Morgunblaðið - 27.01.1998, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Tvær lágverðsverslanir í Arbæ?
Samkeppni í uppsiglingu
ÚTLIT er fyrir að Nóatún og
Bónus opni lágverðsverslanir í Ar-
bæjarhverfi á næstu mánuðum.
Nóatún hyggst opna nýja lág-
verðsverslun í Hraunbæ með vor-
inu. Að sögn Einars Jónssonar
kaupmanns í Nóatúni er um 500
fermetra verslunarhúsnæði að
ræða sem nýtt verður undir versl-
un með áherslu á lágt vöruverð.
Einar segir að Nóatún muni reka
þessa nýju verslun í samstarfi við
aðra en að of fljótt sé að greina frá
því hverjir það verði. Einnig segir
hann ekki ólíklegt að fleiri slíkar
verslanir verði opnaðar í kjölfarið
gefíst þessi tilraun vel.
Jón Asgeir Jóhannesson hjá
Bónus segir að búið sé að sækja
um lóð fyrir 600 fermetra Bón-
usverslun í Arbæ og að hann von-
ist eftir svari borgaryfirvalda á
næstu vikum. Fái Bónus úthlutað
lóð á þessum slóðum segir hann að
strax verði hafist handa við fram-
kvæmdir og reiknar með að það
muni taka um fjóra mánuði að
koma versluninni upp.
Einnig kom fram í máli Jóns
Asgeirs að 15. febrúar næstkom-
andi verði ný 400 fermetra Bón-
usverslun opnuð í Tindaseli.
Græna skráargatið
Magrar
og trefja-
ríkar mat-
vorur
Á UMBÚÐUM sumra sænskra
matvara er að finna mynd af
grænu skráargati og nýlega var
vitnað í græna skráargatið í ís-
lenskri auglýsingu.
„Þetta merki er sett á vörur til
að hjálpa neytendum að velja sér
magrar og trefjarík-
ar matvörur úr
hillum matvöru-
búðanna", segir
Brynhildur Briem
matvæla- og næring-
arfræðingur þegar hún er innt
eftir merkingu skráargatsins.
„Merkið er sænskt og hefur
verið notað frá árinu 1989.
Framleiðendur mega setja það á
vörur sínar ef þær uppfylla viss
skilyrði. I mjólkurvörum og unn-
um kjötvörum þarf fituinnihaldið
að vera innan ákveðinna marka.
I korni og kornvörum þarf að
vera ákveðið magn af trefjum.
Það má ekki vera mikill sykur í
þeim vörum sem bera merkið.
Merkið er ekki sett á kjöt, fisk
eða fuglakjöt því þar er auðvelt
að sjá hvort vörur eru magrar
eða ekki. Það er heldur ekki sett
á ávexti, grænmeti og kartöflur
því þessar vörur eru trefjaríkar
frá náttúrunnar hendi og þarf
því ekki að auðkenna þær sér-
staklega."
Brynhildur segir tilganginn
með þessu merki að leiðbeina
neytendum við val á tilbúnum
vörum. I staðinn fyrir að lesa
innihaldslýsingu og næringar-
gildismerkingu og bera saman
vörur til að finna fituminnstu
vöruna getur neytandinn leitað
að vörum sem eru með græna
skráargatinu. „Þetta er afar ein-
föld leið. Merking næringargild-
is á samt fullkomlega rétt á sér
fyrir þá sem vilja vita meira.“
Spurt og svarað um neytendamál
Þvoið rúskinns
skóna með
sápuvatni
Hvernig á að þrífa svarta göngu-
skó úr rúskinni?
Svar: Gunnsteinn Lárusson skó-
smiður hjá Skóstofunni í Dunhaga
segir að til séu sérstök efni til að
þrífa með rúskinnsskó en hann
mælir líka með mildu sápuvatni.
„Það er óþarfi að bleyta rúskinns-
skóna mjög mikið en nota t.d.
gamlan uppþvottabursta til að
þrífa þá með. Að því búnu eru
skómir þurrkaðir með handklæði
og þeir síðan látnir standa um
stund. Til að ýfa upp rúskinnið má
nota svamp eða rúskinnsbursta.
