Morgunblaðið - 16.10.1997, Qupperneq 20

20 FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 1997
VERIÐ
Forystumenn sjómannasamtaka
í fundaherferð
„Menn eru tilbúnir
að verja kjörin sín“
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
RANNSÓKNARMENN kanna hið gífurlega tjón sem varð í
sprengingu tamíltígra í Colombo, höfuðborg Sri Lanka, í gær.
Mannskæð sprenging
við hótel á Sri Lanka
Átökin ná til höf-
uðborgarinnar
Colombo. Reuters.
FORYSTUMENN Sjómannasam-
bands íslands og Farmanna- og
fiskimannasambandsins eru nú í
fundaherferð um landið til þess að
gera sjómönnum grein fyrir stöðu
kjaramála og kanna hug þeirra til
verkfallsboðunar. Samningar hafa
verið lausir frá síðustu áramótum
og engar samningaviðræður hafa
farið fram síðan í janúar. Á meðan
útvegsmenn hafna öllum hugmynd-
um sjómanna um lausn, er enginn
tilgangur með fundi, segir Sævar
Gunnarsson, formaður Sjómanna-
sambandsins. Að sögn Guðjóns A.
Kristjánssonar, formanns FFSÍ,
ætla menn sér að ná kjarasamningi
og séu þeir tilbúnir að verja kjörin
sín, jafnvel þó verkfall þurfi til.
Sævar segir að útvegsmenn hafi
ekki léð máls á því að ræða neinar
kröfur sjómanna, en höfuðkrafa
væri að kippa verðmyndunarmálum
í lag. Óviðunandi sé að útgerðin
geti einhliða ráðið því hvað borgað
er fyrir aflann. „Úrskurðarnefndin,
sem komið var á í síðustu kjara-
samningum, átti að taka á þessum
vanda, en útgerðarmenn eyðilögðu
starfsemi hennar með því að hundsa
niðurstöður hennar með ýsmum
hætti, hótuðu því t.d. að láta öðrum
það eftir að veiða kvótann fyrir sig
á lægra verði með þeim afleiðingum
að sjómennirnir hafa einfaldlega
orðið að sætta sig við það verð sem
að þeim er rétt. Á Siglufirði er
mjög vel þekkt dæmi þar sem sjó-
mönnum á Sigluvík og Stálvík var
haldið í sjö vikna gíslingu í fyrra-
haust. Þeir voru þá sveltir til að
skrifa undir lægsta rækjuverð, sem
þá var til á íslandi,“ segir Sævar.
Grunnurinn að því að viðhalda
hlutaskiptasamningnum, sem er
áratuga gamall, er að verðmyndun-
in sé uppi á borðinu og með þeim
hætti að menn geti við unað, að
sögn Sævars og vitnar í skeyti, sem
hann fékk í byijun vikunnar, þar
sem segir að sjómenn á Eyvindi
Vopna hafi fengið greiddar 42,50
krónur fyrir kílóið af rækju eftir túr
um síðustu helgi á sama tíma og
algengt verð væri 85-90 krónur á
kílóið. „Þetta er 50% af því verði,
sem almennt er verið að borga fyr-
ir þessa vöru og er þetta eitt ljót-
asta dæmið, sem ég hef séð í þessu
efni. Við erum hinswegar ekki í
neinni stöðu til að gera neitt eftir
að úrskurðarnefndin var eyðilögð
og útgerðarmenn fóru að hafa þann
háttinn á að tilkynna einhliða hvað
þeir borguðu fyrir aflann.“
Verkfallsboðun
hugsanleg
Þeir Sævar og Guðjón segja
fundaherferðina nú um það bil
hálfnaða. Þeir væru búnir að fara
um borð í fjöldamörg skip í öllum
landsíjórðungum og hefðu skilaboð
manna hingað til verið mjög skýr
og einróma. Samtökin gætu örugg-
lega vænst þess að fá það bakland,
sem nauðsynlegt væri, til að koma
á kjarasamningi.
Þeir segja verkfallsboðun ekki
vera á döfinni á þessu stigi. „Við
ætlum að fara um borð í sem flest
skip og heyra í sem flestum af
umbjóðendum okkar áður en við
tökum einhveija stefnu í því. Ég
reikna hins vegar með að samninga-
nefndir beggja sambandanna verði
kallaðar saman um miðjan nóvem-
ber og ákvörðun tekin um hvort
fara eigi í atkvæðagreiðslu um
verkfallsboðun," segir Sævar.
ÁTÖKIN á Sri Lanka bárust í gær
til höfuðborgarinnar Colombo þeg-
ar tvær öflugar sprengjur sprungu
við hótel í miðborginni, skammt
frá forsetahöllinni. Að minnsta
kosti fimmtán manns létu lífið og
yfir 110 særðust í sprengingunum
og átökum sem fylgdu í kjölfarið.
Uppreisnarmenn tamíla, Tamíltí-
grarnir, eru grunaðir um að hafa
staðið fyrir sprengingunum en þeir
sendu hins vegar frá sér yfirlýs-
ingu í gær þar sem þeir neituðu því.
