Morgunblaðið - 09.04.1998, Blaðsíða 46

—46 FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Er borgar-
stj órinn
stikkfrí?
Hafa vináttu- og fjölskyldutengsl
borgarstjórans í íslenska fjölmidla-
heiminum lamandi áhrifá gagnrýnis-
mátt „fjórda valdsins “ svokallaða ?
Eða eru íslenskir fjölmiðlar hvort eð
er máttlitlir gagnrýnendur?
Ingibjörg Sólrún borgar-
stjóri sýnist njóta mikilia
vinsælda nú um stundir og
fátt virðist geta komið í
veg fyrir sigur hennar og
R-listans í komandi borgarstjórn-
arkosningum. Eflaust er Ingi-
björg Sólrún um margt makleg
að vinsældum sínum, hún hefur
ýmsa augljósa kosti til að bera
sem stjórnmálaforingi og áreið-
anlega ýmislegt skörulegt gert í
borgarstjóratíð sinni. En maður
stendur sig að því að spyrja hvort
vinsældir hennar kunni að ein-
hverju leyti að stafa af því að ís-
lenskir fjölmiðlar hafi tekið á
henni með silki-
VIÐHORF
Eftir Jakob F.
Ásgeirsson
hönskum?
Þótt fátt
komi manni
lengur á óvart
um fjölskyldu-
og vinatengsl í
fámenninu hér á skerinu, þá
vekja tengsl núverandi borgar-
stjóra í íslenska fjölmiðlaheimin-
um óneitanlega nokkra furðu.
Aðalritstjóri Dags er æskuvin-
ur og einn af helstu pólitísku ráð-
gjöfum borgarstjórans og oft
kallaður til í útvarpsþætti sem
eins konar óopinber talsmaður R-
lista'ns. Annar ritstjóri DV er svili
borgarstjórans og þingmaður AI-
þýðuflokksins. Fréttastjóri sjón-
varps er fyrrverandi varaþing-
maður Framsóknarflokksins og
eiginmaður nánasta samstarfs-
manns borgarstjórans. Aðaleig-
andi Stöðvar tvö og Bylgjunnar
veitti R-listanum fjárhagsstuðn-
ing fyrir síðustu kosningar í
formi lánafyrirgreiðslu, að eigin
sögn, og er af ýmsum talinn
stuðningsmaður R-listans. Þá
mun Ingibjörg Sólrún svo sem al-
kunna er vinmörg á fréttastofu
útvarps; raunar segja gárungarn-
ir að þar á bæ sé einungis einn D-
lista maður - í felum.
Utan þessa tengslanets borgar-
stjórans um íslenska fjölmiðla-
heiminn stendur því Morgunblað-
ið eitt.
Ætli sé ekki fádæma í vest-
rænu lýðræðisríki að valdamikill
stjórnmálaforingi eigi þvílík ítök í
„fjórða valdinu" svokallaða sem
öðrum þræði er ætlað að gæta
hagsmuna almennings gagnvart
valdsmönnum?
Ekki skal því haldið fram hér
að þeir fjölmiðlar þar sem tengsl-
in eru mest sláandi hafí beinlínis
misbeitt valdi sínu í þágu Ingi-
bjargar Sólrúnar og R-listans.
Stjórnendur þessara fjölmiðla
vita fullvel að það er aðeins hægt
að beita nútíma fjölmiðlum með
þeim hætti að vissu marki. En
óneitanlega vakna ýmsar spurn-
ingar um sjálfstæði ofangreindra
fjölmiðla, að Morgunblaðinu und-
anskildu.
Hvaða áhrif sem þessi tengsl
borgarstjórans í íslenska fjöl-
miðlaheiminum hafa raunveru-
lega haft, er víst að stjórnarat-
hafnir Ingibjargar Sólránar hafa
ekki sætt markvissri gagnrýni
fjölmiðla. Gagnrýnin hefur nánast
öll verið í formi aðsends efnis til
dagblaðanna eða símhringinga til
ljósvakamiðlanna.
Hvað er hæft í því að beitt hafi
verið bókhaldskúnstum til að
fegra niðurstöðutölur í reikning-
um borgarsjóðs? Ber Ingibjörg
Sólrún ábyrgð á því hvernig kom-
ið er í samgöngumálum Grafar-
vogshverfis?
Við erum eiginlega engu nær
um réttmæti þeirra ásakana sem
í slíkum spurningum felast. Fjöl-
miðlarnir hafa ekki sjálfír reynt
að brjóta ági-einingsefni borgar-
stjórnarflokkanna til mergjar,
heldur hjakka í sama gamla far-
inu - tala við einn í dag og and-
stæðing hans á morgun. Staðhæf-
ing stendur þvi gegn staðhæf-
ingu.
