Morgunblaðið - 28.04.1998, Síða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Málarinn
Egill Jacob-
sen látinn
Byggðin fagnar
burtfluttum syni
Morgunblaðið/Björn Björnsson
MARGIR þurftu að heilsa upp á skáldið og rifja upp gömul kynni.
Sauöárkrókur. Morgunblaðið.
Byggðin nú fagnar burtfluttum syni,
og býður hann velkominn heim.
Það var sannanlega vor í lofti og
„Keimur af sumri“, þegar Skagfirð-
ingar fjölmenntu í félagsheimilið
Árgarð í Lýtingsstaðahreppi til
þess að heiðra rithöfundinn og
skáldið Indriða G. Þorsteinsson á 72
ára afmælisdegi hans laugardags-
kvöldið 18. apríl síðastliðinn.
Blár Mælifellshnjúkurinn var
tignarlegur í hægri sunnangolunni,
svolítið kaldri ennþá, og helsinginn
kominn í Blönduhlíðina, til örstuttr-
ar hvfldar á leið sinni ennþá lengi’a
norður, allt umhverfis eins og tekið
beint úr einhverri af sögum skálds-
ins, þegar gestir þyrptust í hlað.
Það voru nokkrir heimamenn
með þau Sigmund Magnússon á
Vindheimum, Heiðbjörtu Jóhannes-
dóttur, Hamrahlíð, og Rósu Bjöms-
dóttur á Hvíteyrum í fararbroddi,
sem höfðu frumkvæðið að þessum
menningar- og hátíðisatburði, og í
samráði við hreppsnefnd Lýtings-
staðahrepps sem tók málið upp á
sína arma, hrundu þau því í fram-
kvæmd.
í ávarpsorðum sínum sagði Elín
Sigurðardóttir oddviti Lýtings-
staðahrepps, um leið og hún bauð
afmælisbamið velkomið svo og aðra
gesti: - „en við iestur bóka hans, til
dæmis Keimur af sumri og Land og
synir, finnst lesanda sem hann hafi
einmitt verið þar, heyrt störina
bylgjast, hágresið skrjáfa í golunni
og nið árinnar. I gangnalýsingum er
sem finna megi iykt af kindum,
blautu leðri og hrossamóðu." Og
síðar: - „Mynd hestsins er einnig
sterk, eins og þegar hann er tekinn
til kostanna, „teygði hann úr sér
uns hann varð eins og svartur bogi
tilsýndar yfir bleikum punti“.“
Að ávarpi Elínar loknu, tók séra
Hjálmar Jónsson alþingismaður við
stjórn samkomunnar og stýrði
henni af alkunnum léttleika og
smekkvísi. I upphafi fiutti hann
Indriða kveðju Jóa í Stapa, vinar
hans:
Fjörðurinn brosandi baðaöur skini,
birta er um háloftsins geim.
Byggðin nú fagnar burtfluttum syni
og býður hann velkominn heim.
Hannes Pétursson skáld flutti
þvínæst stórfróðlega og skemmti-
lega tölu, þar sem hann fjallaði um
skáldið Indriða G. Þorsteinsson,
rakti æviferil hans og skoðaði sér-
staklega skáldsögurnar, þar sem
hann dró fram í ljósum og lifandi
myndum þau skíru höfundarein-
kenni sem eru á öllum sögum Ind-
riða og hvemig skáldið lýsti á alveg
nýjan hátt þeim breytingum sem
voru að verða í hinu gamla íslenska
bændasamfélagi þar sem öll gömul
gildi voru tekin til endurskoðunar
og nýs mats.
Guðmundur L. Friðfinnsson
skáld á Egilsá sendi afmælisbarn-
inu skeyti með eftirfarandi kveðju:
Á Pegasus með penna slingur,
prúður þeysir Skagfirðingur.
Gatan við og grundin syngur,
greiðist leið um fjallaskörð.
Lukkudís með Ijósa fingur,
Ieiðir heim í Skagaijörð.
