Morgunblaðið - 28.01.1988, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1988
Reuter
Sunnanverð Afríka:
Fundað um þró-
unarsamvinnu
Tveir fulltrúar frá íslandi
Arusha í Tansaníu. Reuter.
SÍÐUSTU tvo daga hafa staðið
fundir sem utanríkisráðherrar
og þróunarmálaráðherrar fjög-
urra Norðurlanda, íslands,
Svíþjóðar, Noregs og Danmerk-
ur, áttu með fulltrúum ríkja í
sunnanverðri Afríku í Arusha í
Tansaníu.
Fundurinn í Arusha var ætlaður
til viðræðna um hvemig hægt væri
að minnka efnahagsleg áhrif Suð-
ur-Afríku á nágrannalöndin.
Fundurinn var hluti af undirbúningi
fyrir árlegan fund um þróunarsam-
vinnu í sunnanverðri Afríku,
(SADCC), sem hefst í þessari viku.
Af íslands hálfu sóttu fundinn
Steingrímur Hermannsson utanrík-
isráðherra og Bjöm Dagbjartsson,
en hann er framkvæmdastjóri Þró-
unarsamvinnustofnunar íslands.
Norðurlönd styðja ríkin norðan við
Suður-Afríku til þess að þau séu
ekki háð Suður-Afríku efnahags-
lega.
Ásakanir á hendur Kurts Waldheims:
Sagnfræðingar skila
skýrslu 8. febrúar
Eins og sjá má fór vel á með þeim Strougal, forsætisráðherra Tékkóslóvakiu, og Kohl, kanslara Vestur-
Þýskalands, en heimsókn Kohls iauk á miðvikudag.
Tékkóslóvakía:
Kohl er vongóður
um betri samskipti
Prag, Reuter.
HELMUT Kohl, kanslari Vestur-Þýskalands, kom á þriðjudagí opin-
bera heimsókn til Prag, höfuðborgar Tékkóslóvakíu, og er hann
fyrsti vestur-þýski ráðamaðurinn, sem þangað kemur í 15 ár. Kohl
sagði meðal annars á fundi hans með Lubomir Strougal, forsætisráð-
herra Tékkóslóvakiu, að þrátt fyrir „dapurlegan kapítula í sögu
ríkjanna“ gætu þau þróað nánara samband i framtíðinni.
Friedhelm Ost, talsmaður Kohls,
sagði að Kohl hefði meðal annars
rætt um innrás þýskra nasista í
Tékkóslóvakíu árið 1938, en um
leið minnt Strougal á að fólk af
þýskum uppruna hefði verið rekið
burt frá heimilum sínum í Tékkósló-
vakíu í lok síðari heimsstyijaldar-
innar. Kohl hefði ennfremur sagt
að þrátt fyrir að stjómarhættir
ríkjanna væru ólíkir ættu þau að
notfæra sér tækifærið sem nú bið-
ist vegna bættra samskipta austurs
og vesturs og leitast við að koma
á betri samskiptum ríkjanna.
Kohl heimsótti þorpið Ludica og
minntist þar fómarlamba nasista í
síðari heimsstyijöldinni. Nasistar
drápu 199 karlmenn þorpsins til að
Skákmótið í Wijk aan Zee:
Karpov
varð efstur
ANATÓLÍJ Karpov fyrrum
heimsmeistarí tryggði sér sigur
á stórmótinu í Wyk aan Zee með
jafntefli við Andersson frá
Sviþjóð í síðustu umferð. karpov
fékk 9 vinninga af 13 möguleg-
um.
Andersson varð að gera sér ann-
að sætið að góðu með 8V2 vinning
eftir að hafa leitt mótið framan af.
Simen Agdestein, Norðmaðurinn
ungi, náði sínum besta árangri til
þessa og hreppti þriðja sætið ásamt
Georgiev með 7V2 vinning.
í 5.-7. sæti urðu Farago, Tal og
Hubner með 6V2 vinning. í 8.-10.
sæti höfnuðu Hansen, Piket og Nik-
olic með 6 vinninga. Sosonko, Van
der Sterren og Van der Wiel komu
næstir með 5V2 vinning. í 14. og
neðsta sæti lenti Ljubojevic með
4V2 vinning.
hefna þess að fulltrúi Hitlers var
drepinn, auk þess sem þeir fluttu
198 konur og 98 böm í fangabúð-
ir, þar sem 82 böm og 55 konur dóu.
