Morgunblaðið - 16.04.1997, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 1997 31

í felldi kjarasamningana
atkvæðakassa í húsnæði Dagsbrúnar þar sem atkvæði voru talin.
Morgunblaðið/Kristinn
u um kjarasamningana.
ustumenn félaga hefðu barist fyrir
samþykkt samninganna væru þeir
samþykktir en í sumum félaganna
hefðu forustumenn ekki mælt með
samningnunum og jafnvel sent út
orðsendingu um að þeir treysti sér
ekki til að mæla með þeim.
Þórarinn sagði að þetta hefði gerst
á Selfossi, og þó hefði formaður fé-
lagsins þar tekið þátt í samnings-
gerðinni. Hann sagði að VSÍ hefði
einnig athugasemdir við hvernig
staðið var að atkvæðagreiðslu á Sel-
fossi og telji að samningunum hafi
ekki verið löglega hafnað. Þar hefðu
verið bornir upp og samþykktir sér-
samningar við Mjólkurbú Flóa-
manna, en síðan hefði almenna
samningnum verið hafnað.
Við lítum svo á að annaðhvort hafi
komist á samningur í Flóabúinu eða
atkvæðagreiðslan sé ógild í heild
sinni,“ sagði Þórarinn.
Lítið svigrúm
Um svigrúm til samninga við þau
félög sem felldu samningana sagði
Þórarinn, að um meiri launahækkanir
yrði ekki að tefia.
„Línan í þessu er lögð, og við eigum
ekki möguleika á breyta henni því það
verður ekki um meiri launahækkanir
að tefla út úr þessu. Svigrúmið er
óskaplega lítið og það kæmi mér veru-
lega á óvart ef það er meirihlutastuðn-
ingur við það meðal fiskvinnslufólks
að hætta við þessar taxtabreytingar
og taka þess í stað prósentuhækkanir
á óbreytt launakerfí. En það er ekki
hægt að útiloka það,“ sagði Þórarinn.
Verkamannasambandið samdi
einnig fyrir hönd 10 félaga við ríkis-
sjóð fyrir hönd Vegagerðarinnar og
felldu fimm félög þann samning en
fímm samþykktu.
Samiðn samþykkti
Öll aðildarfélög Samiðnar, 30 að
tölu, samþykktu kjarasamningana
sem gerðir höfðu verið á almenna
markaðnum og við Reykjavíkurborg.
Samningurinn var víða samþykktur
með miklum mun en í einu þeirra,
Sveinafélagi jámiðnaðarmanna, S.-
Þing., var samningurinn samþykktur
með jöfnum atkvæðum.
Örn Friðriksson formaður Samiðn-
ar sagði að um væri að ræða nýjan
samræmdan kjarasamning fyrir alla
samiðnarmenn, byggðan á samning-
um byggingarmanna og málmiðnað-
armanna.
„Ég hygg að okkar félagsmenn
hafí lagt mikið upp úr því að sú sam-
ræming tækist að mestu leyti og sjái
fyrir sér meiri og betri möguleika.
Síðan vorum við eins og aðrir að
færa lágmarkslaunataxtana að
greiddu kaupi og ég held að menn
meti þá niðurstöðu talsvert mikils,"
sagði Örn.
Bullandi óánægja þrátt
fyrir samþykkt
Félagar í Dagsbrún/Framsókn í
Reykjavík samþykktu nýgerða kjara-
samninga í atkvæðagreiðslu. Alls
voru 6551 á kjörskrá og greiddu 1.548
atkvæði eða 23,6%. Þar af sögðu 854
já eða 55,2% og 680 nei eða 43,9%.
„Þetta er í raun afgerandi niður-
staða en sýnir um leið bullandi
óánægju hjá fólki, sem telur sig ekki
hafa fengið það út úr samningunum
sem það hafði væntingar um. Ég tel
hins vegar að þessir samningar hafí
breytt mjög miklu hjá þorra okkar
félagsmanna," sagði Halldór Björns-
son formaður Dagsbrúnar.