Sittu heill að hófi.
Þá sungu fimm konur nokkur lög,
og þar á meðal lög við Ijóð skálds-
ins, Eyvindarstaðaheiðina og Vegir
liggja til allra átta.
Undir stjóm Eddu V. Guðmunds-
dóttur leikstjóra og Jóns Ormars
Ormssonar rithöfundar vora lesnir
valdir kaflar úr verkum Indriða, og
víða var komið við, meðal annars úr
bókinni 79 af stöðinni, Landi og son-
um og upphafi smásögunnar Blá-
stör. Voru lesararnir flestir núver-
andi eða fyrrverandi íbúar Lýtings-
staðahrepps og tengdi Jón Ormar
Ormsson efnið saman og kynnti til
MAGNÚS Siguijónsson færir
skáldinu gjöf frá Skagfirðingum.
sögunnar viðfangsefni og lesara.
Undir lok kvöldvökunnar flutti
Sigurður Hansen bóndi að Kringlu-
mýri Indriða kvæði og var þetta
upphaf kvæðisins:
Undir Mælifellshnjúk höfúm kátt í kvöld,
þar kyndill vors tírna brennur,
sem Gilhagamenn hafa á aðra öld,
iðkað við Braga sennur.
Gefum Indriða vöku völd,
meðan vorið um Svartá rennur.
Að síðustu flutti Magnús Sigur-
jónsson, framkvæmdastjóri Héraðs-
nefndar Skagfirðinga, Indriða ám-
aðaróskir og færði honum að gjöf
frá Skagfirðingum áletrað gullúr
um leið og hann þakkaði honum all-
ar þær ánægjustundir sem hann
hefði með ritverkum sínum gefið
Skagfirðingum og landsmönnum
öllum.
Að lokum tók svo afmælisbarnið
til máls og þakkaði fyrir þá gleði-
stund sem hann hefði átt enn einu
sinni með Skagfirðingum, og sló á
létta strengi þegar hann sagði frá
tilurð sögunnar Blástör, sem varð
til þess að nafn hans varð á hvers
manns vöram og var upphafið að
ferli hans sem rithöfundar.
Eftir að samkomugestir höfðu
hyllt afmælisbarnið með langvinnu
lófataki var samkomunni slitið.
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
LITGLAÐAR grímur vora helsta
einkenni mynda hans, ekki af því
að hann væri endilega svo heillaður
af grímum sem brúkshlut, heldur
af því þær gáfu honum tækifæri til
að nota liti. Eitthvað í þessa átt
skýrði Egill Jaeobsen gjarnan þá
ástríðu sína að mála litsterkar
grímumyndir, en Egill er nú látinn,
87 ára að aldri. Hann er af kynslóð
Svavars Guðnasonar, tilheyrði á
sínum tíma Cobra-hreyfingunni
rétt eins og Svavar og bar heim
strauma er hann kynntist í París
og víðar á yngri áram.
Fyrstu myndir Jacobsens vora
litlar myndir með ýmsum mótífum
frá Kaupmannahöfn í anda
danskra málara, en hann söðlaði
rækilega um er hann fór til Parísar
1934 og komst þar í kynni við verk
málara eins og Picassos, Braques,
Max Ernst og Mirós. Þar kynntist
hann einnig frumstæðri list Afríku
og Suðurhafseyja á franska mann-
fræðisafninu. Eins og fleiri á þess-
um tíma var hann einnig heillaður
af framstæðri list og í verkum hans
laust saman því frumstæða og hinu
beinskeytta og tjáningarríka. Þeg-
ar undir 1940 var hann farinn að
mála í þeim stíl, sem síðan ein-
kenndi ýmsa Cobra-málara, mynd-
ir með svörtum einfoldum línum og
öflugum og kraftmiklum litum. Síð-
an hurfu línumar, en eftir stóðu lit-
ríkir fletir er vísuðu til framstæðr-
ar listar, barnamynda og abstrakt-
listar.
