Morgunblaðið - 26.11.1996, Page 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Sannfærandi
siðapredikun
Morgunblaðið/Golli
MAGNÚS Scheving í hlutverki íþróttaálfsins.
LEIKLIST
Loftkastalinn
ÁFRAM LATIBÆR
Höfundur bókar: Magnús Scheving.
Höfundar leikgerðar: Baltasar Kor-
mákur og Magnús Scheving. Höfund-
ur söngtexta: Davíð Þór Jónsson.
Leikstjóri: Baltasar Kormákur. Tón-
list: Máni Svavarsson. Búningar:
María Ólafsdóttir. Leikmynd: Justin
Wallace. Lýsing: Helgi Jóhannesson.
Förðun: Kristín Thors. Hljóð: Máni
Svavarsson, Ivar Ragnarsson og
Sveinn Ómar Grétarsson. Leikarar:
Ari Matthiasson, Guðmundur Andrés
Erlingsson, Ingrid Jónsdóttir, Jón
St. Kristjánsson, Magnús Ólafsson,
Magnús Scheving, Ólafur Guðmunds-
son, Pálína Jónsdóttir, Selma Bjöms-
dóttir, Siguijón Kjartansson, Sigur-
veig Jónsdóttir, Steinn Armann
Magnússon og Þórhallur Ágústsson.
23. nóvember.
ÞEGAR undirritaður las í blaði
allra landsmanna að Magnús
Scheving hefði stungið upp á að
landslýður legði fyrir andvirði hins
daglega sígarettupakka svo hægt
væri að bjóða fjölskyldunni á leik-
sýningu þá sem hér er til umfjöll-
unar lá við að hann tæki upp reyk-
ingar. Þannig vill beinn áróður
kalla fram þveröfug viðbrögð við
þau sem ætlast er til. Það var því
frekar með kvíða en eftirvæntingu
sem haldið var í leikhúsið á laugar-
daginn.
Það kom því á óvart að þrátt
fyrir eindregna afstöðu Magnúsar
Scheving með góðum siðum - eins
leiðigjarnir og þeir geta nú verið
- þá leið sýningartíminn eins og
örskot. Sýningin er nefnilega svo
fjári skemmtileg. Þrátt fyrir að hún
fari hægt af stað er textinn hnitm-
iðaður og fyndinn og gulldrengur-
inn Baltasar Kormákur virðist ein-
staklega laginn við að ná því besta
fram hjá hveijum leikara. Og það
sem kom enn meira á óvart er að
áróðurinn er ekki eins svæsinn og
ætla mátti i fyrstu heldur rúmast
boðskapurinn í hinum sígilda máls-
hætti um að allt sé best í hófi.
Allir ættu að geta fallist á það.
Þó að persónurnar séu staðlaðar
hafa þær allar skýr einkenni og
leikararnir valdir með það í huga.
Allir stóðu sig vel þó sumir hittu
betur í mark en aðrir. Magnús
Ólafsson var mjög viðkunnanlegur
bæjarstjóri og Ingrid Jónsdóttir
kraftmikið hrekkjusvín. í uppá-
haldi var Steinn Armann Magnús-
son sem feita sælgætisætan þó
hann þurfi að gæta að því að svip-
brigðin og framburðurinn taki ekki
of miklum breytingum milli atriða.
Fyndnastur var þó Ólafur Guð-
mundsson sem Nenni; þó hann
tæki einhverjum breytingum til
batnaðar í leiknum var grunnt á
nánösina undir niðri.
Magnús Scheving fer á kostum,
þó að söngröddina virðist hann
hafa fengið að láni. Hann er leik-
ari af guðs náð og það geislar af
honum í hlutverki íþróttaálfsins,
sem er reyndar ekki svo langt frá
þeirri ímynd sem Magnús hefur
skapað sér i fjölmiðlum.