Hann sagðist telja, að vinnuveit-
endur hefðu frá upphafi samningsfer-
ilsins ekki áttað sig nægilega vel á
stöðu launafólks, sem hefði verið til-
búið að láta sverfa til stáls. Allsheijar-
verkfall Dagsbrúnar/Framsóknar
vofði yfir þegar samningarnir voru
gerðir og verkföll höfðu staðið yfir
hjá Mjólkursamsölunni og olíufélög-
um.
Sautján aðildarfélög Landssam-
bands íslenskra verslunarmanna sam-
þykktu kjarasamniriga sambandsins,
flest með talsverðum meirihluta. Tvö
aðildarfélög felldu samninginn, á
Húsavík og Hólmavík.
Ingibjörg Guðmundsdóttir formað-
ur LIV sagðist ekki hafa skýringar á
reiðum höndum á því hvers vegna
samningarnir voru felldir í þessum
félögum, en sennilega væri um að
ræða óánægja með laun. Hins vegar
væri kjarasamningurinn ágætur og
því kæmi sér á óvart að hann væri
felldur, ekki síst á litlum stað eins
og Hólmavík, því i samningnum væri
valkvæður fyrirtækjaþáttur til að
reyna að mæta aðstæðum á slíkum
stöðum.
Ingibjörg sagði að á Húsavík hlytu
félagsmenn að líta svo á að betra
væri að sækja launahækkanir eftir
öðrum leiðum. Þar var búið að boða
verkfall sem hefst 24. apríl að
óbreyttu. „Samningsumboðið fer aft-
ur til félaganna og þau verða að taka
þetta upp heima hjá sér,“ sagði Ingi-
björg.
Óánægja með
fleytitíma
Iðja, félag verksmiðjufólks í
Reykjavík felldi nýgerða kjarasamn-
inga í gær ásamt fjórum öðrum aðild-
arfélögum Landssambands iðnverka-
fólks, á Selfossi, Fljótsdalshéraði,
Akranesi og Húsavík. Þetta er í ann-
að sinn á rúmri viku sem þessi félög
fella samninga iðnverkafólks, en nýir
samningar voru gerðir um síðustu
helgi til samræmis við samninga ann-
arra landssambanda.
Samningarnir voru samþykktir í sjö
félögum á Neskaupsstað, Blönduósi,
Borgarnesi, Hellu, Hvammstanga og
í Iðju á Akureyri. Þar var sérsamning-
ur við Mjólkursamlag KEA hins vegar
felldur.
Hjá Iðju í Reykjavík voru 1.555 á
kjörskrá og greiddu 398 atkvæði eða
25,6%. Já sögðu 156 eða rúm 39%
en nei sögðu 228 eða tæp 60%.
Guðmundur Þ. Jónsson formaður Iðju
og Landssambands iðnverkafólks
sagði að ástæður þess að samningarn-
ir voru felldir nú væru einkum þijár.
í fyrsta lagi uppsöfnuð óánægja frá
fyrri tíð með það hvað hlutur verka-
fólks í þjóðarsátt hefði verið rýr; aðr-
ir hópar hefðu verið að taka talsvert
meira eins og í síðustu kjarasamning-
um og því teldi verkafólk sig eiga
talsvert inni. Þá væri fólk ekki ánægt
með kjarasamninginn sjálfan og teldi
hann skila verkafólki of litlu auk þess
sem svonefndur fleytitími, eða sveigj-
anlegur vinnutími, færi mjög fyrir
bijóstið á fólki. í þriðja lagi væri fólk
óánægt með skattapakka ríkisstjórn-
arinnar og teldi hann ganga of
skammt því þeir sem hefðu hærri
skatta fengju mest út úr þeirri breyt-
ingu.
Guðmundur sagði ekki ljóst hvernig
staðið yrði að samningaviðræðum fyr-
ir þær deildir sem felldu samninginn.
