Morgunblaðið - 27.01.1998, Blaðsíða 64

4^,
MORG UNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ<SiMBL.IS, AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI1
ÞRIÐ JUDAGUR 27. JANÚAR 1998
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Andstaða við afnám einkainnflutnings ÁTVR á tóbaki
Lfldegt að áformin
'verði lögð á hilluna
HÖRÐ andstaða er við tillögur fjár-
málaráðherra um að afnema einka-
rétt ÁTVR til innflutnings á tóbaki.
Tillögumar hafa legið fyrir frá því í
byrjun desember, en hafa ekki verið
afgreiddar af þingflokkum stjómar-
innar. Flest bendir því til að hætt
verði við að afnema einkarétt
ÁTVR til innflutnings á tóbaki.
Aðstoðarmönnum fjögurra ráð-
herra var á síðasta ári falið að
ganga frá frumvörpum sem varða
viðskipti með áfengi og tóbak. Um
er að ræða frumvarp til nýrra
áfengislaga, sem dómsmálaráð-
herra flytur, frumvarp fjármálaráð-
herra um áfengis- og tóbaksgjald og
frumvörp heilbrigðisráðherra um
tóbaksvarnir og um áfengis- og
vímuvamarráð. Starfshópurinn
skilaði tillögunum til ráðhemanna í
byrjun desember.
Fyrirhugað var að leggja frum-
vörpin fram sem heild. Andstaða
hefur hins vegar verið við þá tillögu
fjármálaráðherra í frumvarpinu um
áfengis- og tóbaksgjald, að ÁTVR
hætti innflutningi á tóbaki og inn-
flutningur ríkisins á tóbaki verði af-
numinn.
Efasemdir hjá
Framsóknarflokknum
Steingrímur Ari Arason, aðstoðar-
maður fjármálaráðherra og formað-
ur starfshópsins, sagði við Morgun-
blaðið að andstaða væri við tillögu
um afnám einkaleyfis ÁTVR til inn-
flutnings á tóbaki. Málið væri hins
vegar ekki útrætt og því væri niður-
staða ekki fengin, en hugsanlega
yrði horfið frá þessari tillögu. Málið
væri til skoðunar hjá þingflokkum
stjórnarinnar og ráðherrum.
Ingibjörg Pálmadóttir, heilbrigð-
is- og tryggingaráðherra, sagði að
efasemdir væm um þessa breytingu
innan þingflokks Framsóknar-
flokksins. Afnám einkaleyfis ÁTVR
til innflutnings á tóbaki væri ekki í
samræmi við stefnuskrá flokksins.
Hún sagði að í sínum huga skipti
meginmáli að verulegum fjármun-
um yrði varið til tóbaks- og vímu-
efnavarna.
Hún sagðist ennfremur óttast að
ef samkeppni ykist í innflutningi
tóbaks væri hætta á að innflytjend-
ur tóbaks færu að notfæra sér
óbeinar auglýsingar til að koma
vöru sinni á framfæri. Stjórnvöld
ættu nú þegar í erfiðleikum með að
framfylgja banni við áfengisauglýs-
ingum vegna þess að sumir innflytj-
endur gengju mjög langt í því að
notfæra sér óbeinar auglýsingar.
/■ Nesjavallalina 1
Sogsstöðvar
Sogslína 3
Nesjavellir
A Hamrjtneslinur
S 1jog2 I
Búrfellslina 3B \
Búrfellslina 3A
skv. skípulagí
Iveragerði
Ölfusleið [■ ■
<orlákshöf/
132 kV
220 kV
400 kV
Skipulag rfkisins vill mat á Búrfellslínu
Samanburð þarf
fyrir tvær leiðir
SKIPULAG ríkisins hefur úrskurðað að fara verði fram frekara mat á um-
hverfisáhrifum 400 kW Búrfellslínu 3A. I þessu felst að gera á samanburð á
leiðinni frá Sogni um Grafningsháls og Ölfus að Orustuhólshrauni og leið-
inni frá Sogni um Ölkelduháls að Orustuhólshrauni. Að mati Skipulagsins
leggur reglugerð um umhverfismat þá skyldu á aðila að kanna aðra kosti
sem til greina koma fyrir raflínuna. Landsvirkjun var árið 1991 veitt leyfi
til að leggja 220 kW línu frá Búrfellsvirkjun að Sandskeiði. Vegna aukinnar
raforkunotkunar m.a. með tilkomu stóriðju á Grundartanga, ákvað Lands-
virkjun að óska frekar eftir leyfi til að byggja 400 kW línu.
