Morgunblaðið - 04.12.1986, Blaðsíða 35

Morgunblaðið - 04.12.1986, Blaðsíða 35
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. DESEMBER 1986 35 ands? heilbrigðisþjónustuna. Deild þessi starfi jafnframt sem ráðgefandi aðili í sambandi við skráningu upp- lýsinga hvort sem er faglegs eða fjárhagslegs eðlis. Hún sjái síðan um að vinna úr þessum upplyáing- um þau gögn, sem nauðsynleg eru þeim, sem taka þurfa ákvarðanir um rekstur einstakra stofnana stofnana svo sem spítala, hjúkr- unarheimila og heilsugæslustöðva". í greinargerð sagði m.a.: „Það hef- ur einkennt mjög staðreyndir eru, þegar þær ættu að geta legið Ijósar fyrir. Það er því mjög nauðsynlegt að heilbrigðisráðuneytið taki hér forystu og láti fara fram könnun á því hvem veg þessum málum verði best fyrir komið. Hvers vegria á að selja Borgarspítalann? Kveilq'an á þeirri umræðu sem nú er í gangi vgna sölu Borgarspít- alans virðist vera sú, að langlundar- geð borgaryfírvalda í garð ríkisins er þrotið. Spítalinn hefur jafnan verið rekinn með „halla", sem hing- að til hafí fengist fljótlega bættur en nú sé fyrirsjáanlegt að framlag- ið á íjárlögum muni enganveginn duga og borgin verði að festa vem- legt fjármagn í rekstrinum. Reynsla þeirra spítala sem verið hafa á föst- um fjárlögum er hinsvegar sú að þessi halli hefur verið bættur enda þótt róðurinn sé kannske nokkuð þyngri og kerfíð ekki alveg eins sjálfvirkt eins og í daggjaldakerfínu en er það í sjálfu sér galli? Mér fínnst viðbrögð borgaryfírvalda hafí verið full mikil, kannske hefði með viðræðum aðila mátt brúa þetta bil. En hvers vegna á Reykjavíkur- borg að halda uppi umfangsmiklum spítalaríkstri? Sagan segir okkur að ríkið hefur lengst af, sérstaklega frman af, dregið lappimar í heil- brigðismálum. Reykjavík hefur hingað til ekki getað treyst á al- gera forsjá ríkisins í þessum efnum ekki síst með tilliti til Iqordæma- skipunar landsins og áhrifaleysis höfíiðborgarinnar á löggjafann. Því má segja að frá fjárhagslegu skammtímasjónarmiðið gæti verið réttlætanlegt að draga saman segl- in á þessu sviði en að öllu öðm leyti er mikil áhætta fólgin í þessari ákvörðun fyrir borgarbúa. Heilbrigðisstof nun Islands Fari svo að ríkið kaupi Borg- arspítalann og ákveði að sameina hann Ríkisspítölum er þessi risa- stofnun, sem nefnd Svavars Gests- sonar lagði til að yrði stofnuð á næsta leiti. Heilbrigðisráðherra virðist leggja mikla áherslu á, að sem flestir spítalar fari á föst fjárlög. Það má mjög um það deila hvort það opin- bera veldur því í raun og veru að taka skynsamlegar ákvarðanir í fjármálum allra þessara spítala eins og er í pottinn búið. Ef það tekst ekki vel er ver farið en heima se- tið. Það erí raun byijað á öfugum enda, það hefði þurft að skapa þær forsendur til skjmsamlegrar ákvarðanatöku, sem nefndar eru hér að ofan með því að setja á stofn hagdeild heilbrigðiskerfísins áður en farið var af stað. Nú vill svo til, að allir aðilar þessa • máls, borgarstjóri, heilbrigðisráð- herra og fjármálaráðherra eru samflokksmenn mínir. Augljóst er að hér er um mikið hita- og tilfínn- ingamál að ræða og öldur munu rísa hátt innan flokksins, ef ákvörð- un verður knúin fram í skyndingu. Þær miðstýringarhugmyndir, sem næðu hér fram að ganga bijósta algerlega í bága við meginstefnu Sjálfstæðisflokksins. málamiðlun Ég leyfí mér því að legja til eftir- farandi málamiðlun: 1. Ákvörðun um föst fjárlög fyr- ir Borgarspítalann verði frestað um eitt ár, en ákvörð- un um aðra spítala verði látin standa. 2. Hagdeild heilbrigðisráðuneyt- isins, sem nú mun vera búið að ákveða að taki til starfa verði gefíð tækifæri til að skoða rekstur Borgarspítal- ans vandlega og gera tillögur um fyrirkomulag hans fyrir næsta haust. 