Iðja hafði ekki boðað verkfall. „Þetta
sýnir hve mikii ólga er í þjóðfélaginu
og óánægju fólks, einkum verkafólks,
með sinn hlut,“ sagði Guðmundur.
Um framhaldið sagði Guðmundur að
menn ættu eftir að ræða málin í sinn
hóp, og þau félög sem fellt hefðu
samninginn myndu hafa samband
innbyrðis og taka sólarhæðina, „ef
einhver sólarbirta er þá,“ sagði Guð-
mundur.
Flugvirkjar felldu
Flugvirkjar felldu nýgerðan kjara-
samning sinn við Flugleiðir í atkvæða-
greiðslu, en þeir greiddu atkvæði um
samninginn í gær. Atkvæði greiddu
100 félagar, 41 var honum meðmælt-
ur en 59 sögðu nei. Kemur til verk-
falls föstudaginn 25. apríl náist ekki
nýr samningur fyrr.
Jakob Schweitz Þorsteinsson for-
maður Flugvirkjafélags íslands sagði
að fulltrúar beggja aðila hefðu ræðst
við í gær en nýr fundur þó ekki verið
boðaður. Sagðist hann hafa heyrt
óánægjuraddir með vinnutíma og
fleira í fyrirkomulagi hins nýja samn-
ings sem gerður var 3. apríl og þyrfti
að skoða þau atriði betur. Kvaðst
hann vonast til að tíminn fram að
boðuðu verkfalli dygði til að ná nýjum
samningi.
Félagar í Mjólkurfræðingafélagi
íslands greiddu einnig í gær atkvæði
um kjarasamning mjólkurfræðinga
og var hann samþykktur.
MÁLVERK sem kallað var litaspjald í landslagi og eignað er Jóhann
esi S. Kjarval hefur verið kært til RLR vegna gruns fölsun.
Skrár og álit sér-
fróðra besta vörn-
in gegn fölsunum
Grunur um fölsuð íslensk listaverk vekur
spurningar um hvað sé til ráða. í framhaldi
af umræðum hér á landi um rannsókn á þrem-
ur málverkum kynnti Sigrún Davíðsdóttir
sér þau mál í Danmörku og ræddi við starfs-
mann dansks uppboðsfyrirtækis, þar sem eitt
málverkanna þriggja var selt.
BESTU viðbrögðin við grun
um fölsuð málverk eru að
koma sér saman um óháða
og sérfróða aðila, sem geta
skorið úr. Þetta segir Peter Christmas
Moller, sem sér um nútímalist hjá
uppboðshúsinu Bruun Rasmussen í
Kaupmannahöfn. Fyrirtækið seldi
grunlaust, fyrir um ári, Kjarvalsmál-
verkið, sem nú er álitið falsað. Möller
segist auðvitað hafa rekist á fölsuð
málverk í starfi sínu, en aldrei hafi
verið um að ræða íslenskt verk.
í samtali við Morgunblaðið segir
Möller að þegar grunur hafi vaknað
um uppruna málverksins hafi hann
beðið um álit sérfræðings og úrskurð
og að því fengnu hafi fyrirtækið að
sjálfsögðu greitt kaupanda andvirði
verksins. Hann sagðist ekki hafa
neina ástæðu til annars en að leggja
trú á að verkið væri falsað. Verkið
var auðvitað til sýnis fyrir uppboðið
á sínum tíma og eins og venjulega
þegar íslensk verk eru á uppboði komu
margir íslendingar að skoða það, en
enginn hafði orð á að neitt virtist
grunsamlegt við það.
Því miður kæmu fölsuð málverk á
uppboð öðru hvetju og væri það auð-
vitað afar leiðinlegt mál fyrir viðkom-
andi uppboðsfyrirtæki, en því miður
erfítt að komast alveg hjá því. Seljend-
ur væru auðvitað ekki alltaf glæpa-
menn, því þeir gætu hafa keypt mál-
verkið í góðri trú á sfnum tíma og
selt það aftur í jafngóðri trú.
