Morgunblaðið - 09.04.1998, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 1998 57i
Iðnó eða Alþingi, mundi hann ekki
þurfa að hugsa sig um tvisvar, hann
veldi það fyrmefnda. Petta var lífs-
skoðun að okkar skapi, fyndin en þó
með alvarlegum undirtóni.
Við þrjú sem áttum að flytja tón-
listina í leikritinu urðum heilluð af
manninum og kveðskap hans. Þegar
við höfðum safnað í okkur kjarki til
að anda því útúr okkur hvort hann
væri tilleiðanlegur til að semja fyrir
okkur nokkur ljóð til viðbótar, sló
hann sér á lær og sagði að hann
hefði einmitt verið að hugsa það
sama. Við værum fjörugt tríó og
ættum líka að syngja utan leikhúss-
ins. Hann mundi hafa gaman af að
vinna með okkur og væri meira að
segja búinn að fínna nafn á hópinn.
Þrjú á palli skal það vera! í því nafni
væri bæði skírskotun til pallsins
okkar í leikhúsinu og svo hins þjóð-
lega baðstofupalls þar sem menn
lágu eða sátu uppi og skemmtu
hverjir öðrum.
Þannig hófst margra ára samstarf
okkar við þennan kraftmikla og
hjartahlýja mann. Hann færði okkur
á silfurfati ljóð til söngs á fímm
hljómplötur og verður sú gjöf aldrei
fullþökkuð. Jónas var mikill
stemmningsmaður og átti auðvelt
með að hrífa aðra með sér. Það sá-
um við svo oft þegar hann steig
uppá pallinn til okkar og söng full-
um hálsi:
Og íslands klukkur þann dýrðardag,
tfl dýrðar Jörundi hringja.
Og lýðurinn uppi á landinu þvi,
lærir þá kannski að syngja.
Arídú-arídúradei,
arídúarídáa.
Við þökkum fyrir samvinnuna og
gleðina og sönginn. Blessuð veri
minning Jónasar Árnasonar.
Þrjú á palli.
Eigi má sköpum renna.
Ein ögurstund er liðin frá því
mágkona mín og skólasystir í Reyk-
holtsskóla kvaddi þennan heim. Þá
var við kveðjuathöfnina gamall en
ungur í anda frá löngum kynnum,
Jónas Amason skáld og samstarfs-
maður okkar í milli.
Ég ætla ekki að leggja saman á
eina útkomu allar þær tölur, sem ég
geymi með mér hinna fjölda hand-
rita, sem Jónas Arnason mataði mig
á, súr og sæt, þegar ég sem vélsetj-
ari setti fyrir hann frábærar snilli-
greinar frá hendi hans í Borgar-
prenti.
En Jónas heitinn var að mínu
skapi stuttorður og kjamyrtur;
fljótur að ráða úr hvað fór best á til
hláturs og íhugunar alvörunnar og
virtist fyrirhafnarlítið koma því til
skila á réttan stað í brjóstkössum
manna. Stundum hvessti hjá hon-
um, eins hann átti kyn til, þar sem
faðir hans, Árni Jónsson frá Múla,
var harður fyrir í stormi lífsins, en
sá gállinn gekk heiðarlega yfir og
báðir feðgamir tóku koppalogni
með fjaðraþyt og söng.
Mér var brugðið við andlát
Jónasar Árnasonar, sem ég hitti við
jarðarför og töluðum við ekki á lágu
nótunum í erfidrykkjunni sem þá
stóð yfir, heldur létum kátínu minn-
inganna ganga fyrir, þegar við rifj-
uðum upp genginn veg, hann sem
stjórnandi í „brúnni" og ég sem „há-
seti“ á þurru landi við setjaravélina.
Vængur strýkur
augu
kyrrðarinnar
Þú ferðast
heiðan himin
upprisunnar
Við geymum
ljós þitt
í augum okkar
(Kristinn Gísli Magnússon.)
Ég votta aðstandendum innilega
samúð.
Kristinn Gísli Magnússon.