Hörð átök fylgdu í kjölfarið er
stjórnarhermenn og skæruliðar
skiptust á skotum í miðborg
Colombo. Á meðal þeirra sem létu
lífið í átökunum eru að minnsta
kosti fimm skæruliðar. Hafa
stjómvöld á Sri Lanka skellt skuld-
inni á Tamíltígrana fyrir spreng-
ingamar, sem urðu á helgidegi
búddatrúarmanna. Segja þeir sex
eða sjö skæruliða hafa ekið vöra-
bíl að hótelinu, myrt tvo öryggis-
verði við það og sprengt bílinn í
loft upp.
Níu starfsmenn Galadari-hótels-
ins fórast í sprengingunum og 32
TVEIR Bandaríkjamenn og Frakki
fá Nóbelsverðlaunin í eðlisfræði
fyrir að þróa aðferð til þess að
kæla og fanga atóm með leysi-
geisla, að því er Konunglega
sænska vísindaakademían til-
kynnti í gærmorgunn.
Verðlaunahafarnir eru Claude
Cohen-Tannoudji, við College de
France og meðlimur í frönsku Vís-
Cohen-Tannoudji
útlendir ferðamenn eru á meðal
hinna særðu, enginn þó alvarlega
sár. Blóðugt og skelfingu lostið
fólk reikaði um hótelið og ná-
grenni þess á meðan hermenn og
skæruliðar börðust í nálægum göt-
um. Óttast menn að sprengjuárás-
in í gær muni draga mjög úr ferða-
mannastraumnum til Sri Lanka,
sem hefur verið nokkur þrátt fyrir
átökin í norðurhlutanum.
Lögreglan í Colombo hafði varað
höfuðborgarbúa við því að árás
skæruliða stæði fýrir dyrum en
þeir beijast fyrir sjálfstæðu ríki í
norður- og austurhluta landsins.
Colombo er á suðurhluta eyjarinn-
ar. Yfír fímmtíu manns hafa látið
lífið í átökum Tamíltígranna og
stjórnarhersins síðustu daga, m.a.
óbreyttir borgarar.
Forseti Sri Lanka, Chandrika
Kumaratunga, fordæmdi sprengju-
tilræðið í gær en forsetahöllin
skemmdist í því. Sagði hún allt
með kyrram kjöram í borginni og
að öryggissveitir hefðu unnið bug
á skæraliðunum sem hefðu skotið
á hermenn.
indaakademíunni, Steven Chu, við
Stanfordháskóla og William
Phillips, við Staðla- og tæknistofn-
un Maryland.
Vinna þeirra þriggja hefur verið
mikilvægt framlag til þekkingar á
samspili geislunar og efnis og að-
ferðir þeirra gætu orðið forsenda
þess, að hægt verði að hanna ná-
kvæmari atómklukkur til að nota
í geimsiglinga-
fræði og til ná-
kvæmrar stað-
arákvörðunar,
að því er sænska
akademían seg-
ir. Þess sé
skammt að bíða
að vinna þre-
menninganna
komi að notum.
Efins um
gagnsemi
svínalíffæra
London. Reuter.
BRESKIR vísindamenn skrif-
uðu grein í vísindaritið Nature
í gær þar sem þeir draga mjög
í efa að hægt verði að nota líf-
færi úr svínum til ígræðslu í
menn í lækningaskyni.
Vísindamennirnir, sem
starfa við rannsóknarstofnun
ríkisins í læknisfræði í London,
segjast hafa uppgötvað tvær
veirutegundir í svínum sem
gætu valdið sýkingu í manns-
frumum. Þeir segja lækna
verða að vega og meta gildi
líffæraflutninga milli dýrateg-
unda. Talið er að tilraunir með
flutning líffæra úr svínum verði
gerðar innan árs.
Nóbelsverðlaun
í efnafræði
Rarai-
sóknir á
ensímum
Stokkhómi. Reuters.
DANI, Breti og Bandaríkjamaður
hljóta Nóbelsverðlaunin í efnafræði
fyrir rannsóknir sínar á starfsemi
ensíma, að því er Konunglega
sænska vísindaakademían greindi
frá í gær. Var verðlaununum skipt
í tvennt að þessu sinni, en slíkt er
óvenjulegt.
Þeir sem hljóta verdlaunin eru
Boyer Walker
annarsvegar
Jens Skou, við
Háskólann í
Árósum, og
hinsvegar John
Walker, við
Rannsóknar-
stofu breska
læknisfræði-
rannsóknarráðs-
ins og Paul Boy-
er, við Kaliforníuháskóla.
Walker og Boyer fá verðlaunin
fýrir rannsóknir sínar á því hvernig
ensímið ATP Synthase notar orku
til að endurskapa sjálft sig. Skou
fær verðlaunin fyrir að sýna fram
á að ensím geta virkað sem hvatar
á flutning efna gegnum frumu-
himnu.
í tilefni af 2 (j ára
afmœliGullhallarinnar
18. október munum við veita
afslátt
AtMm itmkkm daga
af öllum vörum
Notið tœkifœrið og verslið jólagjafirnar snemnui.
Sími: 551 7742 og 561 7740
Nóbelsverðlaunin í eðlisfræði
Kæla atóm með
leysigeisla
khólmi. Reuters. ^ ^
Chu