Morgunblaðið - 14.11.1991, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1991
Verðlaunamatseðill
á Holiday Inn
Sunnudaginn 17. nóvemberkl. 19.00
Vatnakrabbasúpa með geddurúllum
Salat með gröfnu lambi
og balsamískri vínediksósu
• •
Ond að hætti Reykjavíkur,
borinfram með sveppaúrvali og
rósmarínilmandi sósu
t?*l
Epla „Bavarian(
með ananassósu og bláberjum
Imaí 1991 héldu sjö íslenskir matreiðslu-
meistarar til Chicago til að taka þátt í einni
stærstu alþjóðlegu matreiðslukeppni sem hald-
in er í heiminum, American Culinary Classic.
íslendingarnir unnu bæði silfur- og bronsverð-
laun í keppninni og nú kynna þeir matseðilinn
sem vann til silfurorðunnar. Tekið er við borða-
pöntunum í síma 689000. Verðið er aðeins
kr. 3.300.
Einnig kynna meistararnir nýja og óvenju glæsi-
lega matreiðslubók, Villibráð og veisluföng úr
náttúru íslands, sem út kemur hjá Forlaginu. í
bókinni eru uppskriftir sjömenninganna að
ljúffengum réttum sem matreiddir eru úr
íslenskri villibráð og bragðbættir með íslensk-
um jurtum.
■\Vo?u5laxj
FORLAGIÐ
Simi 689000
$
Ur ýmsum áttum
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Kristinn Reyr: GLAÐBEITT-
AR LÍNUR. 95 bls. Reykjavík,
1991.
Ljóðabækur þær, sem Kristinn
Reyr hefur sent frá sér, fylla víst
tuginn eða vel það. Þar að auki er
hann höfundur margra leikrita.
Heitið á Glaðbeittum línum gefur
nokkra vísbending um innihald.
Undirtónninn í ljóðum skáldsins er
oft gamansamur; allt að galsafeng-
inn; stundum líka ádeilu blandinn.
Stíll og orðaval fer svo eftir því
hvað skáldið er að fara hveiju sinni
og er þar af leiðandi af ýmsu tagi.
í ljóðinu Múmía er t.d. verið áð
skopstæla hátíðlegt og uppskrúfað
málfar — ef rétt er skilið. I GriIIum
er viðhöfð gamalkunn aðferð til að
kalla fram skoplegar andstæður:
Virðulegur bragarháttur notaður
sem rammi utan um vægast sagt
alþýðlegt yrkisefni. í Borgarljóði
og Hátíðarljóði sýnir skáldið hins
vegar að það getur sett upp alvöru-
svip og hagað orðum settlega að
hætti þjóðskálda. Sama máli gegnir
um Gjöf. En þar hefur skáldið sett
sig í virðulegar stellingar hugsuðar-
ins. Því Kristinn Reyr getur jafnvel
gerst heimspekilegur ef því er að
skipta.
Sem leikritahöfundur hefur hann
svo þurft að leggja sig eftir blæ-
brigðum talaðs máls. Og hversdags-
málið lætur sig ekki vanta í Uppá-
komu, svo dæmi sé tekið, sem hefst
með þessu erindi:
Hann Lassi er sagður latur
og liggur á svölum hundflatur
þá kallar hún kvinnan
á kauða að innan:
Mannskratti það er matur.
Þarna er stutt í strákinn. Sama
máli gegnir um næsta ljóð sem
skáldið nefnir Depla og hefst á
þessa leið:
Ef eg væri úti í Höfn
einn á ferð án maka nú
færi eg ekki að fara á söfn
færi heldur á Kakadú.
Það býður upp á glens af þessu
tagi að Kristinn Reyr er hagmæltur
vel. Með rími og ljóðstöfum er oft
hægt að auka spaugsáhrifin, t.d.
með því að láta framandi orð ríma
á móti íslensku eins og hér er gert.
Allt um það er árafjöldinn og
reynslan nú tekin að minna skáldið
á alvöru lífsins og veraldarinnar
forgengileik. Orð eins og fyrrum
og þá hafa fengið aukið vægi. Minn-
ingar um fyrri ára fólk og atburði
sækja að. Sem dæmi má taka ljóð
sem Kristinn Reyr yrkir um for-
eldra sína, sitt ljóðið um hvort. Ljóð-
ið Mamma sýnir að skáldið getur
allt eins slegið á viðkvæman streng.
Minnt er á hvemig jafnvel hið
venjubundna verður ekki hvað síst
tilefni saknaðar þegar horft er um
öxl til liðna tímans:
Eg simaði oft að sunnan
og sagði:
Mamma eg kem í kvöld
með siðasta bíl
í bæinn í kvöld.
En horfin ert þú
og héðan skal eg.
Vertu þá einsog áður
við opinn glugga
í opnum dyrum
með opinn faðm.
Þó Kristinn Reyr hafi margt
vel gert hefur alla jafna verið frem-
ur hljótt um nafn hans. Ástæðan
Fræðirit um
trúarj átningar
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Kirkjan játar.
Skálholt, Reykjavík 1991.
285 bls.
Þetta er önnur útgáfa rits sem
fyrst kom út árið 1980. Hefur þessi
útgáfa verið að hluta til endursamin,
aukin og endurbætt. Bók þessi er
ætluð til notkunar við kennslu í guð-
fræðideild Háskóla íslands og ræðst
framsetning vafalaust mikið af því,
en engu að síður er hún prýðilega
læsileg öllum almenningi og efnisins
vegna vel til þess fallin að vera al-
menningseign.