3. Standi Reykjavíkurborg fast við ákvörðun sína um sölu verði kannað hvort aðrar leiðir í rekstri, en sameining við Ríkisspítala gætu verið heppilegar, t.d. sjálfseignar- stoftiun, en slíkt fyrirkomulag hefur reynst mjög vel á Landakotsspítala. Reykjavík, 2. desember 1986. Höfundur er yfirlæknir Landa- kotsspítala og formaður heilbrigð- is- og trygginganefndar Sjáif- stæðisfiokks. ,g || i» ii »" «« •» »« »* i» •• !f ■■>f Líkan af umönnunar- og þjúkrunarheimilinu Skjóli undsson, Guðjón B. Baldvinsson, Barði Friðriksson, Guðmundur Hall- AF ERLENDUM VETTVANGI eftir HUBERTUS HOFFMAN Hin leynilega geimvarnar- áætlun Moskvustj órnar Mikhail Gorbachev, aðalritari sovéska kommúnistaflokksins, hef- ur krafist þess að Ronald Reagan Bandaríkjaforseti geri ekki tilraunir í sambandi við áætlun sína um geimvarnir gegn kjarn- orkuvopnum utan rannsóknarstofa. Gorbachev gerir þetta að skilyrði fyrir afvopnun. Samtímis gera sovéskir marskálkar rann- sóknir og tilraunir og staðsefja varnarkerfi gegn eldflaugum. Hér er um leynilega geimvarnaráætlun Kremlarbænda að ræða. Hugmyndin um vamir gegn árásarvopnum er rammlega njörvuð í hernaðarkenningar Sov- étmanna. Hún kom fyrst fram í heimsstyijöldinni síðari. Talið er að um þessar mundir séu um 10.000 slíkar eldflaugar í Sovétríkjunum og eru það fleiri en í nokkru öðru ríki. Þar við bætist ratsjárkerfí Sovét- manna. Líkt og broddar broddgaltar eiga þessar eld- flaugar að veija Sovétríkin gegn aðvífandi sprengju- flugvélum. Þetta varnarkerfi ber trú Sovétmanna á nauð- syn styrkra vama glöggt vitni. Sovésk varnar- stefna á 7. áratugnum ... Sovétmenn fóru fljótt að huga að leiðum til að veijast meðaldrægum og langdrægum eldflaugum Banda- ríkjamanna og kjarnorkuvopnum þeirra á hafí úti. Þegar 22. flokksþing kommún- istaflokksins var haldið 1961 lýsti Malinovski vamarmálaráðherra yfir því að tekist hefði að finna lausn á því hvemig eyðileggja mætti flaugar eftir að þeim hefði verið skotið á loft. I lok ársins 1961 var hafíst handa við að setja upp „Griffon“-loftvarnarskeyti umhverfís Leningrad og Kratsch- ov tilkynnti að með þeim mætti hæfa flugu úti í geimnum. 1962 var byijað að setja „Galosh"- skeyti upp umhverfis Moskvu. í október 1964 birtist grein eftir Nikolai Talensky hershöfð- ingja, sem þá var einn af helstu hemaðarsérfræðingum sovéska hersins, í sovésku tímariti um al- þjóðamál. Þar sagði að gagneld- flaugar (Anti Ballistic Missiles) væra vamarvopn í fyllstu merk- ingu þess orðs, því að þær færa ekki á loft fyrr andstæðingur hefði gert árás. Gagneldflaugar hefðu einnig gildi á alþjóðlegum vettvangi þar sem hveijum manni væri ljóst hver gerði árás og hver yrði fyrir henni. 11. febrúar 1967 vora ummæli Alexejs N. Kosygin utanríkisráð- herra við blaðamenn í London birt í Prövdu: „Ég er þeirrar hyggju að vamarkerfí, sem gert er til að koma í veg fyrir árás, leiði ekki til vopnakapphlaups. Má vera að gagneldflaugakerfi sé dýrara en árásarkerfi. En tilgangur þess er ekki að myrða menn, heldur að bjarga mannslífum." ••• byggð á mannúð eld- flaugavarna Anatoly A. Gryzlov herforingi spurði í grein, sem birtist í sept- emberbytjun 1967, hvers vegna Bandaríkjamenn settu ekki upp eigin eldflaugavamir fyrst þeir hefðu sljkar áhyggjur af vamar- kerfi Bovétmanna. Áróðri Sovétmanna fyrir gagn- eldflaugakerfí linnti skyndilega þegar Bandaríkjamenn tilkynntu 18. september 1967 að byijað yrði að setja upp gagneldflaugar af gerðini „Sentinel“. I hersýningunni á Rauða torg- inu í nóvember 1968 vora engar gagneldflaugar sýndar fyrsta sinni síðan 1963. Sovéskir stjóm- málamenn og blaðamenn sögðu nú að eldflaugavamir leiddu til „ójafnvægis“ og ýttu undir vopna- kapphlaupið. Þótt valdamenn í Kreml hafí í orði snúið baki við hugmyndinni um vamir gegn langdrægum eld- flaugum héldu rannsóknir á slíkum vömum áfram bak við tjöldin. Þegar viðræðumar um tak- mörkun vígbúnaðar (SALT) hófust í nóvember 1969 kom skýrt fram hjá Sovétmönnum að þeir hefðu hug á að takmarka gagn- eldflaugar. Bandaríkjamenn tóku undir þessar hugmyndir og árið 1972 var undirritaður sáttmáli um gagneldflaugar (ABM-sáttmál- inn). 