Morgunblaðið - 16.10.1997, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
Hvað á Hitaveita Reykjavíkur
að borga hátt auðlindagjald?
Sjónarmið
veiðigjaldssinna
ÞRISVAR sinnum á
jafnmörgum þingum
hefur þingsályktunar-
tillaga um veiðileyfa-
gjald venð lögð fyrir
Alþingi. í fyrstu stóðu
að tillögunni þingmenn
Þjóðvaka. En hin síðari
tvö skipti hefur þing-
flokkur jafnaðarmanna
flutt tillögurnar. Við
samanburð kemur í ljós
að þær eru býsna ólíkar
innbyrðis.
í fyrsta skipti sem til-
lagan leit dagsins ljós
var ráð fyrir því gert að
sj ávarútvegsráðherra
skipaði nefnd til þess að
láta athuga málið. í fyrra var tillagan
orðin mun fyllri. Og þar var gert ráð
fyrir að gjald yrði lagt á aðrar auðlind-
ir, svo sem vatnsorkuna. Nú liggur
hins vegar fyrir Alþingi tillaga sem
ekki tekur til annarra auðlinda en
fiskistofnanna í sjónum.
Hið fyrsta sinnið sem málin voru
rædd vék fyrsti flutningsmaður Ág-
úst Einarsson að því sem rökrétt er,
að auðlindagjald taki jafnt til vatns
og hitaorku sem fiskistofnanna, sé
það á annað borð álitið réttlætan-
legt. í umræðunum kom að vísu fram
öndverð skoðun Sighvatar Björg-
vinssonar, núverandi formanns Al-
þýðuflokksins, sem taldi almenning
greiða afgjald fyrir orkuna, með þvl
að gjalda fyrir hana til orkusölufyrir-
tækjanna. Auðlindagjaldið taki einn-
ig til nýtingar annarra auðiinda
Þegar tillagan leit svo dagsins Ijós
hið annað sinnið, var enginn efi í
mönnum. Þingmenn Alþýðuflokks
og Þjóðvaka voru þá orðnir einhuga
um að rökrétt væri einnig að ieggja
auðlindagjald á orkulindirnar. Var
sú hugsun skrifuð skýrt og greini-
lega inn í ályktunartextann, með
þessum orðum: „Nefndin (sem und-
irbúa átti upptöku veiðileyfagjalds
skv. tillögunni, innskot mitt EKG)
kanni ennfremur leiðir til að leggja
á auðlindagjald á aðrar auðlindir í
eigu þjþðarinnar, svo sem vatns-
orku.“ í greinargerð tillögunnar er
beinlínis kveðið upp úr um að „hug-
myndafræðin um auðlindagjaldið sé
víðtækari en svo að hún
eigi bara við í sjávarút-
vegi“. Ennfremur segja
flutningsmenn í grein-
argerðinni að það sé,
„fullt samræmi í því að
leggja auðlindagjald á
aðrar sameiginlegar
auðlindir hérlendis, t.d.
vatnsafiið“.
Þriðja útgáfan er hins
vegar án slíks ákvæðis
í tillögugreininni sjálfri,
en með óljósara orðalagi
vikið að því í greinar-
gerðinni. Fyrsti flutn-
ingsmaður málsins hef-
ur hins vegar kveðið
skýrt á um í andsvari
við athugsemd minni hver sé hugs-
unin. Talsmenn þingflokks jafnað-
armanna, sem hafa verið í stjóm-
Blaðið hefur ekki enn
kynnt afstöðu sína til
þess, segir Einar K.
Guðfinnson, að auð-
lindagjald sé innheimt
almennt.
málabaráttunni helstu málsvarar
auðlindagjalds, eru þeirrar skoðunar
að slíkt gjald eigi ekki bara að leggja
á þá sem nýta fiskimiðin, heldur einn-
ig notendur orkunnar.
Þetta er gríðarlega mikilvæg nið-
urstaða sem nauðsynlegt er að sé
með í umræðunni um veiðileyfa-
gjald, sem þannig er í raun aðeins
angi þess sem nefnt hefur verið
auðlindaskattur eða auðlindagjald.
En hvað með
Morgunblaðið?
Morgunblaðið hefur verið helsti
vettvangur veiðileyfagjaldsumræð-
unnar. Leiðarar blaðsins hafa tíðum
fjallað um málið og fréttaskrif blaðs-
ins hafa iíka borið vitni um mikinn
áhuga á þessu málefni. Leiðaraskrif
blaðsins 10. október sl. eru einmitt
dæmi um þetta.
