Morgunblaðið - 16.10.1997, Blaðsíða 50

50 FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GUNNLAUGUR
STEFÁNSSON
Gunnlaugur
Stefánsson var
fæddur á Ærlækj-
arseli í Öxarfirði 19.
júlí 1911. Hann lést
á Landspítalanum
7. október síðastlið-
inn. Hann var sonur
búandi hjóna þar
Kristínar Gríms-
dóttur (f. 23.12.
1881, d. 12.1. 1921)
og Stefáns Sigurðs-
sonar (f. 18.6. 1875,
d. 1.12.1912). Krist-
ín móðir Gunnlaugs
var dóttir hjóna í
Tunguseli í Þistilfirði, Guðrúnar
Jónsdóttur frá Laxárdal og
Gríms Jónssonar frá Hvammi.
Stefán faðir Gunnlaugs var son-
ur hjóna í Ærlækjarseli í Oxar-
firði, Sigurðar Gunnlaugssonar
Óskiljanlegt er hve grimmilega
örlaganomir leika stundum þá sem
geta enga vörn sér veitt. Þegar
Gunnlaugur Stefánsson var tæpra
þriggja missera féll faðir hans frá,
37 ára að aldri eftir liðlega tvö ár
í hjónabandi. Viku síðar ól ekkjan
son og gaf honum nafn föður hans
sem lá á líkbörunum. Þennan einka-
bróður sinn missti Gunnlaugur tæp-
lega 6 ára gamlan. Eftir hálft sjötta
ár í ekkjudómi giftist móðir hans
aftur manni sem Gunnlaugur hafði
mætur á. En sú sæla stóð ekki
nema tæp tvö ár: þá fórst stjúpi
hans voveiflega. Þegar hér var kom-
ið hafði móðir hans á annað ár átt
við skæðan sjúkdóm að stríða sem
varð henni að bana sjö mánuðum
eftir að seinni maður hennar lést.
Níu ára stóð þessi litli drengur uppi
sviptur öllum sem stóðu honum
næst: föður, bróður, stjúpa og síð-
ast móður sinni.
Lán Gunnlaugs í áföllunum sem
yfír hann gengu svo allt of ungan
voru mildar hendur Arnþrúðar móð-
ursystur hans sem alltaf voru innan
frá Skógum og
Kristínar Björns-
dóttur frá Laxárdal.
Auk Gunnlaugs áttu
þau Kristín og Stef-
án annan son yngri
sem Stefán hét (f.
9.12. 1912, d. 16.11.
1918). Eftir lát
manns síns bjó
Kristín ekkja í Ær-
lækjarseli uns hún
giftist aftur 18.6.
1918 Guðmundi
Gunnlaugssyni frá
Hafursstöðum í Öx-
arfirði (f. 13.6.1886,
d. 10.6. 1920).
Gunnlaugur kvæntist ekki og
dó barnlaus.
Utför Gunnlaugs fer fram í
dag frá Fossvogskirkju, og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
seilingar framréttar til líknar. Eftir
lát Kristínar gekk hún honum í
móðurstað. í skjóli þeirra hjóna,
Arnþrúðar og Jóns Björnssonar í
Ærlækjarseli, óx Gunnlaugur upp
til fullorðinsára og segja má að þar
hafi hugur hans átt heima ævi-
langt. Þótt hann dveldist nær öll
sín manndómsár í öðrum byggðum
bar hann hag bemskuheimilis síns
mjög fyrir brjósti, fylgdist með öx-
firskum málefnum í smáu og stóru,
ótregur að leggja því lið sem til
framfara horfði.
Gunnlaugur var af þingeysku
kjarnafólki kominn í báðar ættir.
Móðurforeldrar hans Guðrún og
Grímur í Tunguseli áttu fimmtán
börn. Samt var Guðrún svo yfír-
komin af leiðindum vegna barnleys-
is hálfsextug að hún tók litla stúlku
í fóstur nýfædda og ól hana upp
sem sitt eigið barn. Af þeim hjónum
er kominn mikill ættbogi myndar-
fólks sem lesa má í niðjatali þeirra
Að Tunguseli eftir Brynjar Hall-
dórsson. Guðrún var dóttir Jóns
Björnssonar bónda í Laxárdal í Þist-
+
Hjartkær eiginmaður minn, faðir okkar, teng-
dafaðir og afi,
FRIÐJÓN SIGURÐSSON
fyrrv. skrifstofustjóri Alþingis,
lést á heimili sínu þriðjudaginn 14. október sl.
