Morgunblaðið - 16.10.1997, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 1997 31
AÐSENDAR GREINAR
Þroskaþjálfar, starfs-
kraftar í þágu fatlaðra
ENN Á ný eru
launamál þeirra hópa
sem sinna velferðar-
og menntamálum í
uppnámi. Kennarar
hafa boðað til verk-
falls, ef ekki verður
komið til móts við réttl-
átar launakröfur
þeirra.
Þroskaþjálfar fara
nú í fyrsta sinn með
sjálfstæðan samnings-
rétt, enda er það von
stéttarinnar að sér-
staða hennar verði þar
með ljósari viðsemj-
endum hennar. Ekkert
hefur gengið né rekið
og nú er ljóst að verkfall skellur
á, ef ekki verður viðhorfsbreyting
í samningaviðræðum við stéttina.
Með starfi sínu leggja þroskaþjálfar
þung lóð á vogarskálina til þess að
börn og fullorðnir með fötlun megi
þroska hæfileika sína og færni sem
mest þeir mega.Við fæðingu fatlaðs
barns gerum við foreldrarnir okkur
fljótt grein fyrir því að ein og óstudd
getum við ekki lyft því Grettistaki
sem þörf er á. Sem móðir fatlaðrar
stúlku hef ég hjá þroskaþjálfum
kynnst lífsskoðunum sem urðu
styrkur í viðleitni fjölskyldunnar til
þess að búa dóttur okkar sem eðli-
legast líf.
Þroskaþjálfar geta með störfum
sínum verið örlagavaldar í lífi barna
með fötlun og foreldra þeirra. Það
verður hlutverk þeirra að hlúa að
þeim vonarneista og trú sem for-
eldrar hafa á börnum sínum, líka
þeim sem greinast með fötlun. Við-
horf þeirra, lífssýn og þekking geta
skipt sköpum í lífi fólks, sem er að
ganga sín fyrstu skref inn í heim
fötlunar. Sem móðir og hjúkrunar-
fræðingur geri ég mér glögga grein
fyrir sérstöðu starfa þroskaþjálfa.
Samanborið við önnur umönnunar-
störf leyfi ég mér að fullyrða að
störf þroskaþjálfans eru um margt
flóknari og krefjast af þeim sem
þau stunda mikillar þekkingar,
þroska, siðferðisvitundar og sjálf-
stæðrar hugsunar. Störf þroska-
þjálfans eru flóknari en störf
margra annarra umönnunarstétta,
ekki síst fyrir þær sakir að þeir
hafa tekið sér stöðu við hlið þeirra
sem hvað erfiðast eiga í þjóðfélag-
inu, þeirra sem vegna þroskahöml-
unar eða alvarlegra fatlana eiga
óhægt um vik með að gæta réttinda
sinna sjálfir. Margir þeirra lifa lífmu
á jaðri mannlegs samfélags og ættu
þeir sér ekki öfluga talsmenn,
myndu þeir auðveldlega gleymast í
firringu og hraða nútímasamfélags-
ins.
Margbreytileiki starfa
þroskaþjálfa
Enginn einn þjóðfélagshópur hef-
ur lotið jafnbreytilegum viðhorfum
samfélagsins og fatlaðir. Frá því
að lúta meðferðarsjónarmiðum með
tilheyrandi vistun á altækum stofn-
unum, þar sem fötluðum var komið
fyrir og þeir lifðu og dóu án mikilla
afskipta samferðamanna, til nútíma
mannréttindasjónarmiða, hefur
þjónusta við þá tekið
stórfelldum breyting-
um. Á sama hátt hafa
menntun og störf
þroskaþjálfans tekið
breytingum. Og enn er
að verða breyting á,
því fyrir dyrum stendur
að færa menntun
þroskaþjálfa yfir á há-
skólastig.
Starfsvettvangur
þroskaþjálfa er marg-
víslegur og má segja
að þeir starfi með fólki
frá vöggu til grafar,
en þeir sinna m.a:
Ungbörnum með fötl-
un.
Öll börn, án tillits til fötlunar,
eiga rétt á að alast upp hjá fjöl-
skyldum. Þegar barn greinist með
fötlun er mikilvægt að þjálfun hefj-
ist eins fljótt og auðið er. Margvís-
leg stuðningsþjónusta þarf að vera
í boði sem og sérhæfð þjónusta í
nálægð við fjölskylduna. Þar er
þroskaþjálfinn lykilmaður.
Leikskólabarninu.
Mikilvægt er fötluðum börnum
Þroskaþjálfar geta með
störfum sínum, segir
Ásta B. Þorsteinsdótt-
ir, verið örlagavaldar í
lífi barna með fötlun og
foreldra þeirra.
að fá þjálfun og kennslu við hlið
ófatlaðra jafnaldra sinna, þar sem
þeim gefst kostur á að auka félags-
legan þroska, jafnhliða því að þeim
sé veitt sérhæfð þjálfun. Þarna
gegna þroskaþjálfar áfram mikil-
vægu hlutverki.
Grunn-og framhaldsskólanemend-
um.
Réttur fatlaðra barna til kennslu
og þjálfunar við hæfi í heimaskóla
er ótvíræður. Til þess að þeir fái
notið skólagöngu til fullnustu og
möguleikar þeirra til alhliða þroska
séu virkjaðir, verður aðgangur að
sérmenntuðum aðilum, eins og
þroskaþjálfum, að vera tryggður.
Þegar framhaldsskólaganga hefst,
þarf oft að tryggja sértæka þjón-
ustu og stuðning áfram. Þar er
sérþekking þroskaþjálfa eitt af lyk-
ilatriðum þess að vel takist til.