Umgjörð leiksins er unnin af
natni: búningar litríkir og leikmynd
sett saman af snilld. Hvort tveggja
að viðbættum hugvitsamlegum
leikhljóðum skapaði útlit í ætt við
teiknimyndir sem umhverfi hinna
skýrt dregnu persóna. Þó hægt sé
að finna að hlutum eins og að sum-
ar persónurnar í hópatriðum væru
í skugga, flatneskjulegum söng-
textum og óskýrum söng á köflum
breytir það því ekki að sýningin
er frábær skemmtun. Viðburðarík
saga og grípandi laglínur tryggja
að engum leiðist. Þessi sýning er
enn ein fjöður í hatt Baltasar Kor-
máks og sýnir að Magnús Scheving
getur allt.
Sveinn Haraldsson
Nýjar
hljómplötur
• FYRSTI geisladiskur
Karlakórs Keflavíkur er
kominn út. Karlakórinn hefur
sungið víða um land og einnig
erlendis.
Karlakór Keflavíkur
syngur á plötunni lög eftir ís-
lenska og erlenda höfunda,
undir stjórn Vilbergs Viggós-
sonar og við undirleik Agötu
Joó, en þau hafa starfað með
kórnum sl. þijú ár. Undirleik-
ari á harmoniku er Ásgeir
Gunnarsson og á bassa Þórólf-
ur Þórsson.
Fjöldi kórfélaga er nú 41.
Einsöngvarar, sem allir koma
úr röðum kórfélaga, eru Eiður
Örn Hrafnsson, Guðmundur
Haukur Þórðarson, Steinn Erl-
ingsson og Þórður Guðmunds-
son.
Upptökur fóru fram í Studio
Stemmu og var upptökustjóri
Sigurður Rúnar Jónsson. Ljós-
myndir af Suðurnesjum prýða
fram- og bakhlið disksins, önn-
ur er frá smábátahöfninni í
Keflavík í vetrarstemmningu
en hin er sólarlagsmynd af
orkuveri Hitaveitu Suðurnesja
í Svartsengi. Myndir af kórfé-
lögum tóku Páll Hilmarsson
og Nýmynd í Keflavík.
Um hönnun sá Guðbrandur
Örn Arnarsson en framleið-
andi er Skref hf. Útgefandi
disksins er Karlakór Keflavík-
ur. Verðkr. 1.999.

Morgunblaðið/Silli
FRAMHALDSSKÓLANEMAR skoða sýninguna.
*
A norrænni slóð“
Húsavík. Morffunblaðið.
Tilþrifalítil tölvulist
SAFNAHUSIÐ á Húsavík
gekkst fyrir sýningu síðastliðna
viku, sem nefnist „Á norrænni
slóð“. Þetta er samnorræn far-
andsýning í tengslum við svo-
nefnt Nordliv verkefni og hefur
hún farið víða, staðið yfir frá
árinu 1995, en mun ljúka á næsta
ári.
Meginmarkmið sýningarinn-
ar er að fjalla um og miðla
ýmsu um norræna menningu í
fortíð og nútíð og horfa inn í
framtíðina. Sýningin á að minna
okkur á hvað það er sem gerir
okkur að Norðurlandabúum og
hvað skapar sérstöðu okkar.
Ungir og gamlir fjölmenntu á
sýninguna og rifjaði hún margt
upp fyrir þeim öldruðu um for-
tíðina og benti þeim yngri á
sögu liðinna alda og við hvað
var búið sem mun hafa komið
mörgum skólanemendum for-
vitnilega fyrir sjónir.
Sýningin var mest sótt af
skólanemendum sem skoðuðu
hana undir leiðsögn kennara.
MYNPLIST
Gallcrí
Ingólfsstræti 8
TÖLVULIST
Pekka Niskanen. Opið kl. 14-18 alla
daga nema mánudaga til 1. desem-
ber; aðgangur ókeypis.