Morgunblaðið/Ásdís
Myrkrahöfðinginn í Hvassahrauni
í HVASSAHRAUNI á Vatns-
leysuströnd eru að hefjast tökur
á nýrri kvikmynd Hrafns Gunn-
laugssonar, Myrkrahöfðingjan-
um. Sagan gerist á sautjándu öld
og er innblásin af Píslarsögu síra
Jóns Magnússonar á Eyri við
SkutulsQörð.
Hér undirbúa þau Sveinn M.
Eiðsson, sem leikur böðulinn,
Christina 0hlund, sem sér um
förðun, og Gunnar Jónsson, sem
leikur fósturson Snorra, sig fyrir
fyrstu tökurnar. Að sögn Ara
Kristinssonar kvikmyndatöku-
manns er gert ráð fyrir að
tökum á myndinni verði lokið
íjúní.
Umhverfisráðherra úrskurðaði að
gera þyrfti umhverfismat fyrir þessa
línu þó að fyrirhugað væri að leggja
hana sömu leið. Skipulag ríkisins tel-
ur að skoða þurfi málið betur, sér-
staklega með tilliti til þess að leggja
línuna um Ölfus. Samanburðurinn
þurfi að ná til landnotkunar, gróð-
urs, dýralífs, landslags og jarðmynd-
ana.
Gert samkvæmt reglugerð
Skipulagið bendir á í frummatinu
að samkvæmt reglugerð um um-
hverfisáhrif skuli koma fram upplýs-
ingar um aðra kosti sem kannaðir
hafa verið í sambandi við staðarval
eða tilhögun framkvæmdar.
Bæjarstjóm Hveragerðisbæjar
hefur lýst yfir andstöðu við hug-
myndir um Ölfusleið. Landsvirkjun
hefur áætlað að aukakostnaður við
að leggja Búrfellslínu sunnan við
Hveragerði sé 350 milljónir. Ef farið
yrði út í að leggja 3 km jarðstreng
framhjá Hveragerði fer kostnaðar-
aukinn hins vegar upp í 1.050 millj-
ónir.
Landsvirkjun hafði einsett sér að
ljúka byggingu Búrfellslínu fyrir
árslok 1998 vegna raforkusamninga
við ÍSAL og Norðurál. Verði bygg-
ingu Búrfellslínu frestað má búast
við truflunum í flutningskeríínu og
miklu tekjutapi fyrir Landsvirkjun.
Stjórn Landsvirkjunar mun fjalla
um málið á fundi á föstudag.
Sparnaðaráform
Rfldsspítala
Ekki ráðið
í stöður
sem losna
AUK hugmynda sem stjómar-
nefnd Ríkisspítala hefur ákveðið
að grípa til í því skyni að ná til-
ætluðum sparnaði á árinu, þ.e.
að draga úr hjartaþræðingum og
kransæðaútvíkkunum og fækka
valaðgerðum, em uppi hug-
myndir um að hækka húsaleigu
á starfsmannabústöðum, hækka
verð á fæði starfsmanna og að
þeir fái ekki lengur ókeypis
læknishjálp eins og verið heftir.
Þá er og til skoðunar að ráða
ekki í stöður lækna sem losna.
Era það stöður lækna sem eru
að hætta vegna aldurs og hafa
læknar á Ríkisspítölum, sem
Morgunblaðið ræddi við, lýst
áhyggjum sínum vegna þessa.
Segja þeir að þá muni ekki
koma til starfa ungir sérfræð-
ingar með nýja þekkingu eftir
nám erlendis til að viðhalda þró-
un og framförum í lækningum.
Þá hefur verið rætt um að þar
sem aðgerðirnar, sem þegar
hafa verið ákveðnar, dugi ekki
til að ná sparnaðinum verði að
huga að fleiri atriðum. Sé þá fátt
annað eftir en að leggja niður
einhverja starfsemi. Hefur þar
meðal annars komið til greina
að leggja af svefnrannsóknir og
hætta rekstri göngudeildar fyrir
húð- og kynsjúkdóma.
