Morgunblaðið - 26.11.1996, Síða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Gott að vera
dúðaður
FRETTIR
Morgunblaðið/Kristinn
Kæra á hendur sr. Torfa á Möðruvöllum
Tvenn ummæli
talin ámælisverð
Uppsögn frétta-
manns Sjónvarps
dregin til baka
DÚÐUÐUM í kuldagalla og með
loðhúfu eru litlum börnum, sem
njóta útiveru og gönguferða,
allir vegir færir ekki siður en
fullorðnum. Þrátt fyrir nístandi
kulda í Bankastræti virðist
þessu barni líða ósköp vel í góðu
skjóli í fangi móður sinnar.
Ahugi þess stendur þó ekki til
þess að virða fyrir sér búðar-
glugga heldur að skoða heiminn
með forvitnum augum barnsins
þar sem eitthvað nýtt og skrýt-
ið ber fyrir augu á hverjum
degi.
Keppir um
titilinn hr.
Evrópa
HR. ÍSLAND, Þór Jósefsson, held-
ur utan nk. miðvikudag til að
keppa fyrir íslands hönd í keppn-
inni um titilinn hr. Evrópa 1996.
Keppnin fer
fram á laugar-
dag í Stavanger
í Noregi og eru
keppendur frá 32
Evrópulöndum.
Þetta er í þriðja
sinn sem keppnin
er haldin en f
fyrra sigraði
Björn Andersen
frá Noregi.
Sjónvarps-
stöðin Eurosport fylgist með
keppninni og eru verðlaunin veg-
leg, m.a. hlýtur sigurvegarinn árs
samning við stærstu módelskrif-
stofu karla í Paris, P.H. One.
SIÐANEFND Prestafélags íslands
hefur svarað kæru Bjarna E. Guð-
leifssonar á Möðruvöllum á hendur
séra Torfa Kristjáni Stefánssyni
Hjaltalín, sóknarpresti á Möðruvöll-
um, vegna ummæla sr. Torfa í dag-
blöðum í sumar. Siðanefnd telur
ummælin ámælisverð og vitnar í því
sambandi til eftirfarandi ummæla
varðandi brúðhjón er sr. Jón Helgi
Þórarinsson gaf saman á Möðruvöil-
um þann 30. júní: „Þau voru sýnilega
til í einhvern slag og illindi" og einn-
ig tii ummæla varðandi KFUM: „að
KFUM-menn ... hafi tilhneigingu til
að líta niður á trú annars fólks.“
Siðnanefnd tekur fram að hún
hafi ekki forsendur til að úrskurða
um upphaf og ástæður þeirrar deilu
sem Jcomið hafi upp milli prests og
sóknarfólks í sókninni.
Bendir siðanefnd á að prestur
skuli gæta þess að sýna öðrum virð-
ingu og kærleika í viðmóti og um-
tali. Honum ber að forðast að vekja
eða magna deilur með óvarlegu orða-
iagi eða ógætilegri framkomu, per-
sónulega og opinberlega.
„Einnig ber að árétta það sem í
vígslubréfi stendur: Söfnuði ber að
taka sr. Torfa Kristjáni Stefánssyni
Hjaltalín sem réttum sóknarpresti
sinum og virða hann og hlýða honum
í öllu því sem hann býður í Drottins
nafni og eftir embættisskyldu sinni,
hjálpa honum eftir megni og aðstoða
I því sem hann kann við að þurfa.
Báðir aðilar þurfa því að koma
til móts hvor við annan og hafa
skyldu til þess að finna lausnir og
koma sér saman,“ segir í bréfi siða-
nefndar.
ÞRÖSTUR Emilsson fréttamaður
hjá Sjónvarpinu, sem sagt var upp
störfum í september, hefur fengið
uppsögnina dregna tii baka eftir
að laganefnd BHMR komst að
þeirri niðurstöðu að hún væri ólög-
leg.
Þresti var einnig sagt upp störf-
um í fyrra, en uppsögnin var þá
einnig dregin til baka eftir afskipti
umboðsmanns Alþingis.
Deilt um rétt til fastráðningar
Deilur standa um rétt Þrastar
til fastráðningar. „Ég skrifaði und-
ir ótímabundinn ráðningarsamning
30. júní í fyrra en samkvæmt
ákvæðum kjarasamnings milli fé-
lags fréttamanna og fjármálaráð-
herra segir að hafi menn verið
lausráðnir meira en tvö ár skuli
þeir eiga rétt á fastráðningu,“ seg-
ir Þröstur.
„Um leið og ég var búinn að
rétta samninginn yfir borðið var
mér rétt uppsagnarbréf. Því vildi
ég ekki una og kvartaði fyrst hjá
Ríkisútvarpinu, svo hjá mennta-
málaráðuneyti og vísaði málinu
loks til umboðsmanns Alþingis.
