Morgunblaðið - 19.12.1989, Qupperneq 66

Bé
- - ,MÖRGÚXB1-\ÐIÐ .ÞIiIDJiaDAaUlt 3§í ÚESEMBER J$B
Viðhorf BHMR til
viðræðna EFTA-EB
Hér fer á eftir samþykkt launa-
málaráðs BHMR varðandi
EFTA-EB-viðræðurnar:
1. Inngangur
Ljóst er að staða íslands í EFTA-
EB-viðræðunum sem nú standa yfir
hlýtur að mótast af þeirri staðreynd
að íslendingar eru smáþjóð sem
byggir afkomu sína á takmörkuðum
náttúruauðlindum. Því verður að
gæta ýtrustu varfærni í samningum
við stærri efnahagslegar heildir.
Styrkur íslands í viðræðunum er
ekki ljós né hversu eftirsóknarvert
það er fyrir EB að eiga viðskipti
við okkur. Engu að síður hlýtur
afstaða BHMR sem heildarsamtaka
háskólamenntaðra opinberra starfs-
manna til viðræðnanna að mótast
af eftirfarandi þremur atriðum:
(1) stöðu BHMR sem heildar-
samtaka stéttarfélaga:
(2) stöðu BHMR sem hagsmuna-
samtaka háskólamanna,
(3) stöðu BHMR sem almennra
hagsmunasamtaka í þjóðfélaginu.
2. Aðdragandi viðræðna
EFTA og EB:
Árið 1984 var haldinn sameigin-
legur fundur ráðherra EFTA- og
EB-ríkja í Lúxemborg. Þar var
ákveðið að hefja viðræður um auk-
ið samstarf ríkjanna á sviðum við-
skipta-, vísinda-, mennta- og um-
hverfismála. Þessar viðræður EFTA
og EB („Lúxemborgarferillinn")
skiluðu þó litlu vegna þess að EB-
ríkin ákváðu að setja skjótan sam-
runa EB-ríkjanna á oddinn. Með
sameiginlegum lögum (1987), ein-
ingarlögunum, var tekin stefnan á
sameiginlegan innri markað EB-
ríkjanna fyrir árslok 1992.
TULIPANAR
TILHEYRA JÓLAHALDI
Eru komnir í blómaverslanir!
Bætið lífið með blómum

