Morgunblaðið - 19.09.1998, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Málefnaskrá sameiginlegs framboðs mætir andbyr strax í upphafí
Kynning á stefnunni
nánast í molum
var
«r --
INNLENDUM
VETTVANGI
Undirbúningur að
kynningu á málefna-
skrá sameiginlegs
framboðs félagshyggju-
flokkanna var verulega
áfátt og svo virðist sem
forystumenn flokkanna
hafí ekki gefíð sér tíma
til að koma sér saman
um hvernig bæri að
túlka hana. Misskiln-
ingur um stöðu varnar-
samningsins rýrir enn-
fremur trúverðugleika
málefnaskrárinnar, Eg-
ill Ólafsson fjallar um
málefnaskrána og
kynningu hennar.
AÐ þurfti ekki að koma á
óvart að andstæðingar sam-
eiginlegs framboðs félags-
hyggjuflokkanna myndu
gagnrýna harkalega málefnaskrá
hins nýja framboðs. Það kemur hins
vegai- á óvart að forystumenn flokk-
anna lenda í því að þurfa að verja
stefnuna nánast áður en hún hefur
verið kynnt í stað þess að sækja
fram á hið pólitíska svið. Kynning á
stefnunni virðist hafa verið í molum.
Undirbúningur að gerð málefna-
skrárinnar hefur staðið alllengi. Þeg-
ar umræður um sameiginlegt fram-
boð stjómarfiokkanna komust á al-
varlegt stig voru svör forystumanna
flokkanna þau, að það réðist af mál-
efnum hvort af sameiginlegu fram-
boði yrði. Á síðasta vetri voru skip-
aðar fímm málefnanefndir, sem í
sátu þrír fulltrúar frá hverjum fiokki
og skiluðu þær áliti í vor. Þessi
nefndarálit voru gagnrýnd í þeirri
pólitísku glímu sem var háð innan
Alþýðubandalagsins um hvort flokk-
urinn ætti að ganga til liðs við sam-
eiginlegt framboð. Á aukalandsfundi
flokksins í júlí var niðurstaða utan-
ríkismálahópsins harðlega gangrýnd
og sömuleiðis urðu margir til að
gagnrýna vinnubrögðin við málefna-
vinnuna. Bent var á að hópamir
hefðu þurft lengri tíma, en utanríkis-
málahópurinn kom t.d. fyrst saman
aðeins rúmri viku fyrii- landsfundinn.
Svör flokksforystunnar við gagn-
rýninni voru að þetta væru fyrstu
drög og að það ætti eftir að vinna
málið frekar. Það var engu að síður á
grundvelli vinnu þessara
fimm hópa sem flokkarnir
tóku þá ákvörðun að
stefna að sameiginlegu
framboði í næstu alþingis-
kosningum. Hjörleifur
Guttormsson og Stein-
grímur J. Sigfússon vís-
uðu einnig í niðurstöðu þessara mál-
efnahópa þegar þeir sögðu sig úr Al-
þýðubandalaginu.
Ónógur undirbúningur?
Eftir landsfund Alþýðubandalags-
ins skipuðu flokkarnir sameiginlega
nefnd sem átti að yfirf'ara vinnu mál-
efnahópanna og leggja fram endan-
lega tillögu að málefnaski-á. í nefnd-
inni sátu fyrir Alþýðubandalagið Ari
Skúlason, Haukur Már Haraldsson
og Magnús Jón Áraason. Fulltrúar
Alþýðuflokksms í nefndinni voru
Guðmundur Ami Stefánsson, Rann-
veig Guðmundsdóttir og Össur
Skarphéðinsson og fulltrúar
Kvennalistans voru Guðný Guð-
björnsdóttir, Steinunn V. Óskars-
dóttir og Svala Jónsdóttir. Ritari
nefndarinnar var Heimir Már Pét-
ursson. Nokkrir fleiri komu að vinnu
nefndarinnar.