Áslaug Siggeirsdóttir,
synir, tengdadætur og barnabörn.
GUNNLAUGUR STEFÁNSSON,
fyrrv. fulltrúi
frá Ærlækjarseli,
Öxarfirði,
Dalbraut 20, Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju í dag,
fimmtudaginn 16. október, kl. 13.30.
Vandamenn.
Ástkær eiginkona m(n, móðir okkar, tengda-
móðir og dóttir,
GUÐFINNA KAREN BRYNJÓLFSDÓTTIR,
Hrauntungu 4,
Hafnarfirði,
lést á heimili sínu aðfaranótt miðvikudagsins
15. október.
Grétar K. Ingimundarson,
Sigurður Ingl Grétarsson,
Arnar Grétarsson, Bjarney Katrfn Gunnarsdóttir,
Brynjar Grétarsson,
Brynjólfur Þórðarson.
ilfírði sem sagður er verið hafa
„mikill búhöldur, atorku- og efna-
maður. Bætti jörð sína mjög að
húsum og ræktun. Bjargvættur ná-
granna sinna í vorharðindum.“
Móðir Jóns Björnssonar var Arn-
þrúður Jónsdóttir frá Möðrudal á
Fjöllum. Um heimasæturnar þar á
bæ segir Gyða Thorlacius í Endur-
minningum sínum að þær hafí verið
„laglegustu sveitastúlkurnar, sem
þau sáu á allri leiðinni“ frá Aust-
fjörðum norður um til Suðurlands,
og eftir því verki farnar: „þær voru
hagar á glitsaum," segir hún.
Stefán, faðir Gunnlaugs, var son-
ur Sigurðar Gunnhugssonar bónda
í Ærlækjarseli og konu hans Krist-
ínar Björnsdóttur. Hún var systir
fyrmefnds Jóns bónda í Laxárdal,
svo foreldrar Gunnlaugs voru skyld-
ir að öðrum og þriðja. Bróðir Sig-
urðar í Ærlækjarseli var Björn
Gunnlaugsson bóndi í Skógum í
Öxarfírði sem fjöldi manna af þeim
slóðum á ætt til að rekja. Föður-
systkin Gunnlaugs Stefánssonar
vom þijú: Amþrúður, kona Egils
Siguijónssonar frá Laxamýri, Sig-
urveig, kona Jóns Gauta Jónssonar
fyrsta kaupfélagsstjóra KNÞ, og
Bjöm, smiður og bóndi á Gijótnesi
á Sléttu. Er mikill frændgarður af
þeim systkinum kominn, vænt fólk
og vel gert.
Tvítugur að aldri fór Gunnlaugur
í héraðsskólann að Laugum í
Reykjadal, var þar við nám veturinn
1931-32. Lengri skólagöngu naut
hann ekki, en var ötull að afla sér
þekkingar á eigin spýtur og þótti
sérlega talnaglöggur.
Þegar Gunnlaugur var hálfþrít-
ugur veiktist hann af sama skæða
sjúkdómi og varð móður hans að
fjörtjóni: tæringu. Veikindin vom
svo heiftarleg að hann lenti á Krist-
neshæli og var þar vistmaður á
annan áratug, oft þungt haldinn.
Eitt sinn var hann fluttur á stofu
með fólki sem ekki var lengur hug-
að líf. „Á þeirri stofu dóu tveir
bræður sömu nóttina, báðir rétt um
tvítugt," segir hann í prentuðu við-
tali. Gunnlaugi vom lengri lífdagar
ætlaðir, en geta má nærri hver lífs-
reynsla þetta hefur verið ungum
manni.
Kristnesvistin var þó alls ekki
eintóm þjáning. Gunnlaugur taldi
sig hafa þroskast þar mikið, ekki
síst af kynnum og samstarfí við
fjölda mætra manna jafnt í hópi
sjúklinga sem lækna og annars
starfsfólks. Vináttubönd sem hann
bast þar við menn af ýmsum stigum
vom ekki auðslitin og velvildin yfir-
færðist gjama á afkomendur þeirra
sem féllu frá, því trygglyndi hans
var ósvikið.
Eitt af fýrstu ámm sínum á
Kristnesi (38) var hann með í flokki
sem frumkvæði átti að stofnun
SÍBS. Óþarft er að fjölyrða um
hvílíkt þjóðþrifastarf þau samtök
hafa unnið í heilbrigðismálum.