Jónas hafði stundum þann for-
mála á heimsóknum sínum í Iðnó,
árin sem hann sat á þingi, að sér
leiddist svo í hinu leikhúsinu, þessu
við Austurvöll. Honum fannst
stundum fullmikið fjasað um lítil
efni. Og leikhús er vissulega líðandi
stund. En stundin sú er líka minn-
ingar, tilfinningar og kenndir,
harmur og hlátur, svo horft sé til
þekktra kennileita. Jónas Ámason
gaf okkur af gleði sinni, ástinni og
umhyggju fyrir því sem einatt á
undir högg að sækja. Hann stillti
upp myndum í textum sínum, sem
allir skildu, góður að ríma, glúrinn í
tilsvörum. Þessa njótum við í verk-
um hans, ekki síst leikritunum, sem
íslenskt leikhús hlýtur að þakka og
meta. Eflaust eiga þau eftir að
koma til skoðunar og skilgreininga í
tímans rás, en engum blandast þó
hugiu- um að hann var einhver
snjallasti leikhöfundur okkar og
naut sín ekki síst í þeirri tegund
verka sem kalla má ádeiluskop, eða
satíru.
Síðbúin kynni mín af Jónasi
Árnasyni urðu í haust er leið, þegar
ég tók að mér að setja saman og
stjórna verkefni, sem fékk heitið
Augun þín blá. En Leikfélag
Reykjavíkur vildi með þvi minna á
heilladrjúgt samstarf þeirra bræðra
Jóns Múla og Jónasar Ámasona í
texta og tónsmíð gegnum tíðina.
Leiðir okkar Jónasar höfðu vita-
skuld oft legið saman fyrr, en þarna
urðum við að þreifa hvor á öðrum í
talsvert nánu, en spretthörðu sam-
starfi. Það duldist mér ekki að
heilsa Jónasar stóð höllum fæti.
Hann var ekki jafn glaðbeittur og
hvatur sem oft áður. Hins vegar var
maðurinn hress andlega og með
fullum sönsum, kannski umfram
það sem margur þykist þótt fíl-
hraustur sé á kroppinn. Sannast
sagna kenndu þessi samskipti mér
margslungna lexíu um viðhorf til
lífs og lands, sem deyr ekki þótt
hold verði mold: Um drengskap, ást
og tryggð, um mat á því sem verð-
mætt er burtséð frá duftinu. - Það
var sannur heiður fyrir mig að fá að
stýra þessu verki, sem Jónas átti
bróðurpart af. Ég veit að Leikfélag
Reykjavíkur gladdi með því hans
gamla hjarta. íslenskt leikhús
stendur allt í þakkarskuld við þenn-
an haga leiksmið og góða dreng og
mun vonandi sýna honum þá rækt
sem hann á skilið um ókomna daga.
Ég þakka að lokum samstarf og
ljúf kynni og bið fólki hans blessunar.
Jón Hjartarson.
Kveðja frá Félagi
tónskálda og textahöfunda
Með Jónasi Árnasyni er genginn
frumlegur og skemmtilegur texta-
höfundur sem setti svip sinn á ís-
lenska sönghefð og textagerð um
áratuga skeið. Söngtextar Jónasar
eru margir hverjir hrein snilld og
hann fór oft ótroðnar slóðir í þeim
skáldskap sínum. Fyrst og fremst
verður að telja hann skáld alþýð-
unnar og það í tvennum skilningi,
hann sótti efnið oftar en ekki í líf ís-
lenskrar alþýðu og söngtextamir
urðu fljótt á allra vörum. Er að lík-
indum vandfundinn sá íslendingur
sem ekki getur sungið texta eftir
Jónas. Kímni Jónasar og hjarta-
hlýja kemst vel til skila í söngtext-
unum og þótt gamanið sé þar oft í
aðalhlutverki lét honum ekki síður
að yrkja um angurværð og trega. Á
seinni árum var Jónas sífellt með
hugann við að yrkja nýja texta og
átti í fórum sínum mörg gullfalleg
söngljóð sem sjaldan eða aldrei hafa
verið flutt. Þeirra eigum við eflaust
eftir að njóta að honum gengnum.
Jónas Amason var heiðursfélagi í
Félagi tónskálda og textahöfunda
og árið 1995 vom honum ásamt Jóni
Múla veitt heiðursverðlaun Sam-
bands norrænna tónskálda og
textahöfunda fyrir framlag þeirra
bræðra til íslenskrar leikhústónlist-
ar.
