisflokksins.
Þá væri og komin nær hin sama
staða og eftir þingkosningar
1978. Þá unnu A-flokkar stóran
sigur: Alþýðubandalag hlaut
22,9% kjörfylgi, Alþýðuflokkur
22%, samtals tæp 45%, á móti 48%
meintu fylgi vinstri flokka í heild
í skoðanakönnun Félagsvísinda-
stofnunar nú. Fylgi Alþýðubanda-
lagsins 1978 er að vísu tvískipt
1986.
Og hvað gerðist í kjölfar þess-
ara kosningaúrslita 1978?
Mynduð var vinstri stjóm Al-
þýðuflokks og Alþýðubandalags,
sigurvegara kosninganna, undir
forsæti Framsóknarflokks.
Verði niðurstaðan að vori sú,
sem umrædd skoðanakönnun
tíundar, er ekki hægt að ganga
fram hjá möguleikanum á ríkis-
stjóm A-flokka og Samtaka um
kvennalista, hugsanlega undir
forsæti Jóns Baldvins Hannibals-
niðurstöðu síðustu könnunar
myndu opna dyr fyrir nýja
vinstri stjóm. Ef Sjálfstæðis-
flokkurinn tapar atkvæðum yfír
miðjuna til vinstri, verður ekki
séð, hvemig vinstri flokkamir
eiga að komast hjá því að mynda
nýja stjóm...“.
Könnunin sýnir fyrst og fremst
fylgisaukningu Alþýðuflokks á
kostnað Sjálfstaeðisflokksins.
Kjósendur, sem kosið hafa Sjálf-
stæðisflokkinn eða talið líkur á
að þeir myndu kjósa hann í fyrri
skoðanakönnunum, færa sig, fjöl-
margir, „yfir miðjuna til vinstri"
í faðm Alþýðuflokksins, að því er
virðist.
Það er því ekki út í hött að
tala um möguleika á vinstri stjóm
með „hægri atkvæðum". „Hægri
atkvæði", sem hugsanlega reka á
fjörur Alþýðuflokksins, kunna því
að „opna dyr fyrir nýja vinstri
stjóm“, það er greiða götu for-
ystumanna Alþýðubandalagsins
til uppvakins ráðherrasósíalisma.
Sama máli gegnir raunar um at-
kvæði kvenna, sem em borgara-
lega pólitískt þenkjandi, en halda
Samtök um kvennalista „þver-
pólitísk“ samtök.
andi stjómarsamstarfs og þau
áform og hugmyndir sem menn
hafa um uppbyggingu á þeim
gmnni, sem lagður hefur verið.
Auðvitað verða dægurmál af
ýmsu tagi dregin inn í umræðum-
ar. Stundum í þeim tilgangi
einum, að draga athygli manna
frá aðalatriðunum".
Kjósendur, sem hafa yfirsýn
yfir stjómmálaframvindu síðustu
tuttugu ára, hafa glögga saman-
burðarreynslu af vinstri stjómum,
svokölluðum, og stjómum með
aðild Sjálfstæðisflokksins.
Þeir mælikvarðar, sem nota
verður í þessum samanburði, em
m.a.: verðbólguþróun, staða
íslenzks gjaldmiðils gagnvart
mynt viðskiptaþjóða, viðskipta-
jöfnuður við umheiminn, skulda-
staðan gagnvart öðmm löndum,
ríkisskattheimta sem hlutfall af
þjóðartekjum, rekstrarstaða
helztu atvinnugreina, atvinnustig
og lífskjör.
Sanngjam einstaklingur hlýtur
að komast að þeirri niðurstöðu,
hvaða mælikvarði sem notaður er,
að vinstri stjómir [jafnaðarstjóm-
ir], em ekki fysilegur kostur.

Jólafargjöldin í ár:
Köben 14.110,-
Gautaborg 13.990,-
London 12.080,-
Osló 13.880,-
Stokkhólmur 16.150,-
Hvernig væri að skella sér í heimsókn til ættmenna
yfir hátíðirnar?
dtwivm
HALLVEIGARSTIG 1, SÍMAR 28388 - 28580
Umboð á islandi fyrir