Gildistöku uppsagnarinnar var eft-
ir það tvisvar frestað og fyrir síð-
ustu áramót var hún dregin tii
baka. Þar með hætti umboðsmaður
alþingis afskiptum af málinu.“
Uppsögnin brot á
stj órnsýslulögum
„í september fékk ég annað
uppsagnarbréf þar sem ekki voru
tilgreindar ástæður. Ég vísaði þá
málinu aftur til umboðsmanns og
tii BHMR, sem vísaði því til laga-
nefndar. Nefndin taldi þetta ský-
laust brot á stjórnsýslulögum og
lögum um réttindi og skyldur opin-
berra starfsmanna. Sumt af þess-
um brotum heyrðu undir almenna
dómstóla.
Lögmanni Ríkisútvarpsins og
útvarpsstjóra var kynnt þessi nið-
urstaða og þess krafist að upp-
sögnin yrði dregin til baka. Það
var gert í síðustu viku, en með
skilyrðum. í bréfi kom fram að
þeir gætu þurft að reka mig aftur,
hvenær sem er, vegna þess að
ekki væri stöðuheimild á bak við
ráðninguna. Umboðsmaður alþing-
is mun kanna hvort þessi skilyrði
séu lögleg.“
Ekkert neikvætt mat á
verkhæfni
Aðspurður um málið vísaði
Heimir Steinsson í bréf fram-
kvæmdastjóra Sjónvarps til Þrast-
ar frá 13. nóvember. Þar segir
meðal annars:
„Starf það sem þú gegnir er
ekki starf í fastri og samþykktri
stöðu á fréttastofunni, heldur mið-
ast það við að leysa þá af sem eru
frá störfum vegna leyfa eða af
öðrum ástæðum. Að undanförnu
hefur verið þörf fyrir afleysinga-
starf þitt, en það kann að breyt-
ast, þannig að til nýrrar uppsagnar
getur komið. Ég vii að lokum und-
irstrika að í þessu felst ekkert
neikvætt mat á verkhæfni þinni í
starfi fréttamanns."
Þór Jósefsson,
herra ísland.
Jón Hafsteinn Jónsson kenndi stærðfræði í 33 ár við Menntaskólann á Akureyri og Verslunarskólann
Námsaga vantar
í skólakerfið
Jón Hafsteinn Jónsson, sem kenndi stærðfræði við
Menntaskólann á Akureyri í 33 ár og við Verslunar-
skóla íslands, lét fyrst opinberlega í ljós áhyggjur af
bágborinni stærðfræðikennslu í íslenskum skólum í
grein í Morgunblaðinu árið 1989. Hann hefur síðan
ritað nokkrar greinar í blaðið um þetta efni og lýst
viðhorfum sem eru svipuð þeim sem Áskell Harðarson
setti fram í viðtali við Morgunblaðið á laugardag.
Pétur Gunnarsson ræddi við Jón Hafstein.
JÓN Hafsteinn segist lítið þekkja
til starfsins í grunnskólanum en
veit þó dæmi þess að krakkar sem
vilja komast áfram í stærðfræði-
námi þar mæti úrtölum og séu
bremsuð af. Hann er hefur efa-
semdir um gildi uppeldis- og
kennslufræða og segir aðspurður
hvað hann telji vanta í íslenska
skólakerfið: „Mér finnst að það
vanti námsaga - þá er ég ekki að
meina hegðun nemendanna - held-
ur hvers konar vinnubrögð þeir eru
vandir á. T.d. það að venja krakk-
ana á að nota táknmál rétt í stærð-
fræði. Skynsamir krakkar bjarga
sér samt og finnst það sérviska og
smámunasemi þegar við í fram-
haldsskólanúm krefjumst forréttrar
táknmálsnotkunar. “
Jón Hafsteinn segir að á öllum
skólum séu vankantar. „Skólinn
kemur ekki öllum áleiðis eins og
hann vill og reynir að gera. Vanda-
mál hafa alltaf verið til staðar en
þau hafa stórlega vaxið og ég hygg
að þau hafi vaxið fyrst og fremst
með því að horfið var frá þeim við-
horfum sem fram komu í „Nýju
fræðslulögunum" svokölluðu, sem
sett voru 1946, í ráðherratíð Brynj-
ólfs Bjarnasonar." Nánar um þetta
segir Jón Hafsteinn að á sjöunda
áratgunum hafi „sænsku viðhorfin“
haldið innreið sína í íslenska skóla-
kerfið. „Þá var tekin í notkun flokk-
ur sænskra stærðfræðikennslubóka
í stað dansks. Dönsku viðhorfin
leggja meira upp úr faglegri hæfni,
en nú var farið að draga úr kröfum
ef nemendur eða hópur nemenda
skilaði ekki nógu góðum árangri.“
Hvernig telur þú að eigi að bregð-
ast við afleitri útkomu íslenska
skólakerfisins í alþjóðlegum saman-
burði?
