Morgunblaðið - 21.05.1998, Qupperneq 58

MORGUNBLAÐIÐ
58 FIMMTUDAGUR 21. MAÍ 1998
AÐSENDAR GREINAR
Opið bréf til frétta-
stofu Sjénvarps
UNDANFARNA
daga hafa starfsmenn
fréttastofu Sjónvarps
unnið að þáttagerð um
undirbúning komandi
sveitarstj órnakosninga,
með kynningu á fram-
bjóðendum úti á lands-
byggðinni og svipmynd-
um frá þeim sveit-
arfélögum þar sem
frambjóðendur eiga
# heima. í fljótu bragði
viðist þetta þarft fram-
tak og full ástæða að
minna á að sveitar-
stjómarkosningar snú-
ast um fleira en tvísýn
úrslit í Reykjavík. Þess-
ara þátta hefur því ver-
ið beðið með nokkurri eftii-væntingu
hjá okkur á landsbyggðinni, því allt
of oft virðast fréttamenn telja að fátt
eða ekkert frásagnarvert gerist utan
höfuðborgarsvæðisins.
Við Siglfirðingar biðum eins og
aðrir með nokkuni eftirvæntingu,
eftir þættinum frá Siglufirði, sem
var á dagskrá mánudagskvöldið 18.
maí. Frammistaða frambjóðenda var
-^óaðfinnanleg, þó að menn greini
kannski eitthvað á um það eftir því
hverjum þeir hafa valið að veita
brautargengi, en það sama verður
varla sagt um hiut fréttamannsins í
gerð þáttarins. Innslag hans og
myndasyrpa af ryðbrenndum, yfir-
gefnum og niðurníddum húsum,
ásamt runulestri af tölum yfir
stöðugan fólksflótta úr bænum, var
sú mynd af Siglufirði, sem hann
kaus að bera á borð fyiir sjónvarps-
áhorfendur. Eg sat eftir stjarfur og
^steinilostinn og svo hefur sjálfsagt
verið um fleiri Siglfirðinga. Eg
rifjaði upp í huga mér þá aðra
þætti, sem ég hafði horft á m.a.
þann frá Sauðárkróki, sem var
næstur á undan þættinum um
Siglufjörð og í engum þeirra minnt-
ist ég að dregin hefði verið jafn-
neikvæð og niðrandi mynd af staðn-
um, sem verið var að
kynna.
Fréttastofa Sjón-
varps hafði verið í sam-
bandi við mig, sem odd-
vita kjörstjórnar í
Siglufirði og meðal ann-
ars var ég þetta kvöld
með í höndunum bréf,
þar sem gefín voru fyr-
irmæli um í hvaða
formi þær upplýsingar
sem Sjónvarpið óskaði
eftir að fá um gang
kosninganna og taln-
ingu að þeim loknum
ættu að vera. Ég lét því
verða mitt fyrsta verk
morguninn eftir að
hringja í ykkur og til-
kynna að ég treysti mér ekki til sam-
vinnu við ykkur um upplýsingaöflun.
Viðbrögð, sem voru lítil eða athuga-
semdir af ykkar hálfu hafa ekki orðið
til að breyta þessari ákvörðun minni.
Hjarta mínu blæðir og svo er vafa-
laust með fleiri Siglfirðinga, þegar
við horfum á og h'tum yfir hnignun
Hjarta mínu blæðir og
svo er vafalaust með
fleiri Siglfirðinga, segir
Hannes Baldvinsson,
eftir að hafa horft á
þátt fréttastofu Sjón-
varps frá Siglufírði.
fasteigna í bænum okkar og á sama
hátt fyllist hugur okkar gleði þegar
gömul hús eru gerð íbúðarhæf og
tekin í notkun á nýjan leik. En svona
ástæðulaus aðför frá tillitslausum
fréttamanni, þar sem kutanum er
bókstaflega snúið í sárinu, er meira
en ég get þolað orðalaust. Erfitt er
að gera sér í hugarlund, af hvaða
hvötum Gísli Sigurgeirsson kaus að
Hannes
Baldvinsson
birta Siglufjörð í þessu ljósi. Hafi val
hans byggst á áhuga á eldri húsum,
hefði mátt benda honum á að í
nágrenni húsanna, sem hann valdi að
mynda er verið að endurbyggja af
mikilli smekkvísi og taka í notkun
eitt elsta íbúðarhús í bænum og
skammt þaðan er verið að endur-
byggja, bæta við og færa í nútíma
horf gamla Bamaskólann, sem tek-
inn var í notkun 1913 og allir Sigl-
firðingar hafa stigið þar sín fyrstu
spor á skólagöngu og em stoltir af
þessu framtaki. Að þessum og fleiri
byggingum snéri hann blinda aug-
anu og mér er þessvegna næst að
halda að val hans hafi byggst á ill-
kvittni og tillitsleysi.