Nokkrir aðstoðarmenn Kohls
héldu 45 mínútna fund með fímm
leiðtogum tékkneskrar mannrétt-
indahreyfíngar, og að sögn tals-
manns Kohls eru leiðtogamir
„hóflega bjartsýnir" á að nýju vald-
hafamir í Tékkóslóvakíu komi á
umbótum í mannréttindamálum.
Talsmaðurinn sagði að leiðtogamir
voni að Gorbatsjov hvetji stjómvöld
í Prag til að koma á félagslegum
og efnahagslegum umbótum í
Tékkóslóvakíu.
-Vín, Reuter.
NEFND sagnfræðinga sem
rannsakar meinta þátttöku Kurts
Waldheims, forseta Austurríkis,
I stríðsglæpum nasista á árum
sfðarí heimstyijaldarinnar mun
skila skýrslu um niðurstöður
rannsóknarinnar þann 8. febrú-
ar, að sögn formanns nefndar-
innar, Hans Rudolf Kurz. Einn
nefndarmanna, Manfred Mess-
erschmidt, sagði á þriðjudag að
nefndin hefði engin skjöl sem
gætu sannað þátttöku Waldheims
í stríðsglæpunum en hún gæti
hins vegar vefengt staðhæfingar
hans um sakleysi sitt.
Mannfred Messerschmidt, sem
hefur sérhæft sig í hersögu, sagði
að nefndin hefði ekki fundið nein
skjöl sem gætu sannað stríðsglæpi
á Waldheim, þótt svo gæti farið að
nefndin kæmist ekki hjá því að
rannsaka mál hans. Hann sagðist
hafa reynt án árangurs að hafa tal
af Júgóslavanum Dusan Plenca til
að athuga hvort hann gæti lagt
fram þau skjöl sem hann segir að
sanni þáttöku Waldheims í
stríðsglæpum. Plenza hefur tjáð
fréttaritara Reuter í Belgrad að
hann ætli ekki að mæta á fund
nefndarinnar í Vín! Aðspurður sagði
Messerschmidt að ef upplýsingar
fengjust ekki frá Plenca yrði skýrsl-
an birt með fyrirvara.
í máli Kurz, formanns nefndar-
innar, á þriðjudag kom fram að
skýrslan verður afhent Franz Vran-
itsky, kanslara Austurríkis, en áður
en til þess kemur hyggjast nefndar-
menn, sem eru sex að tölu, leita
svara hjá Waldheim við nokkrum
spumingum.
Waldheim hefur sem kunnugt er
neitað að því að hafa á nokkum
hátt komið nærri stríðsglæpum nas-
ista er hann gegndi herþjónustu á
ámm síðari heimstyijaldarinnar.
Talsmaður forsetans skýrði frá því
á þriðjudag að Waldheim hygðist
hitta sagnfræðingana að máli og
myndu viðræður þeirra fara fram í
forsetabústaðnum á fímmtudag.
Gyðingar um allan heim fordæma ísraelsstjórn:
Bindið enda á brjálsemina!
- segir gyðingaleiðtogi í Bandaríkjunum í bréfi til Herzogs, forseta fsraels
Harðneskjuleg stéfna stjómvalda í ísrael gagnvart óeirðum
Palestínumanna á hemumdu svæðunum hefur vakið reiði og
óhug meðal gyðinga sem búa annars staðar í heiminum. 39 Pa-
lestínumenn hafá fallið í átökum undanfarnar sjö vikur og 600
hafa særst. Ýmsir leiðtogar gyðingasamfélaga háfa fordæmt
barsmíðar og skothrið ísraelska hersins á Gaza-svæðinu og Vest-
urbakkanum. Aðrir sem haldið hafa tryggð við Ísraelsríki
opinberlega hafa í einkaviðtölum við fréttamenn Reuters lýst
andúð sinni á framferði stjórnvalda og sagt að myndir af her-
mönnum skjótandi og beijandi mótmælendur hafi stórlega skaðað
ímynd ísraels erlendis.