7
Blómamiðstöðin hf.
í desember 1988 komu tillögur
frá framkvæmdastjórn EB um að
hleypa nýju lífi í viðræður EFTA-
og EB-ríkja. Markmiðið var að
koma á óhindruðum flutningum á
vörum, þjónustu, fjármagni og fólki
og kanna möguleikann á samruna
Evrópu í eitt evrópskt efnahags-
svæði, EES. Viðræður embættis-
mannanefnda hafa staðið þetta ár
í hópum um vöruviðskipti, þjónustu-
viðskipti, atvinnu- og búseturétt,
,jaðarverkefni“ (þ.e.a.s. umhverfis-
og neytendamál o.fl.) og réttarregl-
ur og stofnanir. í skýrslu utanríkis-
ráðherra er helstu niðurstöðum
embættismannaviðræðna lýst
þannig:
— að óhindruð vöruviðskipti á
evrópsku efnahagssvæði verði að
grundvallast á reglum um sölu-
hæfni vöru og annaðhvort stefnt
að tollabandalagi eðá friverslunar-
svæði;
— að óhindraðir fjármagnsflutn-
ingar geti orðið regla gagnvart öll-
um ríkjum heims;
— að óhindruð þjónustuviðskipti
virðast framkvæmanleg innan evr-
ópska efnahagssvæðisins;
— að óhindruð atvinnu- og bú-
seturéttindi virðast framkvæman-
leg innan evrópska efnahagssvæð-
isins;
— að aukið samstarf um jaðar-
verkefni sé mögulegt;
— að. nauðsynlegt sé að EFTA-
ríkin taki þátt í ákvörðunum með
EB um það sem varðar evrópskt
efnahagssvæði framtíðarinnar.
Sjá skýrslu utanríkisráðherra um
„atriði sem ræða verður í samninga-
viðræðum".
Ekki er formlega ráðgert að ræða
aðild EFTA eða einstakra EFTA-
ríkja að EB. En ofangreind við-
ræðuefni bera með sér að EFTA
og EB ætla sér að stefna að sam-
„Sameiginlegur vinnu-
markaður og full og
gagnkvæm búseturétt-
indi allra íbúa EB- og
EFTA-ríkja eru án vafa
ógnun við menningar-
legt sjálfstæði Islend-
inga. Af þessari ástæðu
telur BHMR að íslend-
ingar geti ekki gengið
að skilmálum EB um
frjálsan búsetu- og at-
vinnurétt.“
runa á sama viðskiptalegum grund-
velli og tengir EB-ríkin saman. En
það sem gerði EB-ríkjum endanlega
fært að mynda eitt efnahagssvæði
voru ekki einungis hinar viðskipta-
legu forsendur heldur einnig stórir
sameiginlegir sjóðir um landbúnað
og byggðastefnu til að tryggja efna-
hagslega og félagslega velferð í
öllum ríkjum EB. Ekki er gert ráð
fyrir að samruni EFTA- og EB-
ríkja taki til þessara sjóða. Með því
að fallast á „aquis communautaire“
(EB-réttur) sem umræðugrundvöll
hafa EFTA-ríkin einnig fallist á að
EB-réttur verði ráðandi.
3. Afstaða BHMR sem
almennra
hagsmunasamtaka í
þjóðfélaginu
BHMR géngur út frá því í fyrsta
lagi að með viðræðum tEFTA- og
EB-ríkja sé ekki stefnt að aðild ís-
lands að EB. í öðru lagi gengur
BHMR út frá því að viðræður ís-
lendinga við EB byggist á gagn-
kvæmum forsendum aðila um eigið
efnahagslegt og félagslegt sjálf-
stæði. I þriðja lagi má vera ljóst
að viðræður við EB-ríkin breyta
ekki stefnu þeirra og sjóðakerfi í
landbúnaði, fiskveiðum og byggða-
málum en í þeim efnum fer lítið
fyrir þeim fríðindum sem kennd eru
við frelsin fjögur. íslendingar hljóta
á sama hátt að gæta hagsmuna
sinna í sjávarútvegi, landbúnaði og
byggðamálum.
Verkaskipting^ og atvinnustig:
Atvinnulíf á íslandi er fábreytt
og þjóðin er fámenn. Fiskur og orka
gegna lykilhlutverkum. Þátttaka
Islands í evrópskum efnahagssam-
runa myndi að öllum líkindum fyrst
og fremst byggjast á þróun fram-
leiðslu á þessum aðföngum og leiða
til vaxandi einhæfni atvinnulífs.
Hagkvæmnisrök og hagfræðilega
skynsamleg verkaskipting innan
stórrar efnahagslegrar heildar
mælir með því en önnur rök gilda
fyrir þjóðríkið. Áhrifin af evrópsk-
um samruna á atvinnustig og at-
vinnulíf gætu þess vegna orðið mik-
il og myndu staðfesta enn betur
hlutverk íslands sem hráefnisfram-
leiðanda í vérkaskiptingu á nýjum
markaði. Fullvíst má telja að slíkt
myndi leiða til brottflutnings fjölda
margra af landinu í leit að fjöl-
breyttari atvinnutækifærum.
Óbeinu áhrifin á fjölskrúðugt
menningarlíf skyldu heldur ekki
vanmetin.
BHMR telur óskynsamlegt að
taka skref sem kunna að leiða til
enn frekari einhæfni atvinnulífs.
Nauðsynlegt er að líta til allra val-
kosta með tilliti til fleiri en eins
markaðar til að renna stoðum und-
ir fjölbreytt framleiðslukerfi og at-
vinnulíf.
„Frelsin fjögur":
Helstu einkenni samstarfssamn-
ings EB-ríkjanna er áherslan á
„frelsin fjögur“, þ.e. frjáls viðskipti
með vörur, fjármagn og þjónustu
og ftjáls réttur til búsetu og at-
vinnu.
Frelsi til vöruviðskipta:
í grundvallaratriðum er afstaða
BHMR til frjálsra viðskipta með
vörur ekki neikvæð. EB-ríkin hafa
miklar takmarkanir á viðskiptum
með landbúnaðarvörur og fisk en
talsvert fijálsræði með iðnaðar-
varning. Hagsmunir íslenska hag-
Braun hugsar fyrir öllu
Brauðristin sem beðið var eftir
Þegar þei r hjá BRAUN snéru sér að þv( aö betr-
umbæta brauðristina stóð ekki á nýjum hug-
myndum og formskynjunin var óaðfinnanleg
eins og fyrri daginn. Aðalnýjungin var CONT-
ROL SENSOR, þ.e. HITASKYNJUN, sem við
endurskin hitans frá brauðinu slekkur á rist-
uninni á réttu andartaki. Ristunin verður
hvorki of né van, heldur einfaldlega rétt — eða
réttara sagt alltaf eftir þínum smekk.
SKOÐUM ÞETTA NÁNAR:
1. A þessari teikningu sjáum
við hvernig hitaskynjarinn
virkar.
2. Brauðristin er svo vel ein-
angruð að hitinn á ytra borði
fer ekki yfir likamshitastigið.
3. Sjáið þessa einföldu lausn
á brauömylsnubakkanum.
4. Rafmagnssnúran á sínum
staðog þú dregurhanaúteftir
þörfum.
5. (Tlmarofi) og slökkvari hlið
-við hlið. Þú finnur þann ristun-
artfma sem er þér að skapi.
\|e^
6. Og ekki má gleyma þvl hve
gott er að hita upp rúnnstykk-
in á nýju BRAUN brauðristinni
— sem senn verður þín.

YS-

A&07
Borgartúni 20 og Kringlunni