Morgunblaðið - 11.12.1990, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐiÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBBR 1990
24

SKÁTABÚÐIN
borðinu
eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Þær bækur sem okkur eru kær-
astar hveiju sinni fá oft þann sess
að prýða náttborð okkar. Á nátt-
borðunum er því að finna breytilegt
úrval bókmennta, misuppbyggi-
legra bóka.
Ein er sú bók sem flestir eiga
eða hafa aðgang að, það er Biblían
eða Nýja testamentið. Flestir ís-
lendingar á aldrinum 10-48 ára
hafa fengið Nýja testamentið að
gjöf frá Gídeonfélögum og ættu
því að hafa komið með bækurnar
inn á heimili sín. Hvar eru þessi
eintök nú? Hversu kær er Biblían
’eða Nýja testamentið þitt þér? Fær
það sess á náttborðinu þínu, eða
er það e.t.v. rykfallið uppi í bóka-
hillu, eða lokað ofan í skúffu, eða
„Er ekki upplagt að
finna Nýja testamentið
okkar núna fyrir jólin
og koma því fyrir á
náttborðinu okkar, svo
það verði okkur auð-
veldara að teygja okkur
íþað.“
hefur þú hugsanlega ekki hugmynd
um hvar það er niður komið?
Nýja testamentið er ekki fyrir-
ferðarmikil bók, en hún hefur samt
í sér fólgin verðmæti, verðmæti
sem þú hefur ekki efni á að vera
án. Nýja testamentið þitt eða Bi-
blían þín er dýrmætasti hluturinn
ÚTSÖLUSTAÐIR:
VERSLUNIN ÓÐINN, AKRANESI
SPORTHLAÐAN, ÍSAFIRÐI
SKÍÐAÞJÓNUSTAN, AKUREYRI
SPORTVÍK, DALVÍK
BÓKAVERSLUN ÞÓRARINS, HÚSAVÍK
SKÓGAR, EGILSSTÖÐUM
LYUILL, REYÐARFIRÐI
-SWRAK FKAMÚK
SNORRABRAUT 60 — SÍMI 12045
VISA
Raðgreiöslur
Póstsendum samdægurs
Engin þjóðarsátt um
bráðabirgðalögin
eftir Björn Bjarnason
Söguleg ákvörðun þingflokks
sjálfstæðismanna um að snúast
gegn bráðabirgðalögum ríkis-
stjómarinnar, sem gefin voru út
eftir að félagsdómur hafði fallið
BHMR í vil, hefur orðið til þess
að varpa ljósi á einstaka þætti
þessa flókna máls. Vegna hennar
hafa ráðherrar enn einu sinni opin-
berað hrokafulla afstöðu sína til
valdsins sem þeir telja sig hafa.
Ólík álit Þjóðhagsstofnunar annars
vegar og hagdeildar Seðlabankans
hins vegar hafa beint athyglinni
að því, að það var og er undir aðil-
um vinnumarkaðarins komið, hvort
hin samningsbundna hækkun ríkis-
ins til BHMR, sem afnumin var
með bráðabirgðalögunum, leiðir til
óðaverðbólgu. Athygli hefur verið
vakin á því að þjóðarsáttin gengur
þvert á lögmál markaðarins.
Ákvörðun þingflokks sjálfstæðis-
manna hefur minnt á að þjóðarsátt-
in svokallaða snýst alls ekki um
bráðabirgðalögin heldur um tíma-
bundinn kjarasamning sem aðilar
vinnumarkaðarins gerðu með sér í
febrúar á síðasta ári og gildir fram
á næsta haust. Samningurinn er
merkur vegna þess að aðilarnir
urðu sammála um að nauðsynlegt
sé að þeir eins og allir aðrir taki
tillit til hagfræðilegra staðreynda.
Um árabil hafa kjaraviðræður sem
betur fer verið að þróast til þessar-
ar áttar. Huglæg hlið þess máls
er jafnvel mikilvægari en tíma-
bundin efnisleg niðurstaða. Árang-
urinn sem hefur náðst í baráttunni
við verðbólguna byggist í senn á
þjóðarsáttinni og þeirri staðreynd
að dregið hefur úr spennu á vinnu-
markaðinum. Þegar litið er á það
sem kynni að ógna þjóðarsáttar-
samningunum kemur margt fleira
til en samningur ríkisins við
BHMR. Má þar nefna jafnólíka
hluti og skattahækkanir sem eru
forsætisráðherra og fjármálaráð-
herra kærar og stórframkvæmdir
vegna nýs álvers.