Einar K.
Guðfinnsson.
Fjölbrautuskólinn í Garðabæ
Við Skólabraut ■ 210 Garðabœ - Simi 5201600 - Fax 565 1957
Tölvunámskeið
fyrir íbúa Garðabæjar og
Bessastaðahrepps
Tölvunámskeið verða haldin í Fjölbrautaskólanum í
Garðabæ fyrir íbúa í Garðabæ og Bessastaðahreppi.
Ritvinnslukerfið Word 97.
Námskeiðið verður haldið á þriðjudagskvöldum
kl. 20 - 22, alls 6 kvöld og hefst 21. október nk.
Kennari er Hallgrímur Amalds. Verð kr. 9.500.
Töflureiknirinn Excel 97.
Námskeiðið verður haldið á miðvikudagskvöldum
kl. 20 - 22, alls 6 kvöld og hefst 22. október nk.
Kennari er Stefán Ámason. Verð kr. 9.500.
Nánari upplýsingar og skráning í síma 520 1600.
Ennfremur upplýsingar á heimasíðu skólans:
http://rvik.ismennt.is/~fg/
íbúar í Garðabæ og Bessastaðahreppi hafa forgang.
Komið og njótið kennslu með fullkomnum tölvubúnaði
í nýju húsnæði skólans við Skólabraut!
Skólameistari.
Þess vegna er það farið að verða
meira en lítið vandræðalegt að blað-
ið hefur ekki enn kynnt afstöðu sína
til þess að auðlindagjald sé innheimt
almennt; ekki bara af fiskveiðum,
heldur líka af raforkuframleiðslunni
hjá Landsvirkjun og heita vatninu
hjá Hitaveitu Reykjavíkur, svo dæmi
séu tekin. Þessi orð eru sett á blað
sérstaklega til þess að kalla fram
afstöðu blaðsins til þessara mikii-
vægu mála.
Auðlindagjald á Landsvirkjun
um Hitaveituna?
Við þekkjum það úr veiðigjalds-
umræðunni að menn telja gerlegt
að innheimta sérstakt gjald af sjáv-
arútvegi sem nemur 5 til 20 prósent-
um af heildartekjum greinarinnar.
Til skýringar er rétt að minna á að
útflutningsverðmæti sj ávarútvegs-
ins er talið verða um 92 milljarðar
á þessu ári.
Ekki hefur enn heyrst af hug-
myndum talsmanna auðlindagjalds
um hve mikið ætti að leggja á orku-
fyrirtækin í landinu. En ef sama
hlutfall ætti að gilda þar gæti auð-
lindagjald Landsvirkjunar numið
300 milljónum til 1,5 milljörðum,
miðað við heildartekjur fyrirtækisins
upp á 7,7 milljarða í fyrra. Hjá Hita-
veitu Reykjavíkur nam heildarorku-
salan í fyrra um 2,7 milljörðum
króna. Með sama hlutfallsreikningi
væri auðiindagjald hennar ríflega
100 til 500 milljónir króna.
Þetta eru miklar upphæðir og
gætu líklegast nýst vel til þess að
lækka skatta, bæta skólakerfið, veg-
ina og velferðarkerfið, svo nokkur
dæmi séu nefnd um verkefni sem
talsmenn veiðileyfagjalds hafa talað
um að gjaldtaka í sjávarútvegi gæti
runnið til.
Allir vita að allir þessir málaflokk-
ar gætu þegið meira fjármagn. En
skyldi slík gjaldtaka ekki leiða til
hærra raforkuverðs um land allt og
aukins húshitunarkostnaðar á höf-
uðborgarsvæðinu? Eða hvað telja
menn eðlilegt að Hitaveitan í
Reykjavík og Landsvirkjun greiði
mikið auðlindagjald?
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins á
Vestfjörðum.
