Morgunblaðið - 28.11.1996, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Golli
Að leik við Ráðhúsið
Formaður Félags raungreinakennara
Kennaramenntun
þarfnast rækilegr-
ar endurskoðunar
414 þúsund krónur
í björgunarlaun
Hætta var
ekki yfir-
vofandi
HÉRAÐSDÓMUR Austurlands hef-
ur dæmt Fiskmark hf. í Þorlákshöfn
til að greiða Borgeyju hf. á Höfn
rúmar 414 þúsund krónur. Hvanney
SF, bátur Borgeyjar, dró Jón Klem-
enz ÁR, bát Fiskmarks, til hafnar í
júlí 1994 eftir að net fór í skrúfu
Jóns Klemenz og var deilt um laun
fyrir aðstoðina.
Borgey hf. krafðist tæplega 2,7
milljóna króna björgunarlauna _og
byggði á því að Jón Klemenz ÁR
hefði verið í yfirvofandi hættu og
áhöfnin ekki getað siglt bátnum
hjálparlaust til hafnar. Því bæri að
greiða björgunarlaun samkvæmt
siglingalögum, sem hefðu að geyma
viðurkenndar meginreglur um
ákvörðun björgunarlauna. Þá hafi
endi verið bundinn á veiðiferð
Hvanneyjar og það leitt tilcjartjóns
fyrir útgerð og áhöfn bátsins.
Af hálfu Fiskmarks var bent á
að greitt hefði verið að fullu fyrir
aðstoðina með ávísun frá Vélbáta-
ábyrgðafélagsins Gróttu, vátryggj-
anda Jón Klemenz ÁR, en fjárhæðin
nam 414.375,00 krónum. Uppgjörið
hafi farið fram strax og kröfur hafi
borist, en Borgey ekki innleyst tékk-
ann. Af hálfu Fiskmarks var m.a.
bent á, að meta bæri kringumstæð-
ur. Veður hafi verið gott, ekki um
yfirvofandi hættu að ræða, skipveij-
ar á Hvanney hafi ekki lagt sig í
hættu og þeir hafi verið hættir veið-
um og á landleið, svo tjón þeirra
hafi ekkert verið.
Miðað við
reglur LIU
Dómarinn, Ólafur Börkur Þor-
valdsson, tók undir að hætta hefði
ekki verið yfirvofandi, þrátt fyrir að
Jón Klemenz hefði ekki komist til
hafnar fyrir eigin vélarafli. Borgey
ætti rétt á björgunarlaunum sam-
kvæmt siglingalögum. Tíðkast hefði
í tilvikum sem þessum að líta til
uppgjörsreglna eins og þær birtust
í „umburðarbréfi" Landssambands
íslenskra útvegsmanna um björgun-
arlaun og ákvörðun þeirra. Þar kæmi
fram svokallaður „Goðataxti", en
með því að miða björgunarlaun við
hann væri krefjandi þóknunar leyst-
ur undan því að þurfa að sýna fram
á þann kostnað sem aðstoðin hefði
bakað honum. Borgey hefði ekki
sundurliðað kröfu sína eða lagt fram
sönnunargögn um tjón vegna björg-
unarinnar, heldur skírskotað til þess
að húftryggingarverðmæti Jón
Klemenz væri rúmar 67 milljónir.
Dómarinn sagði að miðað við
þetta væri rétt að ákvarða Borgey
sömu björgunarlaun og vátrygging-
arfélagið hafði gert, eða rúmar 414
þúsund krónur, auk dráttarvaxta frá
dómsuppsögu. Hins vegar var Borg-
ey gert að greiða Fiskmarki 100
þúsund krónur í málskostnað.
EIRÍKUR Jónsson, formaður Kenn-
arasambandsins, segir að það hljóti
að teljast kostur að kennarar læri
ekki aðeins kennslufag sitt heldur
einnig að koma því til skila.
„Blanda af fagþekkingu og upp-
eldis- og kennslufræði er það sem
talið hefur verið nauðsynlegt til að
stunda kennslu. Það má síðan alltaf
deila um í hvaða hlutföllum þetta
er,“ segir Eiríkur. Jón Hafsteinn
Jónsson fyrrverandi stærðfræði-
kennari gagnrýndi í viðtali í Morgun-
blaðinu í vikunni að uppeldis- og
kennslufræði væri gert að skilyrði
fyrir rétti til kennslu.
„Það má líka spyija hvers vegna
RÁÐHÚS Reykjavíkur tekur á
sig ýmsar myndir, eftir sjónar-
horni áhorfandans. Ljósmyndar-
í FOLDASKÓLA hefur verið reynt
að fara nýjar leiðir við raungreina-
kennslu. Ragnar Gíslason skólastjóri
segir að starfið hafí skilað góðum
árangri, en til að bæta kennslu sé
árangursrikast að gefa kennurum
meiri möguleika á að skipta bekkj-
um. Foldaskóli hafi farið út á þá
braut að flokka nemendur eftir
frammistöðu í nokkrum námsgrein-
um og áformað sé að þróa þessa
skiptingu áfram m.a. með það að
markmiði að sinna afburðagreindum
nemendum betur en nú er gert.