Gunnlaugur studdi þau alla tíð með
ráðum og dáð og þau reyndust hon-
um hliðholl þegar þörfin var mest,
en hann þurfti oft hin síðari ár að
Crfisdryklcjur
a
Ucitingohú/iÖ
GAPt-inn
Sfmi 555-4477
dveljast stund og stund á Reykja-
lundi sér til endurhæfingar.
Gunnlaugur útskrifaðist frá
Kristneshæli árið 1949; þá talinn
fær um að takast á við lífíð hjálpar-
laust og var það, þótt hann yrði
aldrei samur maður og fyrr. Þá
settist hann að á Akureyri þar sem
hann starfaði við verðlagseftirlitið '
í 10 ár. Þaðan lá leið hans til
Reykjavíkur. Hann var í tvö ár sölu-
stjóri sælgætisverksmiðjunnar
Lindu í höfuðstaðnum, en réðst þá
aftur til Verðlagsstofnunar og hvarf
ekki þaðan fyrr en hann lét af störf-
um fyrir aldurs sakir. Mér er með
öllu ókunnugt hvað hann hafði þar
fyrir stafni en veit að ríkið hefur
verið ósvikið af framlagi hans hvers
eðlis sem það var. í rituðum orðum
rifjast einmitt upp fyrir mér að við
verklok eftir 35 ára starf hjá Verð-
lagsstofnun skrifaði yfirmaður
hans, Georg Ólafsson, um hann
stutta grein í Morgunblaðið sem
vakti athygli mína fyrir þá sök að
ég hef ekki í annan tíma séð meira
lof borið á mann fyrir frábæra þjón-
ustu. Hann komst svo að orði að
Gunnlaugur hefði verið einn traust-
asti starfsmaður stofnunarinnar og
„dæmi um óaðfinnanlegan embætt-
ismann".
Það var kunnugum undrunarefni
að Gunnlaugur Stefánsson skyldi
ná svo háum aldri sem raun bar
vitni, því líf hans var að vissu leyti
samfelld þrautarganga. En heyrt hef
ég haft eftir einum lækna hans á
Kristnesi að hann hefði aldrei þekkt
eins sterkbyggðan mann. Reynslan
sýndi að honum var ekki físjað sam-
an. Hann laut ekki í lægra haldi
fyrir elli kerlingu. Þvert á móti var
hann furðulega ungur ásýndum
fram á síðasta dag og dó standandi
ef svo má segja. Vinir hans og
vandamenn sem best vissu áð ekki
var á þær hremmingar bætandi sem
hann hafði mátt þola á langri og
heiðurssamri ævi eru þakklátir fyrir
að hann fékk að kveðja heiminn án
þjakandi kramar. í því er fólgin viss
sárabót og vísbending um að ein-
hvers staðar leynist snefíll af rétt-
læti þrátt fyrir allt.
Einar Bragi.
Látinn er heiðursmaðurinn
Gunnlaugur Stefánsson, á áttug-
asta og sjöunda aldursári. Eg
kynntist Gunnlaugi þegar ég hóf
störf hjá Verðlagsstofnun fyrir lið-
lega tuttugu árum. Gunnlaugur
hafði þá starfað þar í aldarfjórðung
og var því öllum hnútum kunnug-
ur. Hann var óspar á að miðla þeirri
miklu reynslu og þekkingu sem
hann bjó yfír til mín og annarra
nýgræðinga sem voru að hefja
störf. Gunnlaugur hafði nokkur ár
umfram sextugt þegar þetta var
en áhugi hans á starfínu og afkasta-
geta var ennþá mjög mikil. Það fór
ekki framhjá neinum og á því varð
engin breyting fram til þess að
hann lét af störfum fyrir aldurs
sakir.
Gunnlaugur átti lengst af við
vanheilsu að stríða. Hann fékk
berkla sem ungur maður og hafði
það varanleg áhrif á heilsufar hans
alla tíð. Ýmsir aðrir sjúkdómar
hijáðu Gunnlaug á lífsleiðinni og
þær voru ófáar legurnar á sjúkra-
Gott verð
og lipur
þjónusta

S KÚTAN
Hólshrauni Hafnarfirði
sími: 555 1810
húsum og aðgerðimar sem hann
þurfti að ganga í gegnum. Þessir
erfiðleikar brutu hann þó ekki.
Hann hélt alltaf ótrauður áfram af
sömu eljuseminni og áður. Gunn-
laugi var sannarlega ekki físjað
saman.