Á hverju ári ern rifin eitt eða fleiri
hús, sem flest hafa verið vanrækt af
brottfluttum eigendum. Við Aðalgöt-
una eina hafa verið rifin 5 hús á
síðasta áratug og flest á kostnað
bæjarins. Tugum milijóna hefur
einnig verið kostað til af hálfu bæjar-
ins, að rífa og fjarlægja gamlar
bryggjur í eigu fyiirtækja og ein-
staklinga, sem löngu voru flúnir frá
Siglufirði og létu okkur, sem eftir
sátum um að fjarlægja þær þegar
þær vom orðnar lífshættulegar fyrir
bömin í bænum og stóðu í vegi fyrir
uppbyggingu við höfnina.
Þannig höfum við Siglfirðingar
lært af biturri reynslu, að þeir
fjármunir, sem eyða þarf í niðurrif
verða ekki notaðir til uppbyggingar
á sama tíma og því hreinn óþarfi af
fréttamanninum að velta okkur upp
úr þessum vanda, sem vissulega er
til staðar en óþolandi að gefa í skyn
að sé megin yfirbragð bæjarins.
Ég vil því enda á því að biðja Sigl-
firðinga og aðra þá velunnara, sem
áhuga hafa á úrslitum kosninga í
Siglufírði, að virða mér til vorkunnar
að ég treysti mér ekki til að eiga
samskipti við ykkur á fréttastofu
Sjónvarpsins. Verði þessi afstaða
mín til þess að fréttir af úrslitum
berist einhverjum mínútum seinna
en ella, sem ég vona að verði ekki, þá
þykir mér það leitt, en vil benda á að
samskipti við aðra fjölmiðla verða
vonandi með eðlilegum hætti.
Á afmælisdegi Siglufjarðarkaup-
staðar 20. maí.
Höfundur er oddviti kjörstjómar á
Siglufirði.
Sýnd veiði en ekki gefin
Opið bréf til hr. Þorsteins Pálssonar sjávarútvegsráðherra
EFTIR að ég kom að
daglegum rekstri út-
’’ ’gerðarfyrirtækis, sem
gerir út skip sem selja
ferskan fisk bæði á inn-
lendum og erlendum
mörkuðum, vöknuðu
spurningar hjá mér um
það óréttlæti sem felst í
skerðingarákvæðum á
aflaheimildir þeirra er
flytja ferskan fisk út í
gámum, eða sigla með
afla á erlenda markaði.
Það kom mér verulega
á óvart hvað þessar
skerðingar eru stór
hluti af úthlutuðum
aflaheimildum skipa er
selja ferskan fisk á er-
lendum mörkuðum.
Samkvæmt upplýsingum frá
Fiskistofu fyrir árið 1997 fluttu
Vestmannaeyingar út ferskan fisk
sem nam 1.782 tonnum af þorski í
gámum, svo ég taki eina tegund fyr-
ir. Sú tala á þorski fluttum út í gám-
um er ekki rétt, því inni í henni er
meðtalin 20% skerðing, sem nemur
297 tonnum af þorski. í reynd
sendu því Vestmannaeyingar út
þorsk sem nam 1.485 tonnum. Þá
kemur spumingin: Hvar lenda þessi
297 tonn í aflamarkskerfinu sem
>eru skráð sem veiddur afli en eru
það ekki í raun?
Útflutningur af þorski í gámum
yfir landið nam 5.034 tonnum árið
1997 þannig að 20% eru nálægt
1.000 tonnum.
Þegar litið er á aðrar tegundir í
botnfiskafla fer skerðingin að vega
enn þyngra.
Útflutningur frá
Vestmannaeyjum:
Ýsa 3.868 tonn 15%
skerðing (var 20%)?
Karfi 1.953 tonn 15%
skerðing
Aðrar tegundir 3.624
tonn 15% skerðing
Vestmannaeyingar
fluttu alls út í gámum
9.445 tonn að andvirði
1.043.508 milljónir. Frá
landinu öllu fór 25.460
tonn af ferskum fiski í
gámum að andvirði
2.854.400 milljónir kr.
árið 1997. Þegar þessar
tölur eru skoðaðar spyr
ég hvort skerðing-
artonnin sem vega
orðið stórt eigi að tilheyra tölunum
yfir veiddan afla, þar sem þau eru
ekki veidd? Þarna er augljós
skekkja í útgefnum aflatölum. Ég
Ég fullyrði að ég tala
fyrir munn margra,
segir Sigurmundur G.