Af hverju reiknuðu ekki fjöl-
miðlarnir sjálfir út áhrifin af til-
færingunum með leiguíbúðir
borgarinnar? Nei, þeir bíða eftir
að borgarstjóri haidi blaða-
mannafund og mati þá á töluleg-
um upplýsingum. En er ekki trú-
legt að borgarstjórinn reyni að
fegra myndina? Fjölmiðlarnir
sem taka athugasemdalaust við
þessum upplýsingaáróðri sýnast
ekki í stakk búnir til að gera sér
grein fyrir forsendum útreikning-
anna. Þeir birta gagnrýnislaust
það sem borgarstjóri hefur að
segja til að réttlæta gerðir sínar.
Næsta dag segja þeir frá athuga-
semdum minnihlutans - líka án
þess að gi-afast fyrir um hans for-
sendur.
Er þetta góð blaðamennska?
Um margt er hún það, því upplýs-
ingum er komið óbrengluðum á
framfæri við almenning. í sumum
útlendum fjölmiðlum finnst manni
stundum fuillangt gengið í að
túlka og matreiða staðreyndir um
málsatvik frétta. íslenska aðferð-
in, að láta lesendur eða hlustend-
ur sjálfa sem mest um að draga
ályktanir af fréttaflutningi er því
að ýmsu leyti til fyrirmyndar. En
blaðamennsku af því tagi þaif að
fylgja eftir með fréttaskýringum
eða yfirlitsþáttum þar sem mála-
vextir eru skýrðir og settir í sam-
hengi og andstæðar skoðanir
vegnar og metnar.
Þetta er vissulega oft gert,
samanber t.d. vandaða umfjöllun
Morgunblaðsins um frumvarp
heilbrigðisráðherra um gagna-
grunn með upplýsingum um
heilsufar landsmanna. En það
kemur engu að síður of oft íyrir,
einkum um pólitísk ágreinings-
efni, að slík vinnubrögð eru látin
undir höfuð leggjast. E.t.v. eru
þetta síðustu leifar hins pólitíska
forræðis stjómmálaflokkanna yf-
ir fjölmiðlunum.
Margt í fréttum dagsins er
auðvitað þannig vaxið að það má
skoða frá ýmsum sjónarhornum
og fjölmiðlarnir geta ekki gerst,
og eiga ekki að gerast, einhvers
konar allsherjar dómstóll um það
hvert sjónarhornið sé hið rétta.
En í ýmsu efni er hægt að
leggja staðreyndir máls á vogar-
skálar og þá eiga fjölmiðlarnir
vitaskuld ekki að skirrast við að
gera það.
Mótmæla ummælum
fj ármálaráðherr a
FRAMKVÆMDASTJÓRN
Verkamannasambands Islands lýs-
ir furðu sinni á ummælum sem
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra hefur látið falla um atvinnu-
laust fólk, segir í ályktun frá
stjórninni.
„Á hádegisverðarfundi Verslun-
arráðs, sem haldinn var á Akureyri
31. mars, velti Friðrik Sophusson
fjármálaráðherra upp þeirri spurn-
ingu hvort atvinnuleysisbætur
væru það háar hér á landi að fólk
vildi fremur njóta þeiiTa, en leita
út á vinnumarkaðinn.
Gera verður kröfu til þess að
lágmarksþekking sé til staðar hjá
þeim sem kjósa að fjalla um svo al-
varleg mál sem atvinnuleysi er.
Staðreyndir málsins eiu þessar:
I skýrslu félagsmálaráðuneytis
fyrir febrúar voru 5.683 atvinnu-
lausir síðasta virkan dag mánaðar-
ins. Enginn af þessum nær sex
þúsund valdi sér sjálfur að vera at-
vinnulaus.
Þegar nægilegt framboð var á
vinnu fyrir 1990 var undantekning
að skráð væri atvinnuleysi og ekki
fram yfir það sem eðlilegar orsakir
lágu til.
Meðaltekjur almenns verkafólks
eru í dag u.þ.b. 120 þúsund. Lág-
marksdagvinnulaun eru 70 þúsund.
Fullar atvinnuleysisbætur eru
tæplega 60 þúsund. Meðalbótarétt-
ur atvinnulausra er líklega ríflega
40 þúsund.
Af framansögðu ætti því að vera
augljóst að margir af þeim sem at-
vinnulausir eru hafa ekki haft
möguleika til að stunda fulla
vinnu. Þetta fólk mundi hiklaust
skipta á sínum 40 þúsund, fyrir
vinnu og 120 þúsund króna mán-
aðartekjur.
Af orðum ráðherra má álykta að
hann telji að hinir atvinnulausu séu
vandamálið, en ekki atvinnuleysið.
Að hinir atvinnulausu hafi vaMð sér
að vera atvinnulausir. Að hann telji
að atvinnuleysisbætur á Islandi,
sem eiu hlutfaMslega lægri en
nokkurs staðar í Norður-Evrópu,
séu of háar.
Þessi orð eru ekki orð einhvers
leikmanns, hér er ráðherra í ríkis-
stórn að fjalla um viðkvæmt og
mikilvægt mál. Því er rökrétt að
álykta að hann sé hér að tala út úr
umræðu á vettvangi ríkisstjórnar.