Hafi liturinn dofnað er til úði á
rúskinnsskó sem skerpa lit.“
Gunnsteinn segir sjálfsagt að
skola af skónum strax og komið er
inn úr slabbi. „Skítuga vatnið situr
í skónum, svo þegar það þornar sit-
ur skíturinn eftir og hvítar rendur
verða sjáanlegar. Séu skórnir skol-
aðir um leið og inn er komið má
koma í veg fyrir slíkt.“ Að lokum
vill Gunnsteinn minna fólk á að
vatnsverja rúskinnsskóna sína eins
og alla aðra skó.
Silfurskottur
þrífast vel í raka
S e
T3 :0
gl |
xO §
u- *o J2

. <o
is e
£ s-M
3 Ji -
S M M
m
oo
g-3
■E Ja*
ai
III
Js xO
° 6 i
5o E
i-oo S
w
uí
h 2 «
Danmörk Gran Canari Sjónarhóll
Þýskaland England
in PQ
Gæðagleraugu
á betra verði í Sjónarhól.
21 ■^»"11
A
RODF.NSTOCK
GLERAUGNAVERSLtJN .
Reykjavíkurvcgur 22 220 Hafnarfjörður S. 565-5970 WWW.Ítn.Ís/sjonurholl
Ef silfurskottur hafa gert sig
heimakomnar hvað er til ráða?
Svar: Menn verða lítið varir við
silfurskottur en rekist þeir á eina
eru þær að öllum líkindum fleiri,“
segir Erling Ólafsson skordýra-
fræðingur hjá Náttúrufræðistofn-
un. „Þær eru um sentimetri að
stærð og jafnvel ríflega það, full-
vaxnar. Silfurskotturnar eru
breiðastar fremst og mjókka aftur,
á afturendanum eru þrjú skott, eitt
sem veit aftur og tvö sem vita til
hliðar og eru útstæð. Þær hafa
langa og mjóa fálmara á hausnum
og eru silfurgráar að lit.“ Erling
segir silfurskotturnar ljósfælnar
og helst fara á stjá á nætumar.
„Fólk verður gjarnan vart við þær
þegar það fer framúi’ um miðja
nótt.“
Silfurskottur lifa eiginlega á
flestu sem tönn á festir og Erling
segir mjölvaríka fæðu vinsælasta.
Þær naga líka pappír og til dæmis
veggfóður. „Þær eru rakasæknar
og lifa einnig góðu lífi á sveppum
eða myglu sem þar þrífst.“
Erling bendir á að silfurskottur
leiti sér aðallega bólfestu í niður-
gröfnum kjöllurum og oftar en ekki
í gömlum húsum.
„Þetta eru bölvaðir nagarar, en
það þarf mikinn her af silfurskott-
um til að ummei-ki sjáist og ég
þekki slík dæmi. Meindýraeyðar
verða að meta aðstæður hverju
sinni þegar vinna á bug á silfur-
skottum og það getur verið erfitt
að útrýma þeim en fer vitanlega
eftir aðstæðum og vinnubrögðum
við eyðinguna."
ERLENT
Reuters
Gro vongóð
GRO Harlem Brundtland, fyrr-
verandi forsætisráðherra Nor-
egs, kvaðst í gær vongóð um að
verða næsti yfírmaður Alþjóða-
heilbrigðisstofnunarinnar
(WHO), en ákvörðun um hver
tekur við af Japanum Hiroshi
Nakajima verður tekin í dag.
Brundtland nýtur stuðnings
flestra Vesturlanda, þ.á m.
Sviss og ESB
Samkomulag um
umferð vörubfla
SVISS og Evrópusambandið hafa
náð samkomulagi um umferð vöru-
bíla frá ríkjum ESB um svissnesku
Alpana. Staðfesti samgönguráð-
herrar ESB samkomulagið má gera
ráð fyrir að fljótlega verði hægt að
ljúka viðræðum um víðtækan tví-
hliða samning Sviss og Evrópusam-
bandsins, sem hófust fljótlega eftir
að Svisslendingar felldu EES-
samninginn í þjóðaratkvæða-
gi’eiðslu árið 1992.