Menn hafa nokkuð misjafnar skoð-
anir á því hversu vel og ítarlega
nefndin hafí unnið að stefnuskránni.
Nefndarmenn segja að vel hafí verið
unnið og mikil vinna liggi að baki
þessari stefnuskrá. Aðrir, sem stóðu
utan við vinnu nefndarinnar, gagn-
rýna vinnubrögð hennar og segja að
mikið vanti á að nægileg umræða
hafí farið fram um ýmis mál sem sett
séu fram í málefnaskránni. Hvaða
skoðun sem menn hafa á þessu virð-
ist ljóst að nefndin vann undir tals-
vert mikilli tímapressu undir lokin.
Svavar Gestsson sagði eftir auka-
landsfundinn í sumar, að niðurstaða í
þessu máli yrði að liggja fyrir um
miðjan september áður en Alþingi
kæmi saman og aðrir forystumenn
flokkanna voru sammála um þessa
tímasetningu.
Stefnan samin undir pressu
frá vinstri
Undir það síðasta var búið að
kynda undir talsverðar væntingar
um að merkileg tímamót væru að
verða í pólitíkinni. Fréttastofa Sjón-
varps sá t.d. ástæðu til að vera með
beina útsendingu í fréttatíma sínum
frá Austurstræti þar sem nefndin
var á fundi. Áhersla var því lögð á að
klára málið þrátt fyrir að ýmislegt
benti til að nefndin hefði í raun þurft
lengri tíma.
Allt frá því að nefndin hóf vinnu
sína hafa fylgismenn sameiginlegs
framboðs mátt þola allharða gagn-
rýni frá fyrrverandi félögum í Al-
þýðubandalaginu sem em
andvígir slíku framboði.
Þeir fullyrtu að sú stefna
sem verið væri að móta
væri kratastefna þar sem
öll róttækni væri þurrkuð
út vegna kröfu um sam-
stöðu og málamiðlun. Jafnframt var
ljóst að Svavar Gestsson og fleiri
lykilmenn í Alþýðubandalaginu voru
mjög tvístígandi í afstöðu til sameig-
inlegs framboðs. Það má því segja að
nefndin hafí orðið að afsanna fullyrð-
ingar um að hún væri að semja lit-
lausa kratastefnu og sömuleiðis varð
hún að taka tillit til krafna Svavars
Gestssonar og fleiri, sem héldu fast
fram grundvallarmálum Alþýðu-
bandalagsins og hótuðu leynt og
Ijóst að ganga til liðs við Steingrím J.
Sigfússon ef þeir fengju ekki sitt
fram.
Það þarf því kannski ekki að koma
á óvart að sú stefna sem birtist í mál-
efnaskránni er í veigamiklum atrið-
um önnur en mótuð var af málefna-
hópunum sem skiluðu niðurstöðum í
vor. Hún er að mörgu leyti róttækari
og meira í ætt við stefnu Alþýðu-
bandalagsins en reiknað var með.
Ástæðan er ekki síst sú að flokkarnir
lágu undir stöðugri gagnrýni um að
vera ekki nægilega vinstri sinnaðir.
,AJþýðuflokknum var allan tímann
alveg sama hvað stæði í þessari
stefnuskrá. Það sem skipti hann máli
var að ná þessu saman,“ sagði einn
heimildarmaður Morgunblaðsins,
sem hefur verið gagnrýninn á sam-
fylkingu flokkanna.
Óundirbúin kynning
Margir hafa furðað sig á hve for-
ystumönnum sameiginlegs framboðs
tókst óhönduglega við fyrstu kynn-
ingu á stefnunni, ekki síst í ljósi þess
hvað rétt kynning er mikilvægt at-
riði í sambandi við það að koma
stefnunni til kjósenda. Kynningin
var ekki mikið undirbúin, en ákvörð-
un um að halda blaðamannafund var
tekin um hádegi daginn eftir að mál-
efnaskráin lá fyrir. Margrét
Frímannsdóttir var með efasemdir
um að rétt væri að afhenda fjölmiðl-
um málefnaskrána strax, en Sigvat-
ur Björgvinsson og Guðmundur Árni
Stefánsson töldu að eðlilegast væri
að boða blaðamannafund strax m.a.
vegna þess að upplýsingar úr henni
væru þegar komnar til fjölmiðla.