FTT þakkar Jónasi Árnasyni fyr-
ir að efla og auðga íslenska söng-
ljóðamenningu og sendir fjölskyldu
hans samúðarkveðjur.
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson.
Maður hættir að muna eftir þeim
sem eru lengi í burtu. Við erum far-
in að tala mest um Eiríksjökul við
Kristínu, og hún svarar með því að
segja okkur frá Snæfellsjökli.
Þessar línur rakst ég á í gömlu
bréfi frá Jónasi Ámasyni til Rögn-
valdar sem þá dvaldist í Skotlandi og
hafði verið nokkra mánuði erlendis.
Þetta kann að vera satt. Samt hygg
ég að Jónas Ámason hafi verið mað-
ur sem seint gleymist þeim sem hon-
um kynntust, þótt hann eigi eftir að
vera í burtu um sinn.
Sjálf mun ég hafa kynnst Jónasi
skömmu eftir að kynni okkar Rögn-
valdar hófust, fyrir nær 40 ámm, en
þeir vom þá og ætíð síðan góðir vin-
ir - að frátöldum þeim tíma þegar
þeir móðguðust hvor við annan og
töluðust þá auðvitað ekki við all-
lengi - og leiddist víst báðum á
meðan.
Ég fékk snemma að heyra allt um
ferðalag þeirra félaga um landið
þvert og endilangt í fundaferð á
vegum hernámsandstæðinga, eða
Friðlýsts lands sem þá hét, ásamt
unglingnum Ragnari Arnalds. Þar
hafa örugglega eftirminnilegar ræð-
ur verið fluttar og margt skemmti-
legt spjallað milli funda. Og til em
gamlar ljósmyndir austan úr
Hornafirði af litlum bömum og
blaðungum foreldrum, sennilega
teknar á þeim árum sem Jónas og
Guðrún vom í Neskaupstað en
Rögnvaldur prestur í Bjamanesi.
Ég á líka gamlar myndir af okkur
Guðrúnu ungum og fallegum á ferð
um Þingvöll að Gullfossi á
Mercedes Benz. Þá var nú stíll yfir
sumu fólki.
Oftast hittumst við þó eftir að við
Rögnvaldur vomm flutt að Staða-
stað og Jónas og Guðrún bjuggu á
Kópareykjum. Hann var dulegur að
ferðast um kjördæmi sitt meðan
hann sat á þingi og Guðrún alltaf
með í för. Rögnvaldur hafði stund-
um orð á því, að það væri mikil
mildi að ekki væri löngu búið að
drepa hana Guðrúnu, Jónas alltaf
að draga hana með sér á þessa voða
vinnustaði, t.d. færi hann með hana
á hverju hausti í hvert einasta slát-
urhús á Vesturlandi. Erindi þeirra
hjóna heim að Stað á Ölduhrygg var
þó hátt hafið yfir pólitískt dægur-
þras, það var miklu oftar að draga
fyrir bleikju eða sjóbirting í Vatns-
flóanum. í þeim veiðiferðum féll
margt spaklegt orð og mörg lífsgát-
an var ráðin. Og nú er ég ein eftir af
þessu veiðimannagengi fyrir utan
strákana mína sem fengu stundum
að koma með ef þeir gerðu allt eins
og þeim var sagt. Við þessar veiðar
þurfti nefnilega einn - eða tveir - að
stjórna. Veiðistjórarnir tveir vom
ekki alltaf sammála um allt, en um
eitt vom þeir þó eins hugar þegar
við Gunna vorum látnar ösla um fló-
ann berfættar, að konur þyldu
kulda svo miklu betur en karlar.
Það er vísindalega sannað.
Jónas hélt áfram að koma í heim-
sókn líka í húsið okkar í Borgarnesi,
en þá var Guðrún orðin veik og ekki
eins gaman að lifa og fyrrum. Samt
gat verið gaman líka þá og gömlu
vinirnir spekingslegir sem fyrr.
