Morgunblaðið - 10.11.1994, Blaðsíða 1

f
88 SÍÐUR B/C/D
257. TBL. 82. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Demókratar bíða mikinn ósigur í sögulegum kosningum í Bandaríkjunum
Clinton seg-
ir ábyrgðina
sína að hluta
Washington. Reuter.
REPÚBLIKANAR unnu stórsigur á demókrötum í kosningunum í Banda-
rikjunum á þriðjudag og fengu meirihluta í báðum deildum þingsins í
fyrsta skipti í 40 ár. Þetta er mikið áfall fyrir Bill Clinton forseta, sem
sagði í gær á fyrsta blaðamannafundi sínum eftir kosningarnar að kjósend-
ur hefðu dregið demókrata til ábyrgðar fyrir að standa ekki undir þeim
vonum sem við þá voru bundnar. „Ég viðurkenni minn hluta ábyrgðarinn-
ar á þessum kosningaúrslitum,“ bætti forsetinn við og lýsti kosningunum
sem „byltingu". Hann lofaði ennfremur að gera allt sem á valdi hans
stæði til að tryggja gott samstarf við repúblikana á þinginu.
Clinton ræddi í gær við Robert
Dole, leiðtoga repúblikana í öld-
ungadeildinni, og Newt Gingrich,
sem verður-að öllum líkindum næsti
forseti fuiltrúadeildarinnar. „For-
setinn gerði þeim ljóst að hann
myndi bjóða þeim samvinnu, að
hann vildi samstarf við leiðtoga
repúblikana og meirihluta þeirra á
þinginu," sagði fréttafulltrúi Clint-
ons, Dee Dee Myers. „Frámtíð
bandarísku þjóðarinnar er í veði.“
Cuomo féll
„Ég vil láta þig vita strax að við
viljum vinna með þér þegar við
getum það,“ kvaðst Dole hafa sagt
við Clinton. „Ég tel ekki að við tök-
umst strax á við hluti sem kalla á
átök við forsetann," sagði Gingrich.
Hann hvatti þó til þess að nýja þing-
ið léti mikið að sér kveða fyrstu 90
dagana eftir að það kemur saman
í janúar.
Repúblikanar fengu einnig flest
ríkisstjóraembættin, meðal annars
í tveimur af höfuðvígjum demó-
krata, New York og Texas. Mario
Cuomo, sem hafði verið ríkisstjóri
í New York í þijú kjörtímabil, beið
ósigur fyrir lítt þekktum repúblik-
ana, George Pataki. Ann Richards,
ríkisstjóri í Texas, tapaði fyrir
George W. Bush, syni forsetans
fyrrverandi.
Repúblikanar verða með ríkis-
stjóra í að minnsta kosti 29 ríkjum
eftir kosningamar og demókratar í
20. Ekki var enn vitað í gær hver
verður ríkisstjóri Maryland.
Reuter.
Demókrati til liðs við repúblikana
RICHARD Shelby, öldungadeildarþingmaður frá Alabama, tilkynnti í gær að hann hefði ákveðið
að segja skilið við demókrata og ganga til liðs við repúblikana. Við það jókst meirihluti repúblik-
ana, sem hafa nú 53 sæti í öldungadeildinni en demókratar 47. „Ég .taldi að svigrúm væri fyrir
íhaldssaman demókrata frá suðurríkjunum í Demókrataflokknum. Það reyndist hins vegar ekki-
vera rétt,“ sagði Shelby. Á myndinni sýnir hann samstöðu með Robert Dole, leiðtoga repúblikana
í öldungadeildinni (t.v.), og Phil Gramm, þingmanni repúblikana frá Texas.
Repúblikanar eru nú með 53
þingmenn í öldungadeildinni og
demókratar 47. Meirihluti repúblik-
ana í fulltrúadeildinni er naumur;
þeir þurftu að vinna 40 þingsæti
og bættu við sig að minnsta kosti
47.
Margir repúblikanar líta svo á
að eftir þessi úrslit sé baráttan fyr-
ir forsetakosningarnar 1996 í raun
hafin og þeir telja sig eiga sigur
vísan.
„Dauðadómur yfir Clinton“
Mörg dagblöð í Evrópu sögðu
úrslitin „dauðadóm yfir Clinton“ og
fréttaskýrendur óttuðust að þau
hefðu áhrif á utanríkisstefnu
Bandaríkjastjórnar þótt Warren
Christopher utanríkisráðherra segði
í gær að svo yrði ekki. Stjórnarer-
indrekar sögðu að Clinton myndi
beita sér meira í utanríkismálum
en áður þar sem ljóst væri að hann
gæti ekki knúið fram þær umbætur
sem hann stefndi að heima fyrir.