í nokkur ár hafa allir nemendur
einstaklingur sem búinn er að taka
bóklega þáttinn í rútuprófi þurfi líka
að taka ökuprófið? Mönnum dettur
yfirleitt ekki í hug varðandi önnur
störf en kennslu að nægilegt sé að
taka bara hluta af því námi sem er
skilyrði fyrir viðkomandi starfi. Það
verður að fara eftir þeim leikreglum
sem giida,“ segir Eiríkur.
„Hér á landi er kennaranám
styttra en víða annars staðar. Við
höfum verið að beijast fyrir því að
lengja það. Búið var að ákveða að
lengja námið fyrir nokkrum árum,
en því var frestað í sparnaðarskyni.
Það á eftir að verða okkur dýrkeypt
í framtíðinni ef menn sjá ekki að sér.“
inn myndaði þessa krakka, sem
voru að leik við suðurhlið hússins
á dögunum.
í 4.-7. bekk Foldaskóla tekið þátt í
nýsköpunarstarfi á sviði raungreina-
kennslu. Fleiri skólar hafa tekið
þátt í þessu starfi en Foidaskóli hef-
ur verið skilgreindur sem móður-
skóli í þessu verkefni.
„Nýsköpunin byggist á því að
beina sjónum nemandans að grunn-
inum og fá hann til að hugsa allar
þarfir sínar upp á nýtt. Við erum
að reyna að kalla fram þá hugsun
hjá krökkunum, að þeir séu ekki
bara þiggjendur þeirrar tækni sem
þeir umgangast daglega heidur þátt-
takendur. Við hvetjum þá til að
greina þarfirnar og koma fram með
hugmyndir um hvernig er best að
svara þeim með tækniþekkingu. Við
þessa vinnu rekast þeir á vandamál
sem þeir verða að leysa með kunn-
áttu í eðlisfræði, efnafræði og stærð-
fræði,“ sagði Ragnar Gíslason.
Hann sagði að tilgangurinn með
náminu væri m.a. að örva sjálfstæða
hugsun nemendanna og sköpunar-
þörf. Allir nemendur í 4.-7. bekk
tækju þátt í þessu námi en nemar
í 10. bekk gætu tekið þetta sem val
og í það færu krakkar sem hefðu
sérstakan áhuga eða færni í raun-
greinum. Einnig ættu nemendur
kost á að vinna sérstaklega á þessu
sviði í tómstundastarfi eða í Félagi
ungra uppfinningamanna.
Góður árang-ur
Ragnar sagði að í öllum grunn-
skólum borgarinnar væri nemendum
í 10. bekk boðið upp á val í eðlis-
fræði, en víða ættu skólar í erfiðleik-
BÁG staða íslenskra grunnskóla-
nemenda í stærðfræði og náttúru-
fræðigreinum á að dijúgum hluta
rætur að rekja til illa skipulagðs
náms \ Kennaraháskóla íslands, að
mati Ástu Þorleifsdóttur, formanns
Félags raungreinakennara.
Hún bendir á að í KHÍ, sem út-
skrifar um 90% af öllum grunn-
skólakennurum, séu því sem næst
engar raungreinar í kjarna og þann-
ig sé verið að útskrifa almenna
kennara án þess að þeir hafi í raun
almenna þekkingu. Ástandið sé
heldur betra í kennaradeild Háskól-
ans á Akureyri, þar sem allir kenn-
aranemar taki raungreinakjarna og
fái ákveðna undirstöðu í öllum
greinum náttúrufræðinnar.
Uppsafnaður vandi
Á síðastliðnum vetri hélt Félag
raungreinakennara málþing þar
sem fjallað var um stöðu raun- og
tæknigreina í íslensku skólakerfi.
Til málþingsins var boðið raun-
greinakennurum í grunn- og fram-
haldsskólum af öllu landinu. At-
hygli vakti að einungis þrír grunn-
skólakennarar mættu til þingsins.
Að sögn Ástu komu aftur á móti
allnokkrir prófessorar frá Háskóla
íslands, sem töldu sig glíma við
uppsafnaðan vanda. Félag raun-
greinakennara hyggst halda um-
ræðunni áfram á málþingi í Nor-
ræna húsinu 10. desember nk., þar
sem fjallað verður um stefnu og
úrbætur í kennslu raun- og tækni-
greina.
Ásta segir ljóst að kennara-
menntun hér á landi þarfnist ræki-
um með að fá menntaða raungreina-
kennara til starfa. Foldaskóli hefði
verið heppinn hvað þetta varðaði.