Að sögn Möllers hefur fyrirtækið
þann sið að gefa ekki upp nöfn eig-
enda verka sem seld eru og vill því
heldur ekki gefa neinar vísbendingar,
sem gætu leitt til vangaveltna um
hver hann er í þessu tilfelli. Hins veg-
ar segir hann að fyrirtækið muni að
sjálfsögðu veita lögreglunni allar upp-
lýsingar, ef til dómsrannsóknar komi.
Uppboðshús geta aðeins stuðst
við álit sérfræðinga
Christmas Möller sagðist átta sig
á að málið hefði vakið mikla athygli
á íslandi, eins og skiljanlegt væri, en
auk þess að athuga málið vel væru
réttu viðbrögðin að hugleiða hvernig
hægt væri að koma í veg fyrir að
falsanir kæmust I umferð. I Dan-
mörku væru nokkrir málarar, sem
væru svo þekktir að reynt væri að
falsa málverk þeirra og væru það
sérfræðingar eða stofnanir, sem hefðu
síðasta orðið um verk þeirra. Verk
Asger Jorns er iðulega reynt að falsa *
og í hans tilfelli er forstöðumaður
listasafnsins í Silkiborg viðurkenndur
sem æðsti dómari um verk Jorns.
í Frakklandi hefðu söfn og safnarar
látið gera skrár yfír verk þekktra
málara og ef fram kæmu verk, sem
ekki væru í skránni væru þau athug-
uð. Hins vegar væri ekki hægt að taka
mark á umsögnum einstakra aðila,
sem fyndu sig kannski knúna til að
segja álit sitt. Uppboðshús og fagfólk
gæti aðeins stuðst við umsagnir cér-
fræðinga. En jafnvel þó sérfræðingar
gæfu úrskurð segir Christmas Möller
erfítt að kveða niður allan vafa. Oft-
ast megi þó raða saman vísbendingum
og fá nokkuð áreiðanlega mynd.
Christmas Möller er umhugað um
að leita sem öruggastra svara fremur ’
en að deila um einstök verk og skaða
þannig markaðinn. Hvað íslenska
listamenn varðar séu það 10-12 lista-
menn, sem mest sé verslað með og
þar væri sjálfsagt að koma sér saman
um sérfróða og óháða aðila, sem
gætu veitt verkunum einhvers konar
stimpil, þegar á þyrfti að halda. Það
væri þá eðlilegt að það væru aðiiar,
sem ekki fást við málverkasölu, til
að koma í veg fyrir hugsanlega hags-
munaárekstra.
Verk frægra málara
óhjákvæmilega fölsuð
Hann benti á að eins og Picasso
hefði sjálfur sagt, þá vissi málari að
hann væri orðinn viðurkenndur, þegar
einhveijir færu að falsa verk hans.
Nokkra slíka málara ættu íslendingar.
Margir af íslensku málurunum
bjuggu í Danmörku um lengri eða
skemmri tíma og þar er því töluvert
til af verkum þeirra í einkaeign. Mörg
af þeim verkum eru nú að koma á
markaðinn, þar sem fyrri eigendur
þeirra eru fallnir frá og kynslóða-
skipti að verða, svo það er ekki undar-
legt að stöðugt framboð sé á íslensk-
um verkum úr danskri eigu.
Morgunblaðið spurðist fyrir hjá
nokkrum dönskum galleríeigendum.
og uppboðshúsum, sem iðulega hafa
íslensk verk í sölu, hvort þeir hefðu
rekist á verk, sem þeir hefðu haft
grun um að væru fölsuð. Samhljóða
svar var að það hefðu þeir ekki og
þeir höfðu heldur ekki heyrt orðróm
um falsanir á íslenskum verkum, sem
auðvitað þarf þó ekki að þýða að slíkt
þekkist ekki.