Morgunblaðið - 04.06.1987, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1987
New York-bréf:
eins og langir málmskildir, sem á
eru framkallaðar ljósmyndir, og
kann ég ekki að lýsa þeim galdri
sem þar f felst. Verk sín nefnir
Sveinn eftir fyrstu línum tímans
og vatnsins, sem Steinn Steinar
reit: „Tíminn er eins og vatnið /
og vatnið er kalt og djúpt," I—II.
En á öðru þeirra er mynd af hönd
sem heldur á rýtingi hálfum á kafi
í vatni— og það minnti mig óneitan-
lega öllu meira á gamla kvikmynd
Romans Polanskis, Knife in the
Water, en ljóðaflokk Steins. Slík
skfrskotun er auðvitað út í hött.
En hvað sem vatninu líður, get ég
ekki sagt að þessi verk Sveins hafi
snortið mig djúpt; kannski eru þau
of köld. En það kann raunar að
vera út í hött líka.
Boltar og- vængjarær
Guðjón Bjamason var hinn eini
listamannanna sem ég náði ekki
tali af við opnun sýningarinnar, en
ég spjallaði við hann í síma fáum
dögum síðar. Hann kvaðst vera
Reykvíkingur úr Vesturbænum og
hafa, eins og Brynhildur og Sveinn,
sótt The School of Visual Arts í tvö
ár, en vera nú að Ijúka námi þar.
Af annarri plánetu
Þau Brynhildur og Sveinn eru
systkin, Amesingar ættaðir frá
Hrafnkelsstöðum í Hrunamanna-
hreppi, og hafa stundað nám um
nokkurt skeið við The Scool of Visu-
al Arts. Bæði gera verk sín úr því
sem þau kalla multimedia, sem
nánast þýðir að þau eru ekki við
eina fjölina felld, heldur taka efni
og vinnubrögð úr öllum áttum og
Frá opnun sýningarinnar í New York.
Morgunblaðið/Jón Ásgeir Sigurðsson
Af ungimi íslenskum
myndlístarmönnum
Þegar annir og pennaleti hald-
ast í hendur vill einatt verða lítið
um bréfaskriftir, og það hefur
sannast á mér undanfaraa mán-
uði. Síðast þegar ég hripaði linu
héðan var varla komið haust. Nú
er trjágróður aftur i skrúða,
sumarið á næsta leiti, og mig
undrar mest, eins og flesta sem
komnir eru á minn aldur, „hvera-
ig tíminn hefur flogið.“
En í stað þess að rifja upp allt
sem á dagana hefur drifið frá haust-
mánuði fram á hörpu, ætla ég í
þetta skiftið aðeins að minnast á
einn atburð, sem reyndar er enn
að gerast: dálitla listsýningu fímm
ungra landa okkar, og verða mun
fram á 5. júní. Að sýningu þessari
standa sameiginlega íslendingafé-
lagið hér í borg— sem er nýendur-
skipulagt og heitir nú fullu nafni
The Icelandic-American Society of
New York, Inc.— og The Americ-
an-_Scandinavian Society.
Ég nefndi sýninguna „dálitla"
bæði vegna þess að ég vil ekki gefa
í skyn að hér sé um að ræða stórvið-
burð í listaheiminum, en þó einkum
sökum þess að húsakynni þau sem
Privatbanken hefur góðfúslega lán-
að til sýningarinnar— sem raunar
er fordyri bankahússins— rúmar
ekki nema fá verk í einu. Þeir ungu
listamenn sem þátt taka í sýning-
unni eru Brynhildur Þorgeirsdóttir,
Guðjón Bjamason, Hallgrímur
Helgason, Sigurbjöm Jónsson og
Sveinn Þorgeirsson.
flétta saman eftir því sem þeim
gott þykir. Þannig sýnir Brynhildur
t.d. tvo skúlptúra (og ég nota það
orð vegna þess að „höggmyndir"
væri hreint rangnefni meiningunni
samkvæmt), sem gerðir eru úr
steinsteypu, gleri, og hrosshári.
Ekki er ég frá því að Bleik mundi
brugðið, ef hann sæi hár sitt á
kykvendi því sem þessi unga kona
hefur af sér getið, en í alvöru verð
ég að játa að sköpunarverk Bryn-
hildar tvö verkuðu undarlega
aðlaðandi á mig, þótt sýnast mættu
hijúf og kostuleg í fyrstu og svo
sem eins og undarlegar skepnur af
annarri plánetu. „Well, it’s certa-
inly different," sagði kona ein á
sýningunni við mig, sem frítt útlagt
þýðin „Ja, ég skil nú bara hvorki
upp né niður i þessu, svo ég veit
ekki hvað ég á að segja." Nú, það
geri ég auðvitað ekki heldur, nema
hvað mér hefur löngum skilist að
óhlutlæg list höfðaði öllu fremur til
tiifinninga manna og kennda, sem
og form- og litaskyns, heldur en
beinlínis til skilnings í rökfræðilegri
merkingu. Af þeim sökum get ég
notið verka Biynhildar, þótt ég
hafí ekki hugmynd um hvað þau
eiga að merkja— ef þau eiga þá
eitthvað að merkja.
Steinn eöa Polanski?
