Morgunblaðið - 28.11.1996, Blaðsíða 50

50 FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ROBERTS.
DORSEY
+ Robert S. Dors-
ey, lög^naður og
fyrrverandi ofursti
í bandaríska flug-
hernum, var fædd-
ur í Little River í
Kansas 13. maí
1916. Hann andað-
ist í Norfolk í
Bandarikjunum 18.
mars síðastliðinn.
R.S. Dorsey var for-
ingi í flugher
Bandaríkjanna í 22
ár og lauk herþjón-
ustu árið 1964.
Hann gerðist þá
meðeigandi í Iögfræðifyrirtæk-
inu Hofheimer, Nusbaum and
McPhaul í Norfolk, og stundaði
lögfræðistörf þar til ársins
1988.
Hann starfaði í varnarliði
Bandaríkjanna á Islandi árin
1952-1953, fyrst sem forstöðu-
maður lögfræðideildar varnar-
liðsins og síðar sem yfirmaður
flugrekstrar varnarliðsins á
Keflavíkurflugvelli.
Útför hans fór fram í Arling-
ton í Virginíufylki 4. apríl síð-
astliðinn.
Lífið hefir sitt upphaf og lyktir,
án ákveðinna tímamarka. Það er
lífshlaupsins lögmál. Mér komu
þessi orð í hug, þegar ég frétti um
lát míns einlæga vinar og félaga
um áratugaskeið, Roberts Sears
Dorsey, lögmanns og fyrrum of-
ursta í bandaríska flughemum, en
hann lést í Norfolk, Bandaríkjunum,
þann 18. mars sl.
Bob Dorsey, en því fyrra nafni
var hann jafnan kallaður, fæddist í
Little River í Kansasfylki þann 13.
maí 1916. Á heimili hans var tónlist
iðkuð og höfð í hávegum og var það
einlægur vilji móður Bobs að hann
legði fyrir sig tónlistamám og lærði
hann að leika á fiðlu, en einkasystir
hans, Betty, lagði stund á píanónám.
Svo fór þó að Bob lagði fiðluna á
hilluna og hneigðist hugur hans
snemma að flugi og flugvélum, og
hóf hann starf hjá föður sínum, sem
tengt var flugrekstri og afgreiðslu
og þjónustu við flugvélar. Lauk hann
flugprófi, en innritaðist síðan í flug-
skóla flugdeildar bandaríska hersins
(US Army Air Corps) í Kalifomíu
og útskrifaðist þaðan með liðsfor-
ingjatign árið 1942. Sama ár hélt
hann til Evrópu til þátttöku í stríð-
inu. Bandaríkjamenn
sendu heilar flugsveitir
til Evrópu, og það varð
hlutskipti hans að
feijufljúga herflugvél
af gerðinni B-26 yfir
Atlantshafið og sam-
kvæmt flugáætlun var
ísland millilendingar-
staður á leiðinni til
Englands. Áður en
hann náði landi á ís-
landi, fór annar hreyf-
illinn út, en með lagni
sinni og kunnáttu við
erfið skilyrði tókst hon-
um að lenda farkosti
sínum farsællega á Reykjavíkurfiug-
velli. Varð það fyrsta heimsókn Bobs
til íslands.
Að aflokinni viðgerð á flugvélinni
í flughæft ástand, hélt Bob áfram
ferð sinni til Englands, þar sem
flugsveit hans var fyrst um sinn
staðsett í þeim stríðsátökum, sem
fram undan voru. Flugsveit Bobs
(The 319th Bomb Group) var síðan
flutt til vígstöðvanna í Norður-Afr-
íku, þar sem Bandamenn áttu í
höggi við hersveitir þýska hershöfð-
ingjans Rommels. Þar hófust
mannskæðar og heiftarlegar orr-
ustur sem Bob tók þátt í, og svo
fór, að í einni árásarferð flugsveitar
Bobs, hæfði kúla óvinarins flugvél
hans, hann hlaut skotsár og flugvél
hans hrapaði í Miðjarðarhafið, þar
sem honum og áhöfn hans var
bjargað við illan leik. Bob var flutt-
ur á sjúkrahús fyrst í Englandi og
síðar í Bandaríkjunum. Þar með
lauk hlutverki Bobs í hildarleik
stríðsins, en hann náði sér að fullu
af þeim skotsárum, er stríðsmenn
Rommels höfðu valdið honum.
Bob hélt áfram störfum sínum
hjá hemum, en eftir stríðið gekk í
gildi í Bandaríkjunum sérstök lög-
gjöf (GI-Bill of Rights) sem hafði
að geyma ákvæði um beint framlag
hins opinbera á greiðslu námskostn-
aðar til ástundunar æðra náms við
háskóla í Bandaríkjunum fyrir her-
menn landsins, sem tekið höfðu
þátt í stríðinu og áhuga hefðu fyrir
slíku námi. Bob notfærði sér þessi
réttindi og innritaðist í laganám við
lagadeild háskólans í Virginíu (Uni-
versity of Virgina Law School).