Leyfileg hámarksþyngd aukin
og teknir upp vegatollar
Til þessa hafa Svisslendingar ekki
leyft þyngri vörubílum en 28 tonn
að fara um svissneska vegi á leið
sinni milli norðlægra og suðlægra
ríkja ESB.
Leyfileg há-
marksþyngd
vörubíla í ESB
er 40 tonn og
hefur þetta haft í
för með sér um-
talsverðan kostn-
að íyrir fyrirtæki í ESB-ríkjunum,
þar sem ýmist hafa vörubílarnir
þurft að aka hálftómir um Sviss eða
þá að fara um Frakkland og Aust-
uiTÍki. Stjórnvöld í síðarnefndu
ríkjunum hafa einnig kvartað und-
EVRÓPAt
Aðildarviðræður
hefjast í lok marz
Brussel. Reuters.
ROBIN Cook, utanríkisráðherra
Bretlands, greindi frá því á fundi
með starfssystkinum sínum í Brus-
sel í gær að viðræður við sex ríki
Austur-Evrópu um aðild þeirra að
Evrópusambandinu myndu hefjast
í Brussel 31. marz næstkomandi.
Áður hafði verið gert ráð fyrir að
viðræðurnar hæfust um miðjan
apríl.
Ríkin sex, sem lengst þykja kom-
in í undirbúningi fyi-ir ESB-aðild,
eru Eistland, Pólland, Tékkland,
Ungverjaland, Slóvenía og Kýpur.
Cook sagði frá því að hinn 12.
marz yrði fyrsti fundur hinnar
svokölluðu Evi'ópuráðstefnu í.
London. Til ráðstefnunnar verður
>
Bandaríkjanna og þykir líklegur
eftirmaður Nakajima. Keppi-
nautar hennar eru Pakistaninn
Nafis Sadik, Sir George Alleyne
frá Barbados, Ebrahim Samba
frá Gambíu og Uton Muchtar
Rafei frá Indónesíu, en þeir eru
allir yfirmenn hjá WHO eða öðr- j
um stofnunum Sameinuðu þjóð-
an umferðarálaginu, sem þessu
fylgir.
Samkomulagið felur í sér að
leyfileg hámarksþyngd vönibíla á
svissneskum vegum verður hækkuð
úr 28 tonnum Í 40 í áfóngum fram til
ársins 2005. Á sama tíma verður
innleitt kerfi vegatolla á vörubíla
bæði í Sviss og í ríkjum Evrópu-
sambandsins, til að stuðla að um-
hverfisvænni flutningastarfsemi.
Svisslendingar hyggjast bæta járn-
brautir um Alpana, þannig að járn-
brautarflutningar verði vænlegri
kostur í framtíðinni. Gert er ráð fyr-
ir að vegatollarnir beini flutningum
í auknum mæli á járnbrautir.
Neil Kinnock, sem fer með sam-
göngumál í fram-
kvæmdastjórn
ESB, segir að
samþykki sam-
gönguráðherrar
ESB samkomulag-
ið við Sviss verði
hægt að ljúka með hraði viðræðum
um aðra þætti tvíhliða samningsins
við Sviss. Hann mun meðal annars
taka til fólksflutninga, opinberra
útboða, rannsókna, gagnkvæmrar
viðurkenningar staðla og landbún-
aðar.
boðið aðildarríkjum Evrópusam-
bandsins og ellefu ríkjum Áustur-
Evrópu, sem koma til greina sem
aðildarríki sambandsins. Á ráð-
stefnunni verður stækkun ESB og
undirbúningur Austur-Evrópuríkj-
anna fyrir aðild til umræðu. Stjórn-
arleiðtogum allra ríkjanna 26 verð-
ur boðið á fundinn í London og
Elísabet Bretadrottning verður við-
stödd setningu fundarins.
Enn hefur ekki verið ákveðið
hvort EFTA-ríkin fá aðild að Evr-
ópuráðstefnunni eins og þau hafa
farið fram á. Ný aðildarríki ESB
verða um leið aðildarríki Evrópska
efnahagssvæðisins og eiga EFTA-
ríkin því hagsmuna að gæta.