1974 var þessum samningi breytt og mátti þá hvort stórveldi setja upp eitt gagneldflaugakerfí. Sovétmenn fengu að halda flaugum sínum umhverfís Moskvu og Bandaríkjamenn settu upp vamarkerfí, sem tekið var niður 1976, við langdrægar eldflaugar sínar í fylkinu Norður-Dakóta. Sovétmenn héldu áfram til- raunum með gagneldflaugar eftir að ABM-sáttmálinn var undirrit- aður. Talið er að 55 tilraunir hafi verið gerðar á áranum 1972 til 1976. 1980 var hafíst handa við að breyta vömunum umhverfís Moskvu. Þetta var þremur áram áður en Bandaríkjamenn til- kynntu um geimvamaráætlunina. Helmingur gömlu gagneldflaug- anna var tekinn niður og hrað- fleygari SH-04 og SH-08 eldflaugar vora settar upp. Þessar framkvæmdir við gagn- eldflaugamar umhverfís Moskvu sýna að forysta Sovétríkjanna hefur hug á vömum gegn kjam- orkuvopnum við mikilvæga staði. Tilraunir með gagnflaugar og geimvopn Tilraunir vora gerðar með tvö afbrigði SA-12 gagneldflaugar- innar. Annað afbrigðið var sett upp. Hitt nefnist „Giant" og er enn á tilraunastigi. Sumarið 1983 var gerð tilraun með þá flaug og hún notuð til að stöðva sovéska, meðaldræga eldflaug, sem svipar til bandarísku „Pershing“-flaug- arinnar. Þessi tilraun tókst. Ratsjárkerfí er snar þáttur í vömum gegn kjamorkuvopnum. Ratsjárkerfi verða að vera það fullkomin að með þeim megi greina þegar kjarnorkuárás er gerð og hægt sé að samræma vamir með gagneld- flaugum. Á síðari hluta þessa áratug- ar munu rúmlega 20 stórar ratsjár verða notaðar til að fylgj- ast með eldflaugum. Þvert á ákvæði AB- M-sáttmálans var stórt ratsjárkerfi, sem hægt er að nota til að segja til um árás og samræma vamir, sett upp í Krasnojarsk í miðri Síberíu. Yfirmenn sovéska hersins hafa látið vinna að leysivopn- um frá upphafí sjöunda áratugar- ins. Fyrir nokkram áram var ákveðið að leggja áherslu á þijá þætti: Leysi- vopri til að veija mikilvæg svæði í Sovétríkjunum (t.d. þar sem geymd era kjamorkuvopn), leysi- vopn til að veija skip og til almennra loftvama. Sovétmenn hafa gert tilraunir með leysigeislavopn, sem m.a. má nota til að skjóta niður flug- skeyti úr mikill hæð, í „Iljusyn 76“-herflutningavél. í júní á þessu ári varð þessi fljúgandi leysivopn- atilraunastöð eldi að bráð. Talið er að um 10.000 sovéskir vísindamenn vinni nú að smíði leysivopna af ýmsu tagi. Sovéskir ráðamenn fylgja sömu stefnu og áður í herferð sinni gegn áætlunum vestrænna ríkja í vopnamálum. Á almennum vett- vangi reyna þeir eftir ftemsta megni að koma í veg fyrir að rann- sóknir fari fram og vopn verði sett upp í vestrinu. Um leið er ráðist í að framfylgja sovéskum áætlunum af krafti. Eitt virðist þegar ljóst: ef Sov- étmenn verða búnir að koma sér upp umfangsmiklu vamarkerfí gegn kjamorkuvopnum innan til að mynda tíu ára eigum við nýja friðarherferð í vændum. Sovéskir valdamenn munu þá benda á eig- ið geimvamarkerfí til að sýna fram á að þeir vilji aðeins veij- ast, rétt eins og á sjöunda ára- tugnum. Þá munu þeir kappkosta að setja upp sem þéttastar og öflugastar vamir yfír Sovétríkjun- um, bæði á jörðu niðri og úti í geimnum, á sem skemmstum tíma. Dr. Hubertus Hoffman vinnurí Intcmational Institute for Stra- tegic Studies (AJþjóðastofnun um rannsóknirá sviði hermála) íLondon. Svona gera starfsmenn bandaríska varaarmálaráðuneyt- isins sér í hugarlund að geimvaraarstöð Sovétmanna gegn kjarnorkuvopnum gæti litið út.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.