Gunnlaugur tamdi sér .ekki há-
vaða í störfum sínum. Hann vildi
láta verkin tala og hafði óbeit á
nútíma áróðurs- og sölumennsku.
Yfirborðsmennska var honum ekki
að skapi.
En samhliða því að leggja sig
fram í starfi lét Gunnlaugur sig
mjög varða um hag annarra. Þann-
ig lagði hann sig fram um að kynn-
ast og rækta persónulega vináttu
við þá sem með honum störfuðu.
Ef hann taldi sig geta orðið ein-
hveijum að liði lét hann ekki sitja
við orðin tóm, heldur gekk beint til
verks eins og ávallt. Margir áttu
því hauk í horni þar sem Gunnlaug-
ur var. Þrátt fyrir að allmörg ár
séu liðin frá því að Gunnlaugur lét
af störfum hafa tengsl hans við
fyrrum starfsfélaga haldist alveg
til hins síðasta. Við söknum því vin-
ar í stað.
Það mætti hafa mörg fleiri orð
um mannkosti Gunnlaugs en ég
þykist vita að það væri ekki í hans
anda að tíunda þá alla. En við sam-
starfsfólk hans erum þakklát fyrir
að hafa fengið að njóta samfylgdar
hans.
Vegna fjarveru get ég því miður
ekki fylgt Gunnlaugi síðasta spöl-
inn, en hugurinn er hjá honum í
dag. Blessuð sé minning hans.
Georg Ólafsson.
Vinur okkar Gunnlaugur Stef-
ánsson er látinn. „Hjá okkur verður
Gunnlaugs minnst með söknuði."
Kynni Gunnlaugs af okkar fjöl-
skyldu hefjast er faðir minn Richard
kemur sem læknir að Kristnesspít-
ala 1938. Gunnlaugur er þá sjúkl-
ingur þar. Góð vinátta tekst með
þeim og hefur haldist með fjöl-
skyldu okkar æ síðan.
Gunnlaugur veikist af berklum
upp úr tvítugu og fer á berklahælið
að Kristsnesi. Þar er hann mjög
veikur í mörg ár en með einstökum
viljakrafti og góðri ummönnun
tekst honum að sigrast á hvíta
dauðanum. Eftir um 14 ára veru á
spítalanum, útskrifaðist hann árið
1949.
En berklarnir höfðu farið illa með
hann og var hann alla ævi að beij-
ast við afleiðingar þess. Hinn sterki
persónuleiki hans kom þar vel í ljós,
aldrei að gefast upp. Hann reyndi
mikið til að bæta þá tæpu heilsu
sem hann hafði og hætti ekki fyrr
en hann hafði náð fundum færustu
lækna landsins. Já Gunnlaugur,
„halda læknunum við efnið“. Eftir
að Gunnlaugur fer á eftirlaun leið
vart sá dagur að hann liti ekki inn
til okkar eða hringdi. „Sæll, sæl,
hvað segirðu, eitthvað nýtt, hvernig
hafíð þið það,“ alltaf jákvæður.
Hann stoppaði aldrei lengi í hvert
skipti en rabbaði um helstu mál
hvers tíma. Einn kaffíbolli og svo
var hann rokinn, þetta var hans
stíll.
Gunnlaugur hafði alltaf mikið
samband við sveitunga sína í Öxar-
fírði bæði frændfólk og vini. Hann
hafði mikla ánægju af útvega sveit-
ungum sínum og vinum sitthvað
sem hann var beðinn um, hvort sem
það var bíll eða smáhlutur.
Gunnlaugur varð 86 ára og aldr-
ei urðum við vör við gleymsku,
hann var alltaf með á nótunum og
fylgdist með öllu sem var að gerast
til síðasta dags.
Gunnlaugur starfaði að málefn-
um SÍBS af mikilli elju allt frá
stofnun samtakanna. Hann var full-
trúi á mörgum þingum þess og
gegndi þar trúnaðarstörfum.
Starfsfólki Reykjalundar sendum
við þakkir fyrir góða umönnun við
Gunnlaug, en þar átti hann alltaf
athvarf ef hann þurfti á að halda.
Vistin hér á jörð var honum ótrú-
lega erfíð fyrri part ævinnar, vænt-
um við að heimkoman sé björt hvíld
í guðsfriði.
Jón Már Richardsson,
Guðrún Þorsteinsdóttir.