Þess er því krafist að forsætisráð-
herra, eða formenn ríkisstjórnar-
flokkanna, geri opinberlega grein
fyrir því hvort hér sé verið að boða
enn einar grundvallar breytingar á
lögum um skráningu atvinnuleysis
og bótarétt atvinnulausra,“ segir
ennfremur.
ÖSLAÐ til lands með stórbleikju úr Soginu ...
VORVEIÐIN hefur yfirleitt gengið
vonum framar og víðast þar sem
opnað hefur verið, hafa menn verið
að setja í ‘ann. En hvað hefur vorsil-
ungurinn verið að taka? Eins og
fyrri daginn er það eitt og annað.
Stórveiðin sem tekin var í Eldvatni
um síðustu helgi, 23 sjóbirtingar í
beit í einum af neðstu hyljum árinn-
ar, var t.d. öll tekin á spón sem heit-
ir Bucks Special.
Veiðimenn sem opnuðu Hörgsá
töluðu laumulega um sérstakan
„Hörgsárspón“, en er á þá var
gengið kom á daginn að þeir höfðu
veitt marga sjóbirtinga á nýtt agn
sem þeir kölluðu „Irish Rubber" og
er einhvers konar gúmmíblöðku-
spónn á þríkrók. Hann fæst í ýms-
um litum, en Hörgsármenn notuðu
aðallega rauðan. Irish Rubber er
nýtt agn á íslandi, en það gat ekki
verið annað en tímaspursmál
hvenær menn færu að nota hann
hér á landi, því hann hefur gefist af-
ar vel ytra, einkum þó í heimalandi
sínu Irlandi þar sem það er lax sem
menn veiða aðallega á agnið.
Svokallaðir „Nobblerar" hafa
verið drýgstu flugurnar og er það
ekki nýtt af nálinni. Oft hefur það
verið appelsínugulur, en nú í vor
hefur heyrst að menn séu með
„Francesrauðan" og jafnvel bleikan.
Púpur hafa verið að virka og þá hið
nýlega fvrirbæri kúluhausai’, eða
þverhausar eins og sumir kjósa að
kalla það. Kúla er á hausnum, eins
og auga, og þyngir kúlan agnið. Það
gefst vel þar sem vorfiskurinn
Buck’s
Special
og Irish
Rubber
stendur djúpt í köldu vatninu. Þá
ríður á að koma agninu niður til
fisksins. Menn hafa gjarnan hnýtt
kúluhaus á Peacock og númerin 8 til
10 hafa virkað vel.
Bestu silungsárnar
Veiðimálastofnun sendi nýverið
frá sér lokatölur úr silungsveiðiám
frá síðasta sumri. Loðir við þær ár
að erfitt er oft að fá heildartölur
fyrr en stofnunin er búin að fá öll
gögn í hendur og vinna úr þeim.
Bestu urriðaámar voru Laxá í Þing.
ofan Brúa, 4005 fiskar, Grenlækur
með 2493 fiska, Fremri Laxá á Ás-
um með 2379 físka, Skaftá með 969
fiska og Laxá í Aðaldal með 929
fiska.
Bestu bleikjuárnar vora Eyja-
fjarðará með 3625 fiska, Vatnsdalsá
með 1861 fisk, Fljótaá með 1648
fiska, Víðidalsá ásamt Fitjá með
1551 fisk og Staðarhólsá og Hvolsá
með 1316 fiska.
Þetta voru svipaðar heildartölur
og 1996 og í skýrslur voru skráðir
alls 51.970 silungar, þar af 22.970
urriðar og 29.480 bleikjur. Segja
þeir á Veiðimálastofnun að skráning
á silungi fari batnandi ár frá ári.
V eiðitækj aleigur
Vaxandi áhugi á stangaveiði síð-
ustu árin hefur leitt m.a. af sér að
veiðitækjaleigur hafa sprottið upp.
Arni Baldursson og fyrirtæki hans
Lax-á hefur tekið upp á þessu og
fer starfsemin fram í gegnum versl-
unina Litlu fluguna. I fréttabréfi frá
Lax-á kemur fram, að í Litlu flug-
unni sé hægt að leigja gegn vægu
gjaldi flugustangir, kaststangir,
dorgstangir, fluguhjól, kasthjól,
margar gerðir af flugulínum, vöðlur
í flestum stærðum, ýmiss konar
fatnað, svefnpoka og jafnvel jeppa.
Skóstofan í Dunhaga er einnig
með veiðitækjaleigu sem býður upp
á litrófið í veiðitækjum. Bæði Árni
Baldursson og Lárus Gunnsteins-
son í Skóstofunni segja að það hafi
komið þeim á óvart hversu mikil
eftirspurn hefði verið eftir veiði-
tækjum til leigu og oftar en ekki
hefði ekki veitt af að hafa meira af
græjum tiltækt.