Sveinn bróðir hennar á einnig tvö
verk á sýningunni, og mætti
kannski kalla þau kynblendinga
skúlptúrs og ljósmyndar. Þau eru
Blaðburðarfólk
óskast!
VESTURBÆR AUSTURBÆR
Lynghagi
Fálkagata
ÚTHVERFI
Hraunbær 178-198
Austurbrún
Álftamýri
Laugavegur 1 -33 o.fl.
Leifsgata
Gnoðarvogur
KÓPAVOGUR
Grenigrund
JHtfgutiIrliiMfe
Byggjum sumarhús
30 mismunandi gerðir og stærðir.
Húsasmíða-
meistarinn.
Uppl. í síma 71704
frá kl. 7-10 á kvöldin
Næst hyggst hann stunda fram-
haldsnám í arkítektúr við Columbia
háskólann hér í borg, en hann hef-
ur áður lokið prófí í þeim fræðum.
Sú fortíð kemur raunar vel heim
og saman við eina verk Guðjóns á
sýningunni, stóran veggskúlptúr
(haut-relief) úr málmi, sem hann
kallar „Fimmta glataða hlekkinn"
(The Fifth Missing Link)— hvort
sem það heiti höfðar nú til þróunar-
sögunnar eða einhvers annars. Hitt
er víst, að hlekkur þessi er bæði
stór í sniðum og margslunginn,
samansoðinn og sundurétinn sem
hann er og njörvaður málmspöng-
um með boltum og vængjaróm.
Óhætt er að segja, að verk Guðjóns
sé einna þroskaðast þeirra sem á
sýningunni eru, og fiirðuþægilegt
var það í mínum augum, enda þótt
það sé í rauninni helst til stórt í svo
litlu húsrými. Það þyrfti stærri sal
til að njóta sín til hlítar.
í framaleit
Hallgrímur Helgason, sem á þijú
málverk og nokkrar teikningar á
sýningunni, er einnig Reykvíkingur,
en hann kom hingað ekki til náms
í skóla, heldur í leit að „frægð og
frama" eins og það mundi orðað í
ævintýrunum. Og ef New York er
tekin við af París sem höfuðborg
listaheimsins, þá getur fátt verið
eðlilegra en að ungt listafólk leiti
hingað sér til gengis á ferli sínum.
En fátt er líka harðsóttara en frægð
og frami í slíkri samkeppni sem hér
er á öllum sviðum. Samt gerast
ævintýrin enn.
Myndir Hallgríms eru af tvenn-
um toga. Annars vegar eru mál-
verkin: fíngerð mynstur i daufum
bleikum og bláum litum sem enginn
gæti amast við— samspil lita og
forma ósköp róandi en láta mig
ósnortinn; kannski vantar í þau þá
snerpu sem mínum smekk hæfir.
Hins vegar eru svo teikningamar,
sem bera vitni súrrealisku hug-
myndaflugi og kannski mætti segja
að ættað væri jafnt frá Hierony-
musi Bosch og nútíma hryllings-
myndum. En það er meira líf í þeim
en málverkunum, og því Iíkar mér
þær betur. Ég gæti sem best trúað
að Hallgrímur sé líka nokkuð leik-
inn skopteiknari, því að mér virðist
skopskjm hans vera í góðu lagi.
Hikandi en geðþekkar
„Fimmti hlekkurinn“ í þessari
keðju listamanna, en engan veginn
glataður, er Sigurbjöm Jonsson,
málari ættaður frá Akureyri. Hann
stundaði nám í tvö ár við Parsons
School of Design hér í næsta ná-
grenni við mig, og þá að nokkru
leyti undir handleiðslu Lelands Bell,
eiginmanns Louísu Matthíasdóttur,
en er nú við The New York Studio
School of Drawing, Painting, and
Sculpture, sem einnig er í næsta
nágrenni við mig. Sigurbjöm á
fímm eða sex lítil málverk á sýning-
unni, öll á mörkum hins hlutlæga
og óhlutlæga. Að sumu leyti minna
þessi verk hans mig á myndir
ýmissa íslenskra málara frá fímmta
áratugnum, sem þá vom að leita
fyrir sér með form— ennþá eins og
hálffeimnir við algera abstraksjón
en nálguðust óhlutlægt myndmál æ
meira. Mér fannst þannig eitthvað
leitandi og jafnvel hikandi við þessi
málverk Sigurbjamar, og þó vom
það þau sem ég dróst að aftur og
aftur— meira en til annarra verka
á sýningunni. Þetta em geðþekkar
myndir og vel gerðar, sem ég held
að beri vitni góðum hæfileikum.
Ekki get ég svo lokið bréfi þessu
að ég minnist ekki á þær fyrirmynd-
armóttökur við opnun sýningarinn-
ar, sem forseti íslendingafélagsins,
Bima Thorsteinsson, hafði veg og
vanda af að skipuleggja. En veiting-
amar, þar á meðal indælis íslenskur
kavíar og brennivín, vom framlag
Iceland Waters Industries, sem að-
setur hefur handan við Hudsonfljót-
ið í New Jersey-fylki. Mikill fy'öldi
manna var við opnunina, og hef ég
varla fyrr séð svo margt fólk saman
komið á þessum stað.