„I fyrsta lagi vil ég ekki taka
allt of mikið mark á þessu. Ég hef
ekki mjög mikið traust á féiags-
fræðingum og þeirra störfum. í
öðru lagi hef ég aldrei við stjórnun
fengist og ekki sóst eftir því og ég
get ekki bent á neina patentlausn.
En ég held nú samt að svarið sé
að auka faglegar kröfur, raða í
bekki eftir áhuga og getu og skipa
svo málum að það sé nemandinn
sjálfur sem beri ábyrgð á frammi-
stöðu sinni.
Mér hefur stundum fundist jaðra
við það að kennarinn sé að gefa sjálf-
um sér einkunn með því að leggja
fyrir létt próf og fá út háa meðalút-
komu. Nú er svo komið að það er
ekki hægt að bera saman einkunnir
úr framhaldsskólum. Nemandi með
hæstu einkunnir í eðlisfræðideild í
einum skóla getur verið iakari en
nemandi með meðaleinkunnir úr
sömu deild í öðrum, skólarnir gera
svo misjafnar kröfur."
Kallar þetta þá á meiri miðstýr-
ingu í framhaldsskólakerfinu?
„Ég myndi fagna meiri miðstýr-
ingu. Þegar ég byijaði að kenna,
árið 1953, var það svo að í stærð-
fræðideild voru tvö fjögurra tíma
próf í skriflegri stærðfræði. Þessi
próf fengum við kennararnir á
Akureyri send að sunnan. Það er
vandi að búa til próf og mér fannst
ákaflega þægilegt að taka við svona
prófum og vita að aðrir skólar sendu
sína nemendur í sama prófið. Mað-
ur gat þá búist við að fá heiðarleg-
an samanburð."
Jón Hafsteinn kom til starfa sem
stærðfræðikennari við MA að loknu
cand. mag. prófi í stærðfræði frá
Kaupmannahafnarháskóla og fékk
fastráðningu eftir eins árs starf án
þess að hafa tekið námskeið í upp-
eldis- og kennslufræðum. „Um það
bil 20 árum síðar var þeim sem
höfðu kennt í fáein ár sleppt við
þær kvaðir."
Hann segir að í skýrslu sem dr.
Benedikt Jóhannesson gerði um
stærðfræðikennslu hér á landi árið
1987 sé hægt að lesa um það hvern-
ig kennurum lá þá strax orð til upp-
eldis- og kennslufræðinnar. Krafan
um uppeldis- og kennslufræði hafí
ávallt verið illa séð meðal kennara
með faglega sérmenntun í raun-
greinum. Jón Hafsteinn segir að um
1980 hafi hann fylgst með því að
ungir og mjög hæfír samkennarar
hans í raungreinum voru knúnir til
að sitja tveggja sumra námskeið í
uppeldis- og kennslufræðum ef þeir
ætluðu sér að stunda kennslu til
frambúðar. „Þá hafði ég allítarlegar
spurnir af þessum námskeiðum.“
„í lok 9. áratugarins kenndi ég
svo með manni sem sótti námskeið
í uppeldis- og kennslufræðum. Ég
man ekki nákvæmlega hve mikill
tími fór hjá honum í að læra um
þróun barnsins á fósturskeiði en
þegar námskeiðið var hálfnað var
barnið um það bil að fæðast. Þegar
hann hætti í þessu námi, skömmu
áður en námskeiðinu lauk, var barn-
ið um það bil að komast af leikskóla-
aldrinum. Hann átti að vera að búa
sig undir það að kenna í framhalds-
skóla.“
Hafa kennarar ekki gagn af því
að læra um vitsmunaþroska og þró-
un sálarlífs barna?
„Það efast ég ekki um en ég
veit ekki hvort það er nákvæmlega
þessi þáttur sem vantar. Þar að
auki held ég að kennara vanti oft
miklu frekar nákvæma þekkingu á
faginu. Ég veit um menn sem hafa
öll sín réttindi í lagi en hafa ekki
fullt vald á stærðfræðilegum hug-
tökum sem þeir þurfa samt að fjalla
um, eins og til dæmis markgildis-
hugtakið.“
Hvað segir þú um þá skilgrein-
ingu að það sé vandi skólakerfisins
að stefna samtímis að því að nem-
endur nái sem mestri færni í náms-
greinunum og öðlist jafnframt sem
mesta og besta getu til hópstarfs
og mannlegra samskipta?
„Ég hygg að uppeldisþátturinn
komi mikið af sjálfu sér. Það er
unnið að honum víðar en í skólun-
um. Ég held að aðalviðfangsefni
skólanna sé hið faglega, þá kemur
hitt af sjálfu sér, eins og áður,“
sagði Jón Hafsteinn Jónsson.