Í undirtitli er bókin sögð vera „saga
og mótun kristinna trúaijátninga og
yfirlit yfir helstu kirkjudeildir kristn-
innar. Játningarrit íslensku þjóðkirkj-
unnar með skýringum”. I samræmi
við þetta spannar verkið yfir tvö
fræðasvið guðfræðinnar: játninga-
fræði og kirkjudeildarfræði. Mun
meira rými er þó varið í játningafræð-
ina.
Að loknum inngangi þar sem
stefnu ritsins er lýst og efnið sett í
samhengi skiptist bókin í tvo hluta.
Fyrri hlutinn (Uppruni og mótun kris-
tinnar játningar 'ásamt yfirliti yfir
helstu kirkjudeildir) er að stórum
hluta sögulegs eðlis auk þess sem
greint er í nokkrum undirköflum frá
hinum þekktustu kirkjudeildum. Er
það greinargott, vandað og skýrt yfir-
lit.
Seinni hlutinn nefnist Játningarit
íslensku þjóðkirkjunnar. Hann- er
nokkru lengri en sá fyrri (um 150
bls.) Þar er gerð grein fyrir trúaijátn-
ingunum, sem hin evangelisk-lút-
erska kirkja fylgir: Postullegu trúar-
játningunni, Nikeujátningunni,
Ljóðabók eftir Mar-
gréti Lóu Jónsdóttur
ÚT ER komin hjá Máli og menn-
ingu ljóðabókin Ávextir eftir
Margréti Lóu Jónsdóttur.
Bókin skiptist í fjóra hluta: Fyrst
fara allmörg Ijóð frá síðustu árum,
þá fjögur prósaljóð, loks tveir bálkar
er nefnast „Úr orðabók dauðans”
og „Eftirmæli”. I kynningu útgef-
anda segir að „yrkisefni Margrétar
Lóu séu sígild; ástin og dauðinn, en
ljóð hennar geyma sterkar persónu-
legar tilfinningar og stundum
óvæntan húmor”.
Margrét Lóa Jónsdóttir fæddist
árið 1967. Ávextir er íjórða ljóðabók
hennar. Jóhann L. Torfason gerði
kápumynd og teikningar. Bókin er
55 blaðsíður, unnin í Prentsmiðjunni
Margrét Lóa Jónsdóttir
Kristinn Reyr
kann meðal annars að vera sú að
ekki er auðgert að skipa honum í
flokk. Ljóð hans eru sundurleit,
bæði að formi o_g efni. Módernisti
er hann enginn. A þjóðlegum grunni
stendur hann ekki föstum fótum
að heldur. Gamankveðskapur hans
getur verið notalegur en er sjaldan
beinskeyttur. í kvæðum hans fer
lítt fyrir kaldhæðni þeirri og hálf-
kæringi sem virðist eiga svo vel við
skapgerð landans. Hann er oft snið-
ugur en sjaldan neyðarlegur. Og
orðaval hans er ekki alitaf sem sam-
stæðast. Manni kemur í hug að
svipmót ljóða hans hefði orðið sterk-
ara ef hann hefði haldið sig við ein-
hveija eina línu, einbeitt sér að
gamankveðskapnum svo dæmi sé
tekið. Sérhæfing er krafa tímanna.
Kristinn Reyr hefur ekki farið að
þeirri kröfu. Hann hefur skipt sér,
kosið að leika fijálslega með hið
dagsdaglega eins og það birtist í
allri sinni fjölbreytni; tekur það
fram yfir hið skáldlega og sígilda
sem vafalaust hefði lyft honum til
hærra mats í heimi bókmenntanna.
Að lokum: Ljóðasafn þetta er
misleitt, efnið úr ýmsum áttum,
ljóðin bæði góð og miðlungs; sumt
glaðbeitt, annað alvarlegt; en sem
heild skilur bókin eftir góð áhrif.
Einar Sigurbjörnsson
Aþanasíusaijátningunni og Ágsborg-
aijátningunni. Sú síðastnefnda fær
lángmest rúm sem eðlilegt er enda
er hún í raun heilt rit. Er farið í j
hveija grein játningarinnar fyrir sig
og hún er skýrð. Lokakafli bókarinn-
ar fjallar um fræði Lúthers minni.
Sundurliðuð bókaskrá er í lok inn- ■
gangs (bls. 27-29) og í bókarlok er
atriðisorðaskrá.
Því ber ekki að neita að frásagnir
af eijum kirkjunnar manna fyrr á
öldum eru heldur þreytandi lestur.
Maður skynjar að í raun voru menn
að deila um allt aðra hluti en hárfín-
ar skilgreiningar guðdómsins. Þar var
barist um völd og annað sem þessum
heimi tilheyrir. Engu að síður eru
þessar frásagnir allar nauðsynleg
undirstaða til skilnings á því sem
eftir kemur. Ágsborgaijátningin er
að hluta til svar og svör og andmæli
við ýmsu sem haldið var fram áður
og því er nauðsynlegt að vita hvað
það var.
Þegar kemur í seinni hluta bókar
verður Iesturinn vissulega ánægju-
legri. Umfjöllun höfundar er hrein
og tær og borin uppi af trúarlegri j
sannfæringu. Að mínu viti hlýtur
hann að vera góður uppalandi verð-
andi presta, því að trú hans er björt j
og heilbrigð og lýsir djúpum skilningi
á mannlegu eðli og mannlegum kjör-
um. Hún ofbýður ekki þeirri skynsemi
sem okkur er gefin og okkur er ætl-
að að nota. Bók Einars Sigurbjörnss-
onar er þannig gott og hollt vega-
nesti hveijum þeim sem lætur sig
trúmál einhveiju varða.