Jónasi Árnasyni var margt til
lista lagt og eftir hann liggja mörg
frábær verk. Hann átti mörg
áhugamál og var margfróður og víð-
lesinn. Það var gaman að hitta hann
þegar hann var með nýtt leikrit í
smíðum, gaman að fá hann í heim-
sókn á dögum landhelgisdeilunnar
við Breta og hlusta á einarðan mál-
flutning hans, skemmtilegt að koma
að Kópareykjum þegar húsbóndinn
var upptendraður af kynnum við
írska höfunda og leikhúsfólk. Hans
hjartans mál mun þó ætíð hafa verið
sjálfstæðisbarátta íslendinga, það
mál sem fékk þá þremenninga forð-
um til að aka um vegi og hálfgerðar
vegleysur til fundahalda víðsvegar
um land fyrir meira en 40 árum. í
því efni, að við skyldum vera laus
við erlendan her, var engin mála-
miðlun til í huga Jónasar Árnason-
ar, hvorki fyrr né síðar.
Úr húsinu mínu í Borgarnesi hef
ég útsýn bæði til Snæfellsjökuls og
Eiríksjökuls. En nú er Jónas Árna-
son horfinn. Við hvem má þá tala
um Snæfellsjökul og fá í staðinn
fregnir af Eiríksjökli?
Eg sendi bömunum hans Jónasar
og hennar Guðrúnar innilegar sam-
úðarkveðjur frá mér og bömunum
okkar Rögnvaldar.
Kristín R. Thorlacius.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug
við andlát og útför elskulegs föður okkar,
tengdaföður og afa,
HALLDÓRS ARNAR MAGNÚSSONAR,
Bergþórugötu 16,
Reykjavfk.
Börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinar-
hug við andlát og útför föður okkar, tengda-
föður, afa og langafa,
BJARNA ÞÓRARINS ÓLAFSSONAR
frá Neðri-Rauðsdal.
Svanhvít Bjarnadóttir, Sigurjón Árnason,
Ólafur Bjarnason, Arndís Sigurðardóttir,
Björg Bjarnadóttir, Karl Höfðdal Magnússon,
Samúel Bjarnason, Kolbrún Ingólfsdóttir,
Elsa Bjarnadóttir, Sigurður Jónsson,
afabörn og langafabörn.
+
Þökkum innilega öllum þeim, sem sýndu
okkur hlýhug og samúð við andlát og útför
elskulegrar móður okkar, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
ÖNNU KRISTÍNAR
FRIÐBJARNARDÓTTUR,
Álfheimum 42.
Dóra Ingvadóttir,
Samúel Ingvason,
Anna K. Pétursdóttir,
Guðrún P. Ólafsdóttir,
Hlynur Ingvi Samúelsson,
Ólafur Oddsson,
Sabína Jónsdóttir,
Hjörtur Þór Grjetarsson,
Helga G. Ólafsdóttir,
Halldóra K. Hjartardóttir.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu
okkur hlýhug og samúð við andlát og útför
FRÍÐU STEFÁNSDÓTTUR EYFJÖRÐ,
Víðihlíð 14,
Reykjavík.
Friðrik J. Eyfjörð,
Jórunn Erla Eyfjörð, Robert J. Magnus,
Edda Magnus, Friðrik E. Magnus.
+
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim, sem sýndu okkur samúð og hlý-
hug við andlát og útför eiginmanns míns, föður, tengdaföður og afa,
FRIÐGEIRS EIÐSSONAR,
Víðilundi 24,
Akureyri.
Ása A. Kolbeinsdóttir,
Kolbrún Friðgeirsdóttir, Kristján Jóhannesson,
Ása Arnfríður, Hilmar,
og Friðgeir Jóhannes.
+
Hjartans þakkir færum við öllum, ættingjum
og vinum, sem sýndu okkur samhug við and-
lát elskulegs föður, tengdaföður og afa,
ÓLAFS HELGASONAR.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á hjúkrunar-
heimilinu Sólvangi, 3. hæð.
Sigriður Ólafsdóttir,
Martha Aðalsteinsdóttir, Pétur Jónsson,
Ingibjörg Ólafsdóttir, Anders Nielsen,
Hildigunnur Ólafsdóttir, Hilmar Sigurðsson
og barnabörn.