Þar sem samstarf flokkanna er
enn ekki komið á það stig að búið sé
að tilnefna sameiginlegan talsmann
voru mai'gir um að túlka stefnuna.
Greinilegt var að forystumenn flokk-
anna voru ekki búnir að ræða vel
saman um hvernig ætti að túlka ein-
stök umdeild stefnuatriði. Þegar
spurt var um afstöðuna til varnar-
liðsins, NATO, sjávarút-
vegsmála og hvernig ætti
að fjármagna breytingar
á velferðarkerfinu komu
nokkuð misvísandi svör.
Forystumenn flokkanna
vúðast því ekki hafa gefíð
sér nægilegan tíma til að tala saman
og eins má segja að Margrét og Sig-
hvatur, sem ekki áttu sæti í nefnd-
inni, hafi ekki verið búin að kynna
sér nægilega vel hvernig nefndin
hugsaði sér að útfæra einstök
stefnumál.
Vegna þessa ágreinings tókst
framboðinu ekki að slá sér upp á
nýrri og nútímalegri stefnu í fjöl-
skyldumálum eins og nefndarmenn
höfðu rætt um að gera. Athygli fjöl-
miðla beindist strax að misvísandi
yfirlýsingum forystumanna flokk-
anna í utanríkismálum. Hver for-
ystumaðurinn á fætur öðrum var
spurður hvort herinn ætti að fara og
hvort ísland væri á leið úr NATO og
svörin voru nánast eins mörg og við-
mælendurnir.
Stefna í varnarmálum byggð
á misskilningi
Sú staðreynd að nefndin byggði
stefnu sína í varnarmálum á ruglingi
á vamarsamningnum við bókunum
við samninginn bendir sömuleiðis til
þess að nokkur fljótaskrift hafi verið
á málum og beindi athyglinni frá því
sem nefndin hafði talið vera megin-
viðfangsefni hins sameiginlega fram-
boðs. Þetta er því neyðarlegra sem
tveir nefndarmenn í utanríkismála-
nefnd Alþingis, Margrét Frímanns-
dóttir og Óssur Skarphéðinsson,
tóku þátt í að móta stefnuna.
Forystumenn flokkanna voru því
nánast frá upphafí í vöm en ekki
sókn við að kynna stefnuna, ekki síst
eftir að forsætisráðheiTa hafði farið
um hana háðulegum orðum.
„Það var búið að byggja upp
spennu í þjóðfélaginu fyrir þessari
boðuðu stefnuskrá, en forystumenn-
irnir glötuðu því tækifæri sem þeir
fengu til að kynna stefnuna. Eg tel
að þeir fái ekki jafngott tækifæri í
bráð,“ sagði einn heimildarmanna
blaðsins.
Stefnumörkuninni ekki lokið
Sighvatur og Guðný Guðbjörns-
dóttir, formaður þingflokks Kvenna-
listans, hafa lagt áherslu á að mál-
efnaskráin sé samningur milli flokk-
anna og litlar breytingar verði gerð-
ar á honum í þeim málum sem helst
hefur verið deilt um, þ.e. utanríkis-
málum og sjávarútvegsmálum.