Leikreglur lýðræðisins
Þegar á allan málatilbúnað ríkis-
stjórnarinnar gagnvart BHMR er
litið ætti undrunarefnið vegna af-
stöðu þingflokks sjálfstæðismanna
að vera það, hvernig nokkrum gat
til hugar komið, að þingflokkur
stærsta stjórnarandstöðuflokksins
myndi leggja blessun sína yfír verk
stjórnarherranna. Felst það ekki í
leikreglum lýðræðisins, að í málum
sem þessum sé það skylda stjórnar-
andstöðu að veita mótspymu,
draga fram ámælisverða þætti í
stefnu og starfsháttum ríkisstjórn-
arinnar? Síðan fer það eftir mati
hveiju sinni, hve hörð andstaðan
eigi að vera. í því tilviki sem hér
um ræðir tel ég, að þingflokkur
sjálfstæðismanna hafí ekki átt ann-
an kost en snúast einarðlega gegn
bráðabirgðalögunum. Nauðsynlegt
var að láta á það reyna, hvort ríkis-
stjórnin hefði meirihluta á þingi til
að knýja bráðabirgðalögin í gegn.
Skiljanlegt er að forráðamenn
atvinnurekenda líti á þetta mál
öðmm augum en þingflokkur sjálf-
stæðismanna. Atvinnurekendur
knúðu á um setningu bráðabirgða-
laganna meðal annars með því að
segjast mundu fallast á 4,5% hækk-
un launa eftir að félagsdómur féll
BHMR í vil. Átökin um afleiðingar
dómsins hefðu alveg eins -getað
orðið á milli aðila vinnumarkaðar-
ins eins og á milli stjórnmálaflokk-
anna á þingi. Á vinnumarkaðinum
völdu menn þann kost að kasta
málinu í fangið á stjórnmálamönn-
unum. Fyrir því voru gild rök, þar
sem ríkisstjóm Steingríms Her-
mannssonar hafði kallað vandann
yfir sig með samningi við BHMR
frá því í maí 1989 og fyrirheitum
og handsölum ráðherra við gerð
þjóðarsáttar-samninganna í febrú-
ar. Með þessu vísuðu aðilar vinnu-
markaðarins málinu til stjórnmála-
mannanna og verða auðvitað að
sætta sig við að á Alþingi sé málið
tekið þeim tökum sem samrýmist
starfsháttum þar. Það hefur aldrei
verið gerð nein þjóðarsátt um
bráðabirgðalögin sem ríkisstjórnin
gaf út 3. ágúst 1990.
Spennan á þingi vegna sam-
þykktar þingflokks sjálfstæðis-
manna frá 28. nóvember stafaði
af því að ríkisstjórnin reyndist ekki
hafa nægan styrk til að koma fram-
varpi til staðfestingar á bráða-
birgðalögunum í gegnum neðri
deild Alþingis. Undir þeim þrýstingi
sem þingflokkur sjálfstæðismanna
skapaði gaf einn stjórnarþing-
manna sig. Hjörleifur Guttormsson,
þingmaður Alþýðubandalagsins,
féll frá andstöðu sinni við bráða-
birgðalögin. Er eftirtektarvert að
hann gerði það ekki vegna stuðn-
ings við efnisákvæði laganna held-
ur til þess að firra því að ríkisstjórn-
in gripi til þess óyndisúrræðis sem
ráðherrar vora teknir að boða, að
rjúfa þing og efna til kosninga og
setja ný bráðabirgðalög af starfs-
stjórn eftir að hin fyrri voru úr
gildi fallin.
Þegar spennan var í hámarki
vegna ákvörðunar þingmanna
Sjálfstæðisflokksins reyndu ráð-
herrar, aðilar vinnumarkaðarins og
allir aðrir, sem stóðu að setningu
Björn Bjarnason
„Þegar á allan málatil-
búnað ríkisstjórnarinn-
ar gagnvart BHMR er
litið ætti undrunarefnið
vegna afstöðu þing-
flokks sjálfstæðis-
manna að vera það,
hvernig nokkrum gat
til hugar komið, að
þingflokkur stærsta
s1j órnarandstöðu-
flokksins myndi leggja
blessun sína yfir verk
stj órnarherranna. “
bráðabirgðalaganna eða studdu
hana, að gera flokkinn sem tor-
tryggilegastan. Vegna vonanna
sem bundnar eru við þjóðarsáttina
var málinu að sjálfsögðu snúið upp
í það, að þingflokkurinn vildi hana
feiga. Jafnframt var gripið til þess
gamalkunna ráðs að koma á kreik
sögusögnum um samsæri og að
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
væra ekki annað en strengjabrúð-
ur, ekki vinnuveitenda að þessu
sinni, heldur borgarstjórans í
Reykjavík. Magnaðist sá áróður
þegar í ljós kom að ekki hafði ver-
ið haft samband við þingmenn
Sjálfstæðisflokksins, sem sátu ekki
hinn sögulega þingflokksfund, og
einhverjir sem stóðu að ákvörðun-
inni í þingflokknum 28. nóvember
kynnu að breyta um skoðun, þegar
á reyndi í atkvæðagreiðslu á Al-
þingi. Hræðsluáróðurinn sem átti
að beita gegn sjálfstæðismönnum
varð hins vegar bragðdaufur og
marklaus eftir að Davíð Oddsson
hafði glímt við tvo forystumenn
Framsóknarflokksins, Steingi-ím
Hermannsson og Halldór Ásgríms-
Bókín á nátt-