Lauk hann þaðan laganámi með
glæsibrag. Meðal bekkjarfélaga
Bobs í skólanum var Robert heitinn
Kennedy, sem síðar varð dómsmála-
ráðherra Bandaríkjanna. Að námi
A GOÐU VERÐI
loknu hélt hann áfram störfum hjá
bandaríska hemum, eða nánar til-
tekið hjá bandaríska flughemum,
sem varð sjálfstæð stofnun í her-
afla Bandaríkjanna árið 1947, en
fram að þeim tíma hafði flugherinn
verið sérstök deild innan landhers-
ins. Árið 1949 var vamarbandalag
vestrænna ríkja, NATO, stofnað að
frumkvæði Bandaríkjanna, með
þátttöku fjölmargra annarra vest-
rænna lýðræðisríkja, þar með talið
Ísland, eins og kunnugt er. Á
grundvelli NATO-vamarbandalags-
samningsins var síðan gerður varn-
arsamningur árið 1951, milli ís-
lands og Bandaríkjanna, sem fól í
sér dvöl bandarísks herliðs til varn-
ar landinu á vegum NATO og í
samræmi við stefnu bandalagsins
um vamir á Norður-Atlantshafs-
svæðinu. Fyrstu árin eftir gerð
vamarsamningsins eða frá 1952-
1961 var yfirstjóm vamarmálanna
á íslandi á vegum bandaríska flug-
hersins, og það varð til þess að Bob
Dorsey var kallaður til að sinna
skyldustörfum á íslandi á vegum
NÁTO-vamarliðs _ Bandaríkja-
manna. Kom hann til íslands í sína
aðra heimsókn rétt fyrir mitt ár
1952 og dvaldi hér í tæpt eitt og
hálft ár. Bob varð yfírmaður lög-
fræðideildar varnarliðsins, og þar
bar fundum okkar fyrst saman, en
ég hafði þá um nokkurn tíma starf-
að þar við verkefni, er tengdust
samskiptum varnarliðsins við ís-
lensk stjómvöld og stofnanir á
grundvelli ákvæða í vamarsamn-
ingnum milli landanna. Það urðu
mikil og snögg umskipti þegar Bob
tók við forstöðu skrifstofunnar.
Fyrirrennari hans hafði verið frekar
atkvæðalítill og fáskiptinn og af-
köstin eftir því. Bob var annarrar
persónugerðar. Stjómsemi, agi og
skipulagshæfíleikar voru hans að-
alsmerki, framkoma og allt dagfar
endurspeglaði lífsstíl, sem var mót-
aður sjálfsaga og frábærri leikni
og þjálfun í umgengni og samskipt-
um við menn og málefni. Hann
krufði öll mál, sem komu til hans
kasta til mergjar af gerhygli og
eðlislægri rökhyggju, kunni skil á
að greina á milli aukaatriða og
aðalatriða til að komast að kjarna
hvers máls. Við lausn viðfangsefna,
sem komu til umfjöllunar og
ákvörðunar, var undanfari þeirra
það verklag hans að leggja fram
hnitmiðaðar og stuttorðar spum-
ingar við aðstoðarmenn sína og
starfsbræður, og hlusta á svör
þeirra og viðbrögð. Niðurstöður
úrlausnarefnisins byggði hann svo
á því hvað fram hefði komið, dró
sínar ályktanir af því og tók svo
sína ákvörðun.
Hann útskýrði þetta verklag sitt
með því að segja, að í samskiptum
og til ákvarðanatöku almennt er
lykilatriði að hafa djörfung og dáð
til framsetningar spurninga, og
nema listina að hlusta. Bandaríska
vamarliðið á íslandi var háð ís-
lenskri lögsögu skv. ákvæðum vam-
arsamningsins, og þar af leiðandi
lék honum hugur á að fræðast um:
meginreglur íslenskra laga, og þá'
aðallega á sviði refsi- og skaðabóta-
réttar. Hann bar þær síðan, eftir
því sem við átti, saman við banda-
rísk lög, og sagði að alit skýrðist.
við samanburð. Vom það hans ein-
kunnarorð, sem hann gjaman vitn-
aði til. Það varð mér mjög lærdóms-
ríkt að eiga þess kost að vinna
undir stjórn Bobs, fræðast og læra
af honum. Mætti líkja því við fram-
haldsnám, og reyndist það mér
dijúgt veganesti á lögmannsferli
mínum síðar.
Bob veitti lagadeild vamarliðsins
forstöðu í nokkra mánuði, en var
fluttur til í starfi vegna reglugerða-
breytinga hjá flughemum um stöðu
flugréttinda. Hann vildi ekki gefa
þau eftir, og kaus að viðhalda þeim.