Undanfarin ár hafa grunnskólarn-
ir tekið þátt í sérstakri nýsköpunar-
keppni. Hlutir, sem nemendurnir
hafa smíðað, eru sýndir og bestu
hugmyndirnar verðlaunaðar. Folda-
skóli hefur, einn grunnskóla Reykja-
víkur, einnig tekið þátt í Hugvísi,
sem er eðlisfræðikeppni framhalds-
skólanema. Skólinn náði í úrslit með
hönnun á húsi byggðu með tilliti til
snjóflóðahættu og hugmynd að vist-
kerfi á Mars.
Unnið af veikum mætti
Ragnar sagði að þetta nýsköpun-
arstarf væri unnið af veikum mætti.
Það væri styrkt af þróunarsjóði
grunnskóla, TR, Fræðslumiðstöð
Reykjavíkur og þróunarsjóði grunn-
skóla Reykjavíkur. Sömuleiðis hefðu
Samtök iðnaðarins og Tækniskóli
íslands veitt þessu starfi stuðning.
Ragnar sagði að fyrirhugað væri
að halda áfram að styrkja þetta
starf. M.a. væri fyrirhugað að halda
námskeið í vor fyrir kennara skólans
þar sem fjallað væri um tækni og
raungreinar og leiðir til að bæta
kennslu í þeim.
Ragnar sagði að ein leið til að
bæta raungreinakennsluna væri að
skipta bekkjunum niður í hópa. Það
væri mjög erfitt fyrir kennara að
aðstoða nemendur við tilraunir í eðl-
isfræði þegar bekkurinn væri óskipt-
ur. Sömuleiðis þyrfti að endurnýja
kennsluefni.
legrar endurskoðunar. „Það er
langt frá því að þetta sé ný um-
ræða en niðurstöður þessarar nýju
rannsóknar hafa hrist upp í fólki.
í rauninni hefði hún ekki getað
komið á betri tíma, þar sem við
erum að fara að vinna nýjar nám-
skrár og taka inn ný lög um mennt-
un í landinu, bæði í grunn- og fram-
haldsskólanum."
Almennir kennarar án
almennrar menntunar
Eitt af því sem komið hefur fram
að undanförnu er að íslenska skóla
skorti kennslutæki og að þau sem
til eru séu gömul og úrelt. „Við
erum kannski verr sett hér en sum-
ar aðrar þjóðir en á heimsvísu erum
við alls ekki illa sett,“ segir Ásta.
„Menn eru alltaf að reyna að
finna einhvern til að hengja en í
þessu tilfelli þarf ekki að hengja
neinn. Við þurfum bara að taka
okkur á og gera eitthvað í málinu.
Það er engin ein orsök fyrir því
hvernig komið er heldur er það
samverkan margra þátta. Af ein-
hveijum ástæðum hefur farið lítið
fyrir spurningunni hveijir mennt-
uðu þessa kennara, hver skipuiagði
þá menntun og á hvaða forsendum.
Hvaða speki liggur til dæmis á bak
við það að almennur kennari hafi
ekki almenna menntun?“ segir Ásta
og bætir við að nú sé nauðsynlegra
en nokkru sinni fyrr að auka virð-
ingu og verðmæti menntunar. Til
þess þurfi meðal annars að fjár-
festa í menntakerfinu í stað þess
að skera niður í því.
Nemendum skipt eftir
frammistöðu
í umræðu sem orðið hefur í kjöl-
far frétta af slökum árangri ís-
lenskra barna í stærðfræði og raun-
greinum hefur verið bent á að ís-
lenskt skólakerfi sinni ekki nægi-
lega vel afburðagreindum nemend-
um.
Ragnar sagði að í Foldaskóla og
nokkrum öðrum grunnskólum í
Reykjavík væri nemendum skipt í
hópa eftir getu í íslensku, stærð-
fræði, ensku og dönsku.
„Við erum með fleiri tíma í ís-
lensku og stærðfræði en við eigum
að vera með. Við byggjum þetta
upp með þeim hætti að nemendur
eru ekki í eiginlegri sérkennslu.
Nemendur sem eiga í erfiðleikum
með að tileinka sér námsefnið fara
hægar yfir og eru færri í hóp, en
þeir sem eru fijótari fá að njóta sín
betur. Þessu tel ég að skólarnir
mættu gera meira af, en til þess
að svo megi verða þurfa þeir fleiri
kennslutíma til ráðstöfunar. Með
þessu móti gætum við bætt skóla-
starfið," sagði Ragnar.
Ragnar sagðist ekki vera þeirrar
skoðunar að það væri forgangsmál
að lengja viðverutíma barnanna í
skólunum eins og foreldrasamtökin
hafa lagt mikla áherslu á. Það þyrfti
að gefa kennurunum færi á að
skipta bekkjum í hópa, en með því
móti væri hægt að bæta kennsluna,
ekki síst í greinum eins og stærð-
fræði og öðrum raungreinum.
Kennari þarf að geta
komið faginu til skila
Foldaskóli hefur verið í forystu við uppbyggingu raungreinakennslu
Nauðsynlegt að skípta
bekkjum meira en nú er gert