Það er einkum glíma Jacobsens
við liti, sem einkenndi hann sem
málara og hann hafði ekkert á móti
því að vera kallaður „kóloristi“,
enda sagði hann liti alla tíð höfuð-
viðfangsefni sitt. Þeir lýstust með
áranum, en voru alltaf miðlægir í
verkum hans. Hann var afkasta-
mikill og verk hans er að finna á
listasöfnum um alla Danmörku, en
einnig í öðram löndum.
Félagar í Fóstbræðrum.
Vortónleikar karla-
kórsins Fóstbræðra
Ályktun Rithöfunda
sambands Islands
Sýningar
Sýnirými
í apríl
NÝLISTASAFNIÐ sýnir af-
mælisveislu í galleríi Sýniboxi
við Vatnsstíg.
Nýlistasafnið varð tvítugt á
árinu og hélt uppá þann áfanga
fyrir skömmu með því að
skemmta sjálfu sér og félögum
sínum.
I kynningu segir: „Hinn
heimskunni hönnuður Massimo
Morozzi sýnir um þessar mund-
ir verkið „Pink it“ í galleríi
Bai-mi. Hann mun sjálfur bera
verkið á Salon del Mobile í
Mflanó. Massimo Morozzi hefur
um árabil verið einn áhrifa-
mestu hönnuða Ítalíu eða allt
frá því hann stofnaði
Arichizoom ásamt Andreas
Branzi og fleiram á sjöunda
áratugnum.
í símsvaragalleríinu Hlust
flytur Willie Bell nýtt verk
samið fyrir galleríið; „Answer-
ingmachinepiece“. Willie Bell
er Bandaríkjamaður fæddur í
Alabama en ólst upp í
Cleveland, Ohio. Hann hefur
lengi unnið verk fyrir símsvara
og verða þau gjarnan til úr litl-
um og hversdagslegum neista
sem hann reynir að fylgja eftir
svo við getum upplifað hin ólist-
rænu hughrif." Síminn í galleríi
Hlust er 551 4348.
Helgi Ásmundsson sýnir nú í
sýningarrýminu 20 fermetrum.
Sýningarrýmið 20 fermetrar,
Vesturgötu lOa, er opið frá kl.
15:00 til 18:00 frá miðvikudegi
til sunnudags.
HINIR árlegu vortónleikar Fóst-
bræðra verða haldnir í Langholts-
kirkju dagana 28., 29. og 30. aprfl kl.
20.30 og laugardaginn 2. maí kl. 15.
Á efnisskránni eru meðal annars
Fjórar bænir heilags Frans frá Ass-
isi eftir franska tónskáldið Francis
Poulenc, en þær vora í fyrsta sinn
fluttar hér á landi í heild sinni á tón-
leikum sem kórinn hélt í haust. Þeir
félagar og Stuðmenn Egill Ólafsson
og Jakob Frímann Magnússon eiga
hvor sitt lagið á efnisskránni og er
það í fyrsta sinn sem lög eftir þá
skreyta efnisskrá vortónleika Fóst-
bræðra.
Þungamiðja þessara tónleika er
þó verk eftir Jón Þórarinsson tón-
skáld og fyrrverandi stjórnanda
Fóstbræðra og Gamalla Fóst-
bræðra, en hann varð áttræður sl.
haust. Þar er m.a. að finna Blóma-
rósir, sem Jón samdi að beiðni
Fóstbræðra við ljóð Helga Sæ-
mundssonar sem Helgi hafði til-
einkað kórnum. Þá mun lítill kór
flytja stúdentasyrpu sem Jón út-
setti fyrir karlakór með fjórhentum
píanóundirieik. Ung og efnileg
sópransöngkona, Auður Gunnars-
dóttir, mun flytja þrjú lög Jóns.
Á efnisskránni eru ennfremur lög
frá Skandinavíu, s.s. Olaf Trygva-
son eftir Reissiger og Till Havs eftir
Sibelius.