TÖLVAN hefur farið sigurför
um heiminn undanfarinn áratug,
og á allra síðustu árum og jafnvel
mánuðum hefur staða hennar sem
vinnutækis og vettvangs fyrir
myndlist valdið gífurlega áhrifa-
mikilli en hljóðlátri byltingu, sem
enn sér ekki fyrir endann á. Nú
er svo komið að hægt er að nálg-
ast myndefni helstu listasafna ver-
aldar í gegnum tölvusamkskipti á
hinum svonefnda veraldarvef,
listamenn halda fjölbreyttar sýn-
ingar á sama vettvangi, umræður
og greinaskrif um listir og gildi
þeirra í ljósi síðustu tækninýjunga
fylla fjölda umræðuhópa og ráð-
stefna, þar er hægt að nálgast
fræðsluefni um gengna sem núlif-
andi listamenn, og loks kynna lista-
verkasalar varning sinn fyrir
mögulegum kaupendum um allan
heim.
Fyrir þá sem hafa fengið smjör-
þefinn af þessari byltingu og fylgj-
ast með henni að einhveiju leyti
er því lítið nýtt við myndlist unna
með tölvu. Fjöldi listamanna nýtir
sér möguleika hennar sem öflugs
vinnutækis, og nú þegar hafa ver-
ið settir upp „sýningarsalir" á vett-
vangi veraldarvefsins, m.a. hér á
landi. Tölvulist er ekki lengur ný
af nálinni.
Af sýningu Pekka Niskanen
mætti þó ráða að svo væri. Hér er
mikið látið með þá staðreynd, að í
tölvum geti listamaður (og raunar
hver sem er) leikið sér með letur-
stærðir, liti og myndir, og að síðan
sé hægt að setja efnið fram með
ýmsum hætti, t.d. í risastórum út-
prentunum. En nýjabrum þessara
tæknimöguleika er farið að fölna,
auk þess sem það vekur ætíð upp
spurningar um hvert sé framlag
listamannsins sjálfs (í tengslum við
þessa sýningu kemur fram að aðrir
aðilar hafa tekið ljósmyndir, verið
fyrirsæta, aðstoðað við textagerð
og framsetningu efnisins á verald-
arvefnum). Því hljóta sýningargest-
ir að líta nánar á viðfangsefnið
sjálft, þ.e. texta og myndir, og
meta listfengið á grunni þess - og
hér reynast tilþrifalitlar neðanbelt-
ishugrenningar í fyrirrúmi.
í afar metnaðarfullum inngangi
tengir danskur listamaður, gagn-
rýnandi og rithöfundur list Pekka
Niskanen við þá alla í senn, Paul
Gauguin, Jackson Pollock og Marel
Duchamp. Síðan undirstrikar hann
þá skoðun sína að kynlíf, líkaminn
og stærðin séu gegnumgangandi
stef í verkum Niskanen með því
að lýsa niðurlægingu konunnar
sem finnskum samkvæmisleik sem
aðeins sé hægt að draga eina álykt-
un af: „Hið finnska umhverfi er
óvægið."
Það er erfitt að sjá samhengi
þessara skrifa við þann texta sem
hér er á veggjum (sem fjallar í sem
stystu máli um að kynhneigð lista-
mannsins sé forrituð í líkamsfit-
una) eða við myndirnar. Hvorugt
stendur undir þessum hástemmdu
lýsingum, en minnir þess í stað á
léttvægar skólablaðaskriftir, sem
flestir ganga í gegnum á fram-
haldsskólastiginu.
Sumir eru lengur að komast af
þessu spori en aðrir, en umbúðir
tölvuvinnslunnar bæta þó ekki
innihaldið.
Eiríkur Þorláksson
Ef engill ég væri...
TÓNLIST
III j« m <1 i s k a r
UM UNDRAGEIM,
ÍSLENSK SÖNGLÖG
Elísabet E. Eiríksdóttir sópran, Elín Guð-
mundsdóttir, píanó. Hljóðritun fór fram í Fella-
og Hólakirlqu, Reylgavík. Upptökustjóm: Sig-
urður Rúnar Jónsson. Stafræn h(jóðvinnsla:
Studio Stemma e.hf. Dreifmg: Japis ehf. Stef
1996, EFEOOl.