Einarsson, þegar ég fer
fram á að þessar
skerðingar verði felldar
niður þegar í stað.
ætla ekki að taka önnur dæmi með
útreikningi, það ætla ég „sér-
fræðingunum" sem okkur er tjáð að
framtíð okkar velti á.
Islenska fisveiðastjórnunarkerf-
inu er ætlað að gefa rétta mynd af
veiðiþoli fiskistofna við ísland, en
ekki til að notast tii feluleikja með
staðreyndir.
Ég fullyrði að ég tala fyrir munn
margra þegar ég fer fram á að þess-
ar skerðingar verði felldar niður
þegar í stað, þar sem ekki er séð að
forsendur fyrir þessum skerðingum
séu fyrir hendi. Það styður jafn-
framt að forsendur sem gefnar hafa
verið í upphafi þessara skerðing-
arákvæða eru ekki lengur til, að út-
hafskarfi sem seldur er ferskur á
erlendum mörkuðum og er úthlutað
í aflamarki ber engar skerðingar.
Ég get ekki séð hvað réttlætir
skerðingu á venjulegum karfa sem
er innan aflamarkskerfisins um 15%
en engin skerðing sé á úthafskarfa
innan sama aflamarkskerfis! Þetta
eru ekkert annað en viðskiptaþving-
anir og mismunun á milli aðiia inn-
an sömu atvinnugreinar.
Ég hef ekki heyrt af breytingum
á stefnuskrá Sjálfstæðisflokksins í
þessa veru eða að þetta væri í
anda yfirlýstrar stefnu hans.
Hérna fyrr á árum var framsókn-
armennskan allsráðandi í formi
skömmtunarkerfis og kunningja-
fyrirgreiðslu. Þessar skerðingar
eru angi af slíku kerfi og er tími
kominn til að útrýma fortíðar-
draugum af því tagi úr íslensku
samfélagi og þar með talið úr fisk-
veiðastjórnunarkerfinu.
Með kveðju og ósk um velfarnað í
starfi.
Höfundur er framkvæmdosijóri Ut-
geróarfélags Vcstmannaeyja hf.
Sigurmundur G.
Einarsson
Skólinn og
vímuefnin
HVERS vegna
gengur okkur svona
illa að berjast við
vímuefnavandann?
Er það vegna þess að
hann er ósigrandi
andstæðingur? Nei,
það er fyrst og
fremst vegna þess að
við notum ekki þær
aðferðir sem eru lík-
legastar til þess að
sigrast á honum!
Hver eru
viðbrögðin?
í dag beitum við
fyrst og fremst
tveimur úrræðum:
löggæslu og forvörn-
um. Með hertri löggæslu og þar
með tollgæslu er reynt að hindra
dreifingu vímuefna annars vegar og
innflutning þeirra hins vegar. Þess-
ar aðgerðir hafa þó ekki skilað til-
ætluðum árangri. Innflutningurinn
heldur áfram og alltaf eru einhverj-
ir reiðubúnir að halda vímuefnainn-
flutningi og -sölu áfram þó svo aðrir
séu handteknir, því gróðavonin er
svo mikil. Hitt úrræðið er forvarnir,
þar sem reynt hefur verið að
útrýma markaðinum með fræðslu
um hætturnar sem fylgja vimuefna-
notkun.
Þetta markmið hefur greinilega
ekki náðst og mun líklega ekki nást
ef forvarnir verða áfram í þeirri
mynd sem þær eru nú. Hræðslu-
áróður virkar mjög takmarkað.
Flestir vita að vímuefni eru hættu-
leg bæði andlegri og líkamlegri
heilsu, en samt heldur fólk áfram að
neyta þeirra. Áróður sem beinist að
skynsemi manna er eðli sínu sam-
kvæmt mun skynsamlegri leið
Skólinn kennir
börnunum okkar ekki
hvernig best sé að lifa.
Sigurður Hólm
Gunnarsson og
Brynjólfur Þór
Guðmundsson
gagnrýna stefnu
________skólanna í_________
vímuefnavörnum.
enhræðsluáróður til þess að halda
ungu fólki frá vímuefnum.
Áróður og fræðsla um vímuefnin
og afleiðingar þeirra er hins vegar
engan veginn nóg til þess að koma í
veg fyrir neyslu þeirra. Það er eins
og áður hefur verið sagt í flestum
tilvikum ekki vegna vanþekkingar á
vímuefnunum sem fólk neytir
þeirra heldur er það öllu frekar
vegna félagslegs vanþroska þess.