Við þessi starfsskipti tók hann við
yfirstjóm alls flugreksturs varnar-
liðsins á Keflavíkurflugvelli. í starfi
sínu flaug hann reglulega Douglas ’
Dakota (DC-3) flugvélum hersins á
íslandi, og kannaði og lenti flugvél
sinni á öllum flugvöllum landsins
þar sem lendingarhæft var fyrir
þessa gerð flugvéla. Hann varð við
þessi starfsskipti virkari í beinum
stjórnunar- og rekstrarstörfum í
viðræðunefnd um stjóm stöðvarinn-
ar við íslensk stjómvöld, og með
starfi sínu á þeim vettvangi lagði
hann fram dijúgan skerf að fmm-
uppbyggingu og stefnumótun
gagnkvæmrar, einlægrar og
traustrar samvinnu og samstarfs í
öilum samskiptum milli íslenskra
og bandarískra aðila um málefni
vamarstöðvarinnar með óumdeilan-
legu farsælu ferli allt fram á þenn-
an dag.
Bob lauk skyldustörfum sínum á
íslandi seinni part ársins 1953. Við
höfðum starfað saman náið þann
tíma, er hann dvaldi hér og með
okkur tókst einlæg vinátta og úr
varð fóstbræðralag. Við ákváðum
að viðhalda félagsskap okkar og
vinskap. Þegar ég kvaddi hann við
brottför hans, lét hann þau orð falla,
að kæmi upp sú staða, að hann
gæti í framtíðinni orðið landi og
þjóð að liði, þá myndi hann vera
reiðubúinn til að beita áhrifum sín-
um til að veita hveiju því máli
brautargengi, er horfði til heilla og
sameiginlegra hagsmuna íslands
og Bandaríkjanna í samstarfi land-
Erfidrykkjur
HÓTEL
REYKJAVÍK
Sigtúni 38
Upplýsingar í símum 568 9000 og 588 3550
Áralöng reynsla.
SKEMMUVEGI 48 . SÍMI 557 6677
B| S. HELGAS0N HF
■ STEINSMIÐJA
Mlnnismerki úr steini
Steinn ér kjörið efni í allskonar minnismerki. Veitum
alla faglega ráðgjöf varðandi hverskonar minnismerki.
anna í NATO-ijölskyldunni. Á þetta
reyndi síðar, Bob stóð við orð sín,
og að því er vikið hér á eftir.
Bob hélt áfram skyldustörfum
hjá bandaríska flughernum í
Bandaríkjunum og kom víða við.
Hann hafði hlotið skjótan frama
hjá hemum á 11 árum frá því að
byija sem liðsforingi annarrar
gráðu (2nd lt.) og áður en hann var
kvaddur til íslands var hann orðinn
undirofursti (Lt. Col.) auk þess sem
hann á sama tíma hafði lokið laga-
námi. Hann hélt áfram á frama-
braut sinni innan flughersins eftir
dvöl sína á íslandi og var útnefndur
ofursti (colonel) og um líkt leyti
varð hann flugsveitarforingi
(Command Pilot) 1957. Bob starf-
aði á þessum árum eða fram til
þess tíma, að hann hætti herþjón-
ustu hjá ýmsum stofnunum hersins,
í skipulagsdeild stríðsáætlana (War
Plans Division) í vamarmálaráðu-
neytinu í Pentagon, Washington,
DC, herráði yfirstjórnar Atlants-
hafssvæðisins (Atlantic Command
Staff) í Norfolk og hjá æðsta herr-
áði hersins (Joint Chiefs of Staff)
í Pentagon, Washington, DC.
Æðsti yfírmaður flughersins síð-
ustu árin, sem Bob sinnti skyldum
þar, var Gen. Curtis LeeMay, og
höfðu leiðir þeirra legið saman.
Hann varð síðan formaður herráðs-
ins (Chairman Joint Chiefs of Staff)
eða m.ö.o. æðsti yfírmaður alls her-
afla Bandaríkjanna, og var Bob þá
staðsettur í aðalbækistöðvum her-
ráðsins og vann beint undir hans
stjóm. Hershöfðinginn lét kanna
feril Bobs hjá flughernum, stað-
reyndi um frábæra skipulags- og
stjórnunarhæfíleika hans við úr-
lausn allra þeirra margvíslegu verk-
efna, sem honum höfðu verið falin
á vegum hersins. Niðurstaðan varð
sú að Bob hafði áunnið sér rétt til
stöðuhækkunar, hann var kvaddur
á fund yfirhershöfðingjans, sem til-
kynnti honum, að hann hefði verið
valinn til hershöfðingjatignar fyrstu
gráðu (Brig. General). Þess má
geta, að á þessum tíma voru starf-
andi hjá flughernum yfir 3.500 of-
urstar sömu tignar og Bob og að-
eins örfáir foringjar komu til álita
hveiju sinni, og þá þeir, sem skör-
uðu fram úr og sýnt höfðu ótví-
ræða foringjahæfileika, en til þess
voru gerðar mjög strangar kröfur.
Segir það sina sögu um þann fram-
gang og álit, sem hann hafði getið
sér. En örlögin gripu í taumana á
framabraut Bobs hjá flughemum,
hann varð fyrir slysi, lagður inn á
spítala og í kjölfarið féllu flugrétt-
indi hans úr gildi, og hann lauk
herþjónustu sinni árið 1964, sem
þá hafði varað í 22 ár. Hann hvarf
Erfidrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í síma 5050 925
og 562 7575
FLUGLEIÐIR
BlTiTL LÖFTLLI 1)1(1
- kjami málsins!