Svavar Gestsson hefur hins vegar
lagt áherslu á að stefnumörkun sé
alls ekki lokið og Margrét hefur að
nokkru leyti tekið undir það. Svavar
knúði það í gegn skömmu
fyrir blaðamannafundinn
að í stað þess að tala um
málefnaskrá sem undirrita
ætti með fyrirvara um
samþykki flokkanna var
talað um tillögur nefndar-
innar sem afhentar væi-u fonnönn-
um flokkanna. Einn heimildarmanna
blaðsins benti á að flokkarnir ættu
að vera Svavari þakklátir fyrir þessa
orðalagsbreytingu. Forystumenn
flokkanna gætu núna vai-ist gagn-
rýni á málefnaskrána með því að
segja að það ætti eftir að vinna málið
betur.
Flokkarnir
misstu af
góðu tækifæri
Neyðarlegur
misskilningur
um varnarmál
Morgunblaðið/Júlíus
MEÐ nokkrum skiltum er vakin
athygli á löggæslumyndavélun-
um sem verið er að koma fyrir í
miðborg Reykjavíkur.
Löggæslumyndavélar
senn í notkun
Verið að
ganga frá
reglum og
tengingum
VERIÐ er að leggja síðustu hönd á
frágang löggæslumyndavéla í mið-
borg Reykjavíkur. Karl Steinar
Valsson aðstoðaryfirlögregluþjónn
segir að verið sé að ganga frá teng-
ingum í stjórnstöð lögreglunnai' og
reglum vegna notkunar og vöktunar
á vélunum.
Búið er að tengja sex af átta
myndavélum sem komið hefur verið
fyrir á nokkrum stöðum í miðborg-
inni. Næstu dagar fara í að stilla
tækin og prófa og jafnframt er verið
að ljúka við að semja reglur um það
hvernig notkun á efni vélanna verður
háttað. Eru það bæði reglur frá rík-
islögreglustjóra og lögreglustjóra-
embættinu. Vélai’nar verða vaktaðar
frá stjórnstöð lögreglunnar og segir
Karl misjafnt hversu stíft verður
setið yfír vélunum en efni af þeim
verður tekið upp. Hann segir vonir
bundnar við að ákveðnum tegundum
af afbrotum, ekki síst líkamsmeið-
ingum, muni fækka með tilkomu vél-
anna. Karl Steinar segir það verða
tilkynnt hvenær myndavélarnai'
verða teknar í notkun.
-----------------
Örnefnanefnd
Mælt með tveim-
ur nöfnum af sjö
ÖRNEFNANEFND kveðst geta
mælt með tveimur nöfnum af sjö,
sem bárust í erindi sameinaðs sveit-
arfélags Árskógshrepps, Dalvíkur-
kaupstaðar og Svarfaðardalshrepps
til nefndarinnar.
I svari örnefnanefndar frá því á
fimmtudag segir að hægt sé að mæla
með nöfnunum Víkurbyggð og Valla-
byggð. Segir þó að fyrri liður beggja
nafna, Víkur- og Valla-, sé ekki ýkja
sérkennandi fyrir sveitarfélagið, sem
hér um ræðir. Þrátt fyru- þennan
annmarka gæti nefndin þó mælt með
þessum nöfnum.
„Hins vegar má nefna að í heitum
á borð við Dalvíkurbyggð eða Svarf-
dælabyggð væri fyrri liður ákaflega
sérkennandi um hið nýja sveitarfé-
lag í augum allra landsmanna,“ segh'
í umsögn um hvort nafn.
Nefndin fjallaði einnig um nöfnin
Árdalsvík, Norðurbyggð, Norður-
slóð, Eyjafjarðarbær og Víkurströnd
og kvaðst ekki geta mælt með þeim á
ýmsum forsendum.
I svarinu er fjallað um meginsjón-
armið örnefnanefndar og segii' þar
meðal annai's að athuga beri að hér
sé um að ræða opinbert stjórnsýslu-
heiti, en nöfn landsvæða eða byggð-
arlaga, sem fyrir séu innan sveitarfé-
lags eða í nágrenni þess, ættu hvorki
að þurfa að breytast né leggjast af
með tilkomu nýs stjórnsýsluheitis.