Gamlir Fóstbræður koma við
sögu þessara tónleika eins og svo
oft áður. Þeir syngja þrjú lög einir
og sér og í lokin munu kórarnir
sameinast í tveimur óperukórum.
Jónas Ingimundarson tók við af
Jóni Þórarinssyni sem stjórnandi
„Gamalla“ sl. haust.
Stjórnandi Fóstbræðra er Ámi
Harðarson. Steinunn Birna Ragn-
arsdóttir, Þorsteinn Gauti Sigurðs-
son og Jónas Ingimudarson annast
píanóleik.
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi ályktun frá Rithöf-
undasambandi Islands
„Stjóm Rithöfundasambands Is-
lands hefur ályktað eftirfarandi
vegna opinberrar ákæru á hendur
Ingólfi Margeirssyni rithöfundi:
1. Tjáningarfrelsið er ein af
meginstoðum lýðræðislegs þjóðfé-
lags. Tjáningarfrelsið nær ekki
eingöngu til upplýsinga og hug-
mynda sem njóta velþóknunar og
era taldar meinlausar eða þýðing-
arlitlar, heldur einnig þeirra sem
móðga, hneyksla eða raska hug-
arró manna. Tjáningarfrelsið er
háð ýmsum takmörkunum að lög-
um, en þær verður að túlka þröngt
og sýna verður með sannfærandi
hætti fram á nauðsyn hvers konar
skerðinga.
2. Eitt af hlutverkum rithöf-
unda og blaðamanna er að koma á
framfæri upplýsingum og hug-
myndum um málefni er almenning
varða. Það er ekki aðeins hlutverk
rithöfunda og blaðamanna að
koma slíkum upplýsingum og hug-
myndum á framfæri, heldur á al-
menningur einnig rétt á að taka
við þeim.
3. Brýnt er að ekki séu gerðar
aðrar takmarkanir á tjáningar-
frelsinu en þær sem nauðsynlegar
eru í lýðræðissamfélagi og slík
nauðsyn teljist því aðeins fyrir
hendi, að um sé að ræða knýjandi
samféjagsleg nauðsyn.
4. Óhjákvæmilegt er við mat á
því hvort farið hafí verið út íyrir
mörk tjáningarfrelsis að líta til
þess hvort höfundur hefur sjálfur
viðhaft þau ummæli sem athuga-
semdir eru gerðar við, eða stuðlað
að útbreiðslu þeirra sem rithöfund-
ur eða blaðamaður með því að
koma þeim á framfæri.
5. Stjórnin telur það ekki hlut-
verk dómstóla að taka eigið álit
fram yfir álit rithöfunda og blaða-
manna á því hverskonar aðferðir
þeim beri að nota við frásagnir sín-
ar.
6. Að undanförnu hefur farið
fram víðtæk umræða hér á landi og
annars staðar um friðhelgi einka-
lífsins, vernd persónuupplýsinga
og réttindi sjúklinga. Mikilvægt er
að sú umræða verði ekki heft með
því að koma í veg fyrir að rithöf-
undar og blaðamenn birti frásagnir
þeirra sem að málum þessum koma
í daglegu starfi, svo sem frásagnir
lækna og annarra sem við heilsu-
gæslu fást. Opinskáar frásagnir
kunna að vera til þess fallnar að
auka almenna umræðu og skilning
á mikilvægi þessara réttinda og
nauðsyn verndar þeirra.
7. Með hliðsjón af þessum sjón-
armiðum hvetur stjórn Rithöf-
undasambands Islands til þess að
ekkert það verði aðhafst af stjórn-
völdum, sem dregið geti úr umræð-
um um mikilvæg málefni sem al-
menning varða. Þvert á móti telur
stjórnin það skyldu stjórnvalda að
koma á framfæri sem víðtækustum
upplýsingum til almennings um
slík mál svo auka megi líkur á lýð-
ræðislegum ákvörðunum byggðum
á þekkingu."