Fötluðum á fullorðinsaldri.
Forsenda þess að geta séð sér
farborða er að eiga rétt á starfi og
virkri þátttöku í atvinnulífínu. Leita
þarf allra leiða til þess að finna og
skapa ný störf eða starfshætti sem
henta fötluðum, veita þeim liðveislu
í starfi, og að tryggja bæði þeim
og vinnustaðnum árangur af starf-
inu. Mikilvægi þroskaþjálfans við
undirbúning, stuðning, þjálfun og
eftirfylgd er ótvírætt.
Allir eiga rétt á eigin heimili. Þar
reynir ef til vill mest á þekkingu
og hæfni sérmenntaðrar stéttar eins
og þroskaþjálfa. Þar gegna þeir
hlutverki fræðara og þess sem styð-
ur, bæði hinn fatlaða, aðstandendur
og aðstoðarfólk, til að heimilið verði
öruggt og gott skjól þar sem virðing
fyrir einstaklingum er í fyrirrúmi
og sjálfsákvörðunarréttur heimilis-
manna virtur.
Verðmætustu störfin!
Á hátíðarstundum slá ráðamenn
sér á brjóst og tala um jafnrétti
fatlaðra og ófatlaðra. Jafnframt
viðurkenna menn að málefni fatl-
aðra séu málefni samfélagsins alls
og það beri að tryggja þeim sam-
bærileg lífskjör og aðrir njóta á
hveijum tíma. Til þess að þessi
markmið náist, er ljóst að markviss
þjálfun, stuðningur og umönnun frá
frumbernsku til fullorðinsáranna er
mörgum fötluðum nauðsynleg. Ein-
ungis þroskaþjálfar fá í námi sínu
undirbúning til að meta á heildræn-
an hátt þarfir fatlaðra á öllum
skeiðum ævinnar. í dag eru hund-
ruð íslendinga sem fá ekki nauðsyn-
legan stuðning og sérhæfða þjálfun.
Fatlaðir og ljölskyldur þeirra geta
ekki unað því að starfskraftur
þeirra, sem best þekkja til þessara
mála, verði ekki nýttur að fullu, svo
að áðurnefnd markmið um jafnrétti
og þátttöku þeirra í samfélaginu
náist.
Það er því óþolandi að það skuli
enn líðast, að þeir sem axla mestu
ábyrgðina á umönnun, kennslu og
þjálfun þeirra, sem standa höllum
fæti í þjóðfélaginu, séu í hópi hinna
lægst launuðu. Slíkt ber vott um
virðingarleysi stjórnvalda í garð
barna, fullorðinna og aldraðra fatl-
aðra. Það er ekki seinna vænna að
stjórnvöld geri sér grein fyrir því
að við blasir atgervisflótti úr röðum
þeirra, sem eru að vinna þessi verð-
mætu störf, verði ekkert að gert,
og snúið frá láglaunastefnunni, sem
ríkir í garð þessara stétta. Þeirri
þróun má því aðeins snúa við ef
stjórnvöld bera gæfu til þess að
virða þessi mikilvægu störf, á þann
veg að það endurspeglist í þeim
kjörum, sem samið verður um í
kjarasamningunum, sem vonandi
eru skammt framundan.
Höfundur erfyrrv. formaður
Landssamtakanna Proskahjálpar.
Ásta B.
Þorsteinsdóttir
ÍJOCKEY
Jockey THERMAL nærfötin eru úr tvöföldu efni. Innri hluti
efnisins er til helminga úr polyester og viscose en ytri hlutinn
er úr hreinni bómull. Þetta tryggir THERMAL
nærfötunum einstaka einangrun og öndun.
Athugið, fást einnig langerma.
SÖLUSTAÐIR:
Andrés, Skólavörðustíg • Ellingsen, Ánanaustum
Hagkaup, Kringlunni • Hagkaup, Skeifunni
Max húsið, Skeifunni • Fjarðarkaup, Hafnarfirði
Samkaup, Hafnarfirði • Samkaup, Keflavík
Perla verslun, Akranesi • Apótekið Ólafsvík
Kaupfélag Borgfirðinga, Borgarnesi
Heimahornið, Stykkishólmi • Dalakjör, Búðardal
Kaupfélag Steingrímsfjarðar, Hólavík
Kaupfélag Vestur Húnvetninga, Hvammstanga
| Kaupfélag Húnvetninga, Blönduósi
Haraldur Júlíusson, Sauðárkróki
| Hagkaup, Akureyri • Kaupfélag Þingeyinga, Húsavík
| Kaupfélag Héraðsbúa, Egilsstöðum
KASK, Höfn Hornafirði • Kaupfélag Árnesinga, Hvolsvelli
Kaupfélag Árnesinga,Hellu, • Kaupfélag Árnesinga, Selfossi
Kaupfélag Árnesinga, Vestmannaeyjum
Grund, Flúðum • Palóma, Grindavík • Hagkaup, Njarðvík
Heildsölubirgðir: Davíð S. Jónsson & Co. ehf., Skútuvogi 13a,
pósthólf 4221,124 Reykjavík, sími 533 4333, fax 533 2635.
Prófkjör Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík 24. og 25. október 1997
Júlíus Vífíl í 4. sætið
Kosningaskrifstofan er að Suðurgötu 7.
Opið virka daga kl. 15-22, laugardaga og sunnudaga kl. 13-18.
Símar: 561-7640 og 561-7641 • Símbréf 561 7643
. Stuðningsmenn