■ Þingleiðtogum hafnað/18
■ Repúblikanar sáttfúsir/31
■ Leiðari: Ósigur demókrata/30
Þjóðaratkvæðið um ESB í Svíþjóð
Stjórnin sökuð
um hálfvelgju
Aðeins þrír ráðherrar sagðir beita
sér að ráði í umræðunni um ESB
Kaupmannahöfn. Morgunblaöid.
Reuter
„Ekkjustríð“ í kosning-
unum á Sri Lanka
EFTIR því sem
nær dregur
þjóðaratkvæðinu
um aðild Svía að
Evrópusamband-
inu (ESB) á
sunnudag vex ör-
vænting þeirra
sem styðja aðild-
ina. í sænska dag-
blaðinu Dagens Industrí hafa Ing-
var Carlsson forsætisráðherra og
sænska stjórnin verið gagnrýnd
fyrir að beita sér ekki nóg fyrir
inngöngu Svía, sérstaklega nú
þessa síðustu viku fyrir kosningar.
Landbúnaðarráð-
herra á móti aðild
Blaðið segir að aðeins þrír ráð-
herrar beiti sér að einhveiju marki
í ESB-umræðunni, meðan hinir
leiði hana að mestu hjá sér. Einn
af atkvæðamestu andstæðingun-
um er Margareta Winberg land-
búnaðarráðherra. Sænsku land-
búnaðarsamtökin hafa hins vegar
lýst yfir stuðningi við ESB-aðild
og um alla Svíþjóð hanga vegg-
skilti með stuðningsyfirlýsingum
frá þeim.
Jafnaðarmenn klofnir
Það vakti athygli þegar Carls-
son útnefndi Winberg sem land-
búnaðarráðherra, en Carlsson
ákvað að hafa einnig ESB-and-
stæðinga með, þar sem flokkur
hans, Jafnaðarmannaflokkurinn,
er klofinn í tvennt í afstöðunni tií
ESB. Gagnrýnendur Carlssons
álíta að framganga hans mótist
af þessum sterku andstæðum í
flokknum.
■ Norskir Evrópusinnar/16
KJÓSENDUR á Sri Lanka
gengu að kjörborðinu í gær í
„Ekkjustríðinu“, sem svo hefur
verið kallað, forsetakosning-
um þar sem tvær konur og
ekkjur keppa eftir embættinu.
Er önnur þeirra Chandrika
Bandaranaike Kumaratunga
forsætisráðherra og er hún
fyrir miðri mynd á kjörstað í
Colombo ásamt móður sinni.
Hin konan er Srima Dissanay-
ake.
Báðar misstu konurnar eigin-
menn sína fyrir morðingja-
hendi. Er Kumaratunga spáð
sigri en úrslitin eiga að liggja
fyrir í dag.
Tékkland
Stefnt að
ESB-aðild
árið 1999
Prag. Reuter.
VACLAV Klaus, forsætisráðherra
Tékklands, sagði í gær að Tékkar
myndu sækja um aðild að Evrópu-
sambandinu (ESB) árið 1996, en
kvað ekki raunhæft að ætla að þeir
gengju í sambandið fyrr en árið
1999.
„Viðræðurnar hefjast eftir ríkja-
ráðstefnu sambandsins árið 1996 og
við teljum aðild geta orðið að veru-
leika árið 1999,“ sagði Klaus. Pól-
land og Ungverjaland urðu fyrstu
fyrrverandi kommúnistaríkin til að
sækja um fulla aðild að Evrópusam-
bandinu fyrr á árinu.
Joseph kruzel, aðstoðarvarnar-
málaráðherra Bandaríkjanna, sagði
í gær að Bandaríkjastjórn vildi að
Atlantshafsbandalagið (NATO) tæki
af skarið um að ný lýðræðisríki í
Mið- og Austur-Evrópu gætu fengið
aðild að bandalaginu. Hann sagði
að á fundi varnarmála- og utanríkis-
ráðherra NATO í næsta mánuði yrði
útskýrt í smáatriðum hvaða skilyrði
ríkin þyrftu að uppfylla til að fá
aðild, þótt ekki yrði ákveðið hvenær
af inngöngunni gæti orðið.