Eigum við þá við óöryggi, lítið
sjálfstraust, feimni og/eða aðrar
vanmáttartilfmningar sem eru gríð-
arlega algengar hjá ungu fólki. Þeg-
ar svona er komið fyrir fólki brýst
eðlilega út þörf hjá því til þess að
losna við þessar vanmáttartilfinn-
ingar. Þá verða áfengi og önnur
vímuefni því miður oft fyrir valinu
sem „lausn“ á vandamálinu eða sem
einhvers konar veruleikaflótti.
Vandamálið er því ekki endilega að
finna í vímuefnunum sjálfum né, að
neinum stórum hluta, í vanþekkingu
um þau, heldur í félagslegum
vanþroska þeirra sem freistast til
þess að neyta þeirra. Því hlýtur það
að vera skylda okkar (samfélagsins)
að bregðast við með öðrum hætti en
hingað til hefur verið reynt.
Hvernig á að bregðast við?
Við teljum rétt að skólakerfið
verði stokkað upp og áherslum
breytt frá því sem nú er. Skólinn á
að auka möguleika einstaklingsins
til þess að lifa hamingjusömu lífi.
Þetta reynir skólinn í dag aðallega
að gera með því að mennta einstak-
linginn þannig að hann sé betur í
stakk búinn til þess að starfa í
nútímasamfélagi. Menntun þessi
felst m.a. í því að kenna börnum að
lesa, skrifa og reikna, auk þess sem
þau eru látin læra sagnfræði, ensku,
dönsku, íþróttir, smíði, saumar,
myndmennt, heimilisfræði og sitt-
hvað fleira sem almennt er talið að
auki þroska og möguleika einstak-
lingsins. Skólakerfið í dag vanrækir
hins vegar það sem mikilvægast er
og ætti að vera einn aðaltilgangur-
inn með námi. Það er að kenna
börnum að vera manneskjur. Að
kenna þeim að bera umhyggju
hvert fyi-ir öðru (siðfræði), að hvetja
þau til þess að leita sannleikans
með því að hugsa sjálfstætt og um
leið að vera gagnrýnin á eigin skoð-
anir (rökhugsun) og að hjálpa þeim
til þess að geta tjáð skoðanir sínar
og hugsanir á fimlegan og röklegan
hátt jafnt sem hlustað á skoðanir
annarra (tjáning). Skólakerfið van-
rækir algjörlega að kenna börnum
hvernig þau verða að góðum mann-
eskjum. Skólinn kennir börnum
okkar ekki hvernig best sé að lifa.
Skólakerfið í dag bregst að stór-
um hluta því hlutverki sínu að búa
nemendur undir lífið. Lítil sem eng-
in áhersla er lögð á sjálfstæði nem-
enda. Nám í tjáningu mætir af-
gangi. Oft finnst okkur sem lýsa
mætti núverandi skólastefnu þannig
að hún einkennist af sestu-niður-
haltu-kjafti-hugsun. Það er ekki
ætlast til að börn sýni frumkvæði og
þau eru of sjaldan hvött til að leita
svara við spumingum sínum.
Við teljum nauðsynlegt að þessu
verði breytt. Sjálfstæðir og rökfast-
ir einstaklingar sem skilja afleiðing-
ar, og orsakir, gerða sinna eru lík-
legri til að standast vímuefnin en að
falla fyrir þeim. Það er oft rætt um
áhrifagimi bama, að þau lendi í
slæmum félagsskap og villist af leið.
Minna hefur hins vegar verið gert
til að bregðast við þessu. Með því að
breyta skólakerfinu þannig að meiri
áhersla sé lögð á mótun og styrk-
ingu einstaklingsins, andlega jafnt
sem líkamlega, tökumst við á við
vandann og eygjum raunvemlegan
möguleika á að sigrast á honum.
Við getum notað skólakerfið til að
efla sjálfsvitund barnanna okkar.
Það væri fráleitt að gera það ekki.
Spurning til
menntamálayfirvalda
Er það raunverulegur vilji yfir-
valda að vernda börn okkar og
unglinga fyrir vímuefnum, reyk-
ingum, ofbeldi og áhrifagirni með
því að gera þau að sterkari og
hamingjusamari einstaklingum?
Ef svo er þá verða yfirvöld að
byggja nýtt skólakerfi þar sem
tjáning, rökfræði og siðmennt er
daglegt brauð. Núverandi
slagorðapólitík skilar engu.
Sigurður Hólm er forseti mennta-
nefndar Sambands ungra jnfnnðar-
manna. Brynjólfur Þór er gjaldkeri
Sambands ungra jafnaóarmanna.