FJÖLMARGIR
veiðigjaldssinnar hafa
svarað hér röksemdum
mínum gegn veiði-
gjaldi. Nú get ég aðeins
gert nokkur atriði að
umtalsefni, en sný mér
aftur að málinu á
næstu dögum. Eins og
allir vita, er deilan um
veiðigjald ekki síst um
það, hvorum sé betur
treystandi til að ráð-
stafa fiskveiðiarðinum
í þágu alþjóðar, um
fjögur þúsund hluthöf-
um í útgerðarfyrir-
tækjum eða rúmlega
þijátíu manna þing-
meirihluta. Markús Möller hag-
fræðingur gerir óspart gys að tor-
tryggni minni í garð atvinnustjórn-
málamanna, þar eð ég sé stuðnings-
maður Davíðs Oddssonar, núver-
andi forsætisráðherra. Hann skilur
bersýnilega ekki, að umræður um
skipulag fiskveiða snúast ekki um
menn, heldur skipulag. í vondu
veðri ræður góður skipstjóri ekki
við illa smíðaða skútu. Markús veit
það væntanlega ekki heldur, sem
Einar Þveræingur benti á forðum,
að valdsmenn eru misjafnir, sumir
góðir, en aðrir vondir, svo að var-
lega verður almennt að fara í að
treysta þeim.
Markús telur ásamt Þorvaldi
Gylfasyni og nokkrum talsmönnum
iðnaðarins, að með of háu gengi
hafi veiðigjald löngum verið inn-
heimt af útgerðinni og fært til al-
mennings, en á kostnað iðnaðarins,
sem ekki hafi þolað þetta háa gengi
eins vel og útgerðin. Eðlilegra sé
að einskorða veiðigjaldið við útgerð-
ina. Ég hef hins vegar bent á, að
ekki er unnt til lengdar að halda
uppi of háu gengi. Markús svarar
því til, að það megi gera með inn-
flutningstollum. Setjum svo, að það
hafi verið gert á Islandi. En þá fell-
ur það sjónarmið veiðigjaldssinna
um sjálft sig, að veiðigjald hafi
löngum verið innheimt með of háu
gengi. Með innflutningstollum hef-
ur þá kjarabótin af of háu gengi
verið tekin af almenningi! Og iðnað-
urinn, sem átti að hafa tapað á of
háu gengi, hefur þá í
raun notið góðs af inn-
flutningstollum, að
minnsta kosti til
skamms tíma (þótt til
langs tíma hafi hann
áreiðanlega tapað á
þeim, eins og allir aðr-
ir, því að tollar trufla
eins og rangt skráð
gengi upplýsingamiðl-
un markaðarins um
það, til hvaða verkefna
hvetjir eru best falln-
ir)-
Guðmundur Örn
Jónsson spyr mig síð-
an, hver sé munurinn
á aflakvótum, sem ég
er hlynntur, og innflutningsleyfum
haftaáranna, sem ég er andvígur.
Munurinn er einfaldur. Aflakvót-
arnir eru nauðsynlegir vegna þess,
að skortur er á fiski á sjónum. Ef
aðgangur er ekki takmarkaður að
í vondu veðrí ræður
góður skipstjóri ekki við
illa smíðaða skútu, segir
Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, í fyrstu
grein sinni.
fiskistofnum, þá verður þar of-
veiði, alveg eins og ef aðgangur
er ekki takmarkaður að graslendi,
þá verður þar ofbeit. (Því er síðan
við að bæta, að aflakvótarnir eru
ekki hagkvæmir, nema leyfð séu
fijáls viðskipti með þá.) Innflutn-
ingsleyfin studdust hins vegar ekki
við neinn náttúrlegan skort, heldur
tók ríkið að sér skömmtun, þar sem
hún var óþörf. Innfiutningsversl-
unin gat takmarkað sig sjálf. Að
sjálfsögðu áttu neytendur að skera
úr um það með kaupum sínum,
hveijir væru best fallnir til inn-
flutnings.
Höfundur er prófessor í
stjórnmálafræði við Háskóla
íslands.
Hannes Hólmsteinn
Gissurarson
HAPPDI^ŒttÍ'rQ7
HjARjAVERJlDftRv/
Glæsibifreiðar
Ævintýraferðir
Tojvunp ^ *
Að verðmæti 1.526.000
—J^vinnmcos
3 ævintýraferðir með Úrvali-Útsýn
Hver að verðmæti 500.000
00
fí-—^^vinnincua.
20 ferðavinningar með Úrvali-Útsýn
eða tölvupakkar frá Nýherja
Hver að verðmæti 300.000
Dregið 18. október 1997
nlTSUDISH
MOTORS
Að
^vinnincuic
MMC Pajero
verðmæti 3.290.000
^^vinnincuR,
Golf GL 1.6
Hægt er að greiða neimsenaa imua
með greiðslukorti í síma 581 3947.
Sendum miða hvert á land sem er.