ELÍSABET F. Eiríksdóttir er í hópi okk-
ar þekktari söngvara, hefur m.a. tekið þátt
í mörgum óperuuppfærslum, en stærstu
sviðshlutverk hennar eru Amelia í Grímu-
dansleik og Leonora í II Trovatore, báðar
eftir Verdi, og Tosca í samnefndri óperu
Puccinis; einnig fyrsta hirðmeyja nætur-
drottningarinnar í Töfraflautu Mozarts,
einnig sungið fjölda smærri hlutverka. Hef-
ur einnig komið fram sem einsöngvari með
helstu hljómsveitum og kórum landsins
(Messías Hándels, Messa í f-moll eftir
Bruckner, Requiem Faurés og Magnificat
Bachs). Hún hefur haldið fjölmarga einka-
og samsöngstónleika og komið fram í út-
varpi og sjónvarpi.
Elín Guðmundsdóttir stundaði nám í
semballeik að loknu píanókennaraprófi við
Tónlistarskólann í Reykjavík. Lauk hún ein-
leikaraprófi á sembal 1975. Hún hefur kom-
ið fram á fjölda tónleika, einkum sem sem-
balleikari í kammertónlist, en einnig með
Sinfóníuhljómsveit íslands og við flutning
stærri kórverka.
Báðar starfa þær sem kennarar við Söng-
skólann í Reykjavík.
Af framansögðu má ráða að á þessum
hljómdiski má heyra góðan söng og píanó-
leik í (mis)fallegum íslenskum sönglögum,
enda er sú raunin. Elísabet er ekki aðeins
góð söngkona, hún túlkar oft inntak lag-
anna með miklum ágætum án þess að yfir-
drífa eða skemma stíl þeirra og lagræna
línu. Elín er góður undirleikari, þótt mér
hafi fundist hún nota pedalann af óþarfa
örlæti, en þetta er sjálfsagt smekksatriði.
Söngskráin er giska fjölbreytt, og nokkr-
ar þekktar perlur prýða hana. Hvað sem
hver segir eru íslensk sönglög ekki öll jafn
góð — og ófá frekar leiðinleg. Mörg ágæt
tónskáld falla iðulega í þá freistni að semja
lög að ólagrænum textum (sem oft er mjög
hnyttinn og góður skáldskapur og kliðmjúk-
ur sem slíkur). Slíkum lögum, sem stundum
eru að einhveiju leyti í ek. „parlando“-stíl
sem minnir á tón, hættir til að drepa fyndn-
ina og dreifa snilldinni án þess að koma
að einfaldri og þokkafullri laglínu, sem túlk-
að getur andrúm ljóðsins. Davíð Stefánsson
er aftur á móti dæmi um skáld sem nýtur
sín í góðri sönggerð, enda var hann sjálfur
ek. trúbador í ljóðlist sinni, a.m.k. á yngri
árum. Og Páll Isólfsson var kjörinn til að
ljá henni einfalda og sláandi tóna. „Gömlu
mennirnir" kunnu að velja sér réttu textana
og sömdu við þá mörg gullfalleg lög. Næg-
ir að minna á Emil Thoroddsen, Sigfús Ein-
arsson, Karl 0. Runólfsson, að ógleymdum
Sigvalda Kaldalóns. í dag höfum við ágæt
tónskáld, sem gera marga gullfallega hluti
— hafa jafnvel smíðað gersemar, en látum
það duga í bili í stuttri umfjöllun.
Þetta er m.ö.o. góður og eigulegur hljóm-
diskur fyrir þá sem heillast af vel fluttum
íslenskum sönglögum og söng yfirleitt.
Hljóðritun góð. „ , , „...
Oddur Bjornsson