Henry Siegman, framkvæmda-
stjóri Bandaríska gyðingaráðsins,
sagði eftir heimsókn sína til ísra-
els í síðustu viku að sú stefna
stjómvalda að berja mótmælin
niður væri „skelfíleg og ógeð-
felld". 14 milljónir gyðinga búa
utan ísraels þar af 5.5 milljónir í
Bandarflqunum. Um það bil 600
milljónir dala berast árlega til
ísraels frá gyðingum erlendis, þar
af langstærsti hlutinn frá Banda-
ríkjunum. Gyðingar í Banda-
ríkjunum gagnrýna sjaldan
Ísraelsríki einkum ekki hvað varð-
ar öryggismál en nú hafa nokkrir
leiðtogar þessa stærsta gyðinga-
samfélags heims risið upp.
Alexander Schindler rabbí, leið-
togi Siðbótargyðinga og fyrrum
forseti Leiðtogaráðs stærri gyð-
inglegra samtaka skrifaði til
Chaims Herzogs forseta ísraels:
„Tilviljanakenndar barsmíðar á
aröbum bijóta í bága við gyðing-
dóminn. Oll lögmál mannlegra
verðleika hafa verið virt að vett-
ugi. Við beiðumst þess að þið
bindið enda á bijálsemina.
í svari forsetans sagði meðal
annars: „Við eigum tveggja kosta
völ, annars vegar að bæla mót-
þróann niður og hins vegar að
leyfa honum að þróast og vaxa
uns við sitjum uppi með nýtt Te-
heran eða nýja Beirút." Herzog
vitnaði í Goldu Meir fyrrum for-
sætisráðherra sem sagði að hún
gæti ekki fyrirgefið aröbum að
þeir skyldu hafa „knúið böm okk-
ar til að skjóta á þá.“
„Almennt séð þá mæla gyð-
ingasamfélög með sáttaleiðinni til
að útkljá deilur, hugsanlega með
hjálp alþjóðlegrar ráðstefnu," seg-
ir Tullia Zevi forseti Sambands
gyðingasamtaka á Ítalíu. Elio
Toaff rabbí í Róm segist verða
var við vaxandi andgyðingleg við-
horf og kröfur um að gyðingar á
Ítalíu slíti tengslin við lsrael.
í Frakklandi og Hollandi hafa
litlir hópar vinstrisinnaðra gyð-
inga farið í mótmælagöngur og
afhent mótmælaskjöl í sendiráð-
um ísraels.
Nokkrir af hörðustu stuðnings-
mönnum ísraels hafa kennt
hlutdrægum fjölmiðlum um þann
álitshnekki sem ísrael hefur beð-
ið. „Við verðum að reyna eftir
fremsta megni að hafa áhrif á
fjölmiðla, ekki á þann veg að þeir
flytji mál ísraela heldur að þeir
sýni sanngjama mynd af atburð-
unum. Það er allt og sumt sem
við fömm fram á og jafnvel þetta
virðist of mikið," segir Greville
Janner þingmaður breska Verka-
mannaflokksins og ákafur stuðn-
ingsmaður ísraels.
Aðrir segja að myndimar frá
hemumdu svæðunum tali sínu
máli. Talsmönnum gyðinga „líður
illa og eðlilega eru fyrstu við-
brögðin þau að kenna fjölmiðlum
um. En fféttamyndimar gætu
ekki verið skýrari og óbreytt
ástand síðastliðinna 20 ára ríkir
ekki lengur," segir Ronny Naft-
aniel formaður hollenskrar upp-
lýsingamiðstöðvar um málefíii
gyðinga.
Stærri fjölmiðlar sem verið
hafa hlynntir ísrael hafa undan-
farið gagnrýnt framgöngu hersins
á hemumdu svæðunum: „Þegar
lýðræðisleg ríkisstjóm beitir of-
beldi á hún á hættu að missa
talsvert meira en stjóm á mál-
um,“ segir í forystugrein New
York Times. Og fyrrum ritstjóri
blaðsins, A.M. Rosenthal, skrifar:
„Rabin (vamarmálaráðherra) get-
ur rétt sinn hlut og ísraels með
því að segja af sér. Þá kunna ísra-
elar að endurheimta fyrri virðingu
sem þjóð sem á rétt á hugsjón
og jafnvel því að hafa rangt fýrir
sér. Gyðingar mega ekki reka
flein í hold. Þetta er boðskapur
vina Ísraelsríkis. Og hann mun
heyrast í Jerúsalem.“