Starfsmenn fái ekki
ókeypis læknishjálp
Til umræðu er að starfsmenn
fái ekki lengur að njóta ókeypis
læknishjálpar á göngudeildum
eins og verið hefur. Þá verður
dregið úr viðbúnaði vegna áfalla-
hjálpar og hún færð að ein-
hverju leyti yfir á Sjúkrahús
Reykjavíkur og eins og fyrr seg-
ir mun leiga á starfsmannabú-
stöðum verða hækkuð.
■ Veldur sjúklingum/4
* *
LIU um áhrif tengingar skiptahlutar sjómanna við olíuverð síðastliðið ár
Kauphækkunin sögð vera 8,4%
SKIPTAHLUTFALL sjómanna hefur hækkað
um sex prósentustig frá 1. febrúar 1997 til 1. febr-
úar 1998. Skiptahlutfallið er tengt olíuverði á al-
þjóðamarkaði. Olíuverð hefur lækkað um 35% frá
janúar 1997 til þessa dags. Sveinn Hjörtur Hjart-
arson, hagfræðingur LÍU, segir útsöluverð á
gasolíu til útgerðar ekki hafa lækkað. Launaút-
gjöld útgerðarinnar hafa vegna þessa aukist um
tvo milljarða kr. og laun á hvern sjómann hækkað
Wð meðaltali um 400 þús. kr. sé gert ráð fyrir að
sjómenn séu 5 þúsund talsins.
1. febrúar 1997 var skiptahlutfall sjómanna 71%
en er 77% í dag.
„Sjómenn hafa fengið 8,4% hækkun á skiptahlut
vegna lægra olíuverðs á markaðnum. Skiptahlut-
urinn er tengdur við heimsmarkaðsverð í Rotter-
dam. Sjómenn fá hækkun á skiptahlutnum strax
en útgerðin verður að bíða eftir lækkun á olíuverði
innanlands. Aðeins olíuverðslækkun á heimsmark-
aði hefur fært sjómönnum 8,4% hækkun á kaupi
milli febrúar 1997 og 1998,“ segir Sveinn Hjörtur.
Sveinn Hjörtur segir að tekjur útgerðarinnar
hafi á síðasta ári verið nálægt 60 milljörðum
króna. Hann telur að launahlutfallið sé um 40%.
Launin sem útgerðin greiddi á síðasta ári séu þ.a.l.
um 24 milljarðar kr. Vegna tengingar við olíuverð
á heimsmarkaði hafí launakostnaður því aukist um
nálægt tvo milljarða kr. Sjómenn í heilsársstörf-
um séu nálægt 5 þúsund talsins og nemi launa-
hækkunin því um 400 þúsundum kr. að meðaltali á
mann á ársgrandvelli.
Þjóðarbúið ekki vart við lægra olíuverð
Þórður Friðjónsson forstjóri Þjóðhagsstofnunar
segir að þrátt fyrir að olíuverð hafi lækkað um
35% frá janúar í fyrra til þessa dags hafi sú lækk-
un ekki skilað sér inn í þjóðarbúið. Reyndar hafi
verð lækkað hér aðeins að undanfórnu og það skili
sér fljótt í hagkvæmni fyrir útgerðina og sam-
göngur.
„Verðið var óvenjulega hátt í janúar í fyrra og
hafði farið hækkandi mjög ört seinnipart árs 1996.
Kannski hefur sú hækkun ekki að öllu leyti komið
fram í verði hér innanlands á þeim tíma. Olíuverð
fór ekki að lækka að heitið gæti fyrr en í nóvem-
ber-desember. Þess vegna era ekki farin að sjást
áþreifanleg merki um þetta í afkomutölum," segir
Þórður.
Eldsneytisreikningur þjóðarinnar er um 10
milljarðar króna á ári. Verði 35% lækkun varan-
leg og komi hún einnig fram í unninni olíu segir
Þórður að gera megi ráð fyrir að lækkunin á elds-
neytisreikningnum verði